แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
กฎกระทรวงยุตติธรรมที่ 15 พระภิกษุผู้ได้รับมอบหมายจากเจ้าคณะจังหวัดให้เป็นผู้ทำการแทนเจ้าอาวาศวัดราษฎร์ที่ถึงแก่มรณภาพ ย่อมีอำนาจตั้งเวยยาวัจจกรฟ้องความแทนวัดได้ ย้อนสำนวน ค่าธรรมเนียม
ย่อยาว
ได้ความว่าโจทก์ฟ้องเรียกทรัพย์มฤดกของพระภิกษุเขียวเจ้าอาวาศวัดมะปรางหวาน ซึ่งที่ประชุมสงฆ์ได้มอบฝากไว้แก่จำเลยแล้วจำเลยไม่ยอมคืนให้ พระภิกษุขั้วผู้รักษาการแทนเจ้าอาวาศวัดมะปรางหวานจึงตั้งให้โจทก์เป็นเวยยาวัจจกรฟ้องจำเลย
จำเลยให้การปฎิเสธในเรื่องทรัพย์และตัดฟ้องว่าโจทก์ไม่ม่อำนาจฟ้องเพราะพระภิกษุชั้วมิได้เป็นเจ้าอาวาศ ไม่มีอำนาจตั้งโจทก์เป็นเวยยาวัจจกรได้
ศาลอุทธรณ์เห็นว่าพระภิกษุชั้วมิใช่เจ้าอาวาศอันได้แต่งตั้งโดยชอบด้วยพระราชบัญญัติปกครองคณะสงฆ์ ม. ๑๒ และกฎกระทรวงยุตติธรรม ข้อ ๑๕ จะอ้างว่าเป็นผู้ทำการแทนเจ้าอาวาศก็ไม่มี กฎหมายสนับสนุน ที่จะอ้างได้ พระภิกษุชั้วจึงไม่มีอำนาจฟ้อง พิพากษากลับศาลชั้นต้นให้ยกฟ้องโจทก์
ศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงเชื่อว่าได้มีการมอบหมายให้พระภิกษุชั้วเป็นผู้ทำการแทนเจ้าอาวาศวัดมะปรางหวานแล้ว จริงอยุ่การตั้งเจ้าอาวาศต้องปฏิบัติให้ถูกต้องตาม ม. ๑๒ แพ่ง พรบ ปกครองคณะสงฆ์ แต่การตั้งผู้แทนเจ้าอาวาศหามีกฎหมายหรือข้อบังคับได้ว่าไว้อย่างใดไม่ จึงต้องอาศํยความจริงว่าพระภิกษุชั้วได้รับมอบหมายเป็นผู้ทำการแทนเจ้าอาวาศแล้ว พระภิกษุชั้วก็มีอำนาจ เข่นเจ้าอาวาศตามกฎหมาย เมื่อ จำเลยไม่ยอมคืนทรัพย์ให้และโดยคำสั่งของเจ้าคณะจังหวัดให้พระภิกษุชั้วโดยตำแหน่งเจ้าอธิการวัดมะปรางหวานจึงมีอำนาจตั้งโจทก์เป็นเวยยวัจจกรเพื่อฟ้องจำเลยตามกฎกระทรวงยุตติธรรมที่ ๑๕ ได้ พิพากษากลับศาลอุทธรณ์ให้ ศาลอุทธรณ์รับพิจารณา พิพากษาข้อหาต่อสู้ในเรื่องทรัพย์ต่อไป ค่าธรรมเนียมในชั้นนี้ให้จำเลยเป็นผู้เสีย
