แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
พินัยกรรมมีความว่า ผู้ได้รับปกครองที่ต้องยอมให้ผู้อาศัยใช้ตามที่เป็นมาแล้วคือให้ล้อเกวียนอาศัยลงในบริเวณที่ดินตามเดิมฯลฯดังนี้เมื่อปรากฏว่าผู้อาศํยเคยปลูกเรือนอยู่ และผู้รับพินัยกรรมก็เข้าใจกันตลอดมาว่าให้ผู้อาศัยมีสิทธิ์อยู่ได้ตามพินัยกรรม์
ย่อยาว
คดีนี้เป็นชั้นบังคับคดีในเรื่องเดิมซึ่งศาลพิพากษาขับไล่จำเลยนอกจากที่จะอยู่ได้ตามพินัยกรรม ศาลชั้นต้นสั่งว่าพินัยกรรมมีได้ให้สิทธิจำเลยปลูกบ้านเรือนอยู่ มีสิทธิ์เพียงแต่อาศัยใช้ทางเดินเท่านั้น จึงให้จำเลยรื้อสิ่งปลูกสร้างออกไปจากที่พิพาท และยุ้งข้าวที่ทำใหม่ก็เกินกว่าของเดิมซึ่งจะทำได้ตามพินัยกรรม์ จึงให้รื้อถอนไปด้วย
ศาลอุทธรณ์เห็นว่าเรื่องยุ้งข้าวนั้นนอกคดี เพราะไม่ได้พิพาทกันมาแต่เดิม ส่วนข้อความในพินัยกรรม์ผู้รับมฤดกก็มีความเข้าใจกันมาว่าให้จำเลยอาศัยปลูกเรือนอยู่ในที่พิพาทได้ จึงพิพากษากลับให้ยกคำร้องโจทก์
โจทก์ฎีกา ศาลฎีกาเห็นว่าข้อความในพินัยกรรม์นี้ไม่ชัด กล่าวแต่เพียงว่าถ้าผู้ใดได้ปกครองที่พิพาทต้องให้ผู้อาศัยได้อาศัยตามที่เป็นมาแล้ว คือให้ล้อเกวียนอาศัยลงในบริเวณที่ดินตามเดิม ฯลฯ แต่โจทก์ก็รับรองว่ามีความเข้าใจกันดีต่อมาว่าให้จำเลยปลูกเรือนอยู่ในที่นี้ได้ต่อไป ฉะนั้นสำหรับเรือนและครัวไฟจำเลยจึงคงมีสิทธิอยู่ได้ตามพินัยกรรม์ ส่วนเรื่องยุ้งข้าวซึ่งจำเลยมีสิทธิปลูกได้ ๑ หลังนั้นปรากฏว่ายุ้งข้าวเก่าที่รื้อไปไม่มีพาไล เพิง และกันสาด จึงให้รื้อถอนส่วนเหล่านี้ไป นอกนี้คงให้บังคับคดีตามคำสั่งศาลชั้นต้น
