แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ประกาศจำนำขายฝากที่ดิน ร.ศ. 118 ขายฝากหรือจำนองต้องดูกิริยาที่ประพฤติกันเป็นหลัก
ย่อยาว
โจทก์กับสามีได้ทำสัญญาขายฝากที่นาโฉนดที่ ๕๔๒๗ ไว้แก่จำเลยแลสามีจำเลยเมื่อ พ.ศ. ๒๕๕๒ เมื่อทำสัญญากันแล้วโจทก์กับบุตรได้ทำกินในที่นี้ตลอดมา พ.ศ. ๒๔๖๒ จำเลยได้รับผ่อนใช้ต้นเงินแล้ว ๔๐๐ บาท ยังค้างอีก ๖๐๐ บาท แลดอกเบี้ยก็มิได้ติดค้าง ต่อมาสามีโจทก์แลจำเลยตาย ต่างก็ได้แก้ทะเบียนขอรับมฤดกสามีกัน ครั้นเมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๒ จำเลยได้ให้เจ้าพนักงานแก้โฉนดโอนที่นี้หลุดเป็นสิทธิโดยโจทก์หายินยอมด้วยไม่ จึงมีปัญหาว่ากิริยาที่โจทก์จำเลยประพฤติต่อกันเป็นจำนองหรือขายฝาก
ศาลฎีกาตัดสินว่า รูปคดีเป็นการจำนองตามประกาศเรื่องจำนำขายฝากที่ดิน ร.ศ. ๑๑๘ โจทก์จะเอาที่หลุดเป็นสิทธิโดยพละตนเองไม่ได้ให้จำเลยรับเงิน ๖๐๐ บาทแลโอนที่คืนแก่โจทก์
