แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์ฟ้องขอให้ศาลแสดงว่าโจทก์มีสิทธิครอบครองในที่ดินที่พิพาทในวันชี้สองสถาน ข้อเท็จจริงรับกันว่าโจทก์เป็นคนต่างด้าวเชื้อชาติจีนยังไม่ได้รับอนุญาตให้มีที่ดิน ดังนี้ ศาลจะสั่งงดสืบพยานแล้วพิพากษายกฟ้องโดยเห็นว่าโจทก์เป็นคนต่างด้าวต้องห้ามไม่ให้มีที่ดินตามมาตรา 5,6 แห่ง พระราชบัญญัติที่ดินในส่วนที่เกี่ยวกับคนต่างด้าว 2486 นั้นเสีย หาเป็นการชอบไม่ เพราะยังมีข้อยกเว้นว่าถ้าได้รับอนุญาตแล้ว คนต่างด้าวมีที่ดินได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า ที่แปลงหนึ่งกับโรงแถว นางจิว และ นางกิมฟุ้งขายให้โจทก์ต่อมาจำเลยได้ร้องต่อเจ้าหน้าที่ ขอให้ทำนิติกรรมขายให้นายมนู โจทก์จึงขอให้ศาลแสดงว่าที่นี้และโรงแถวโจทก์มีสิทธิครอบครองขอห้ามจำเลยอย่าขาย จำเลยให้การต่อสู้ว่าโจทก์เป็นคนต่างด้าวต้องห้ามไม่ให้มีที่ดิน และมีข้อต่อสู้อื่น ๆ อีก
วันชี้สองสถาน ข้อเท็จจริงรับกันเพียงข้อเดียวคือรับว่าโจทก์เป็นคนต่างด้าวเชื้อชาติจีน ยังไม่ได้รับอนุญาตให้มีที่ดินศาลชั้นต้นสั่งงดสืบพยานแล้วพิพากษายกฟ้อง ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า คนต่างด้าว ถ้าได้รับอนุญาตจากเจ้าหน้าที่แล้วคนต่างด้าวมีที่ดินได้ โจทก์จึงมีช่องทางที่จะเป็นเจ้าของที่ดินได้อยู่ อีกประการหนึ่งโจทก์ไม่ได้ขอให้ศาลแสดงว่าให้โจทก์มีกรรมสิทธิ์
พิพากษายกคำพิพากษาศาลล่างทั้งสอง ให้ศาลชั้นต้นพิจารณาพิพากษาใหม่
