แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ในคดีเรียกร้องให้คืนหรือใช้ราคาทรัพย์สิน ฯลฯ ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 254 ซึ่งให้เรียกค่าธรรมเนียมดั่งคดีแพ่งนั้น หากผู้อุทธรณ์ในคดีส่วนแพ่งมิได้เสียค่าธรรมเนียมในชั้นอุทธรณ์ขึ้นมา และไม่ปรากฏว่าผู้อุทธรณ์ขัดขืนไม่ยอมเสีย ไม่ชอบที่จะสั่งยกอุทธรณ์เสียเพียงเหตุที่มิได้เสียค่าธรรมเนียมโดยไม่พิเคราะห์ถึงมูลเหตุที่ไม่เสียนั้นเสียก่อน (ตามแนวฎีกาที่ 1426/2493,389/2494,1301-1302/2501)
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยบังอาจใช้อุบายหลอกลวงนายเตี๊ยกเซ็งเจ้าของอู่รถยนต์ซึ่งรับมอบรถยนต์พิพาทที่ผู้เสียหายนำมาใช้ซ่อมว่าเป็นรถของจำเลย นายเตี๊ยกเซ็งหลงเชื่อจึงมอบรถให้แก่จำเลยไปซึ่งข้อความที่จำเลยหลอกลวงเป็นความเท็จ ความจริงรถพิพาทคันนี้เป็นของนายพงษ์ ซึ่งได้มอบให้นายสุเทพผู้เสียหายยึดถือไว้เป็นประกันเงินกู้ และใช้งานแทนค่าดอกเบี้ย ขอให้ลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 341 และให้คืนหรือใช้ราคาทรัพย์แก่ผู้เสียหาย
จำเลยให้การต่อสู้ว่า จำเลยได้รับมอบอำนาจจากนางสำเภาซึ่งเป็นภริยาและผู้พิทักษ์ตามคำสั่งศาลของนายพงษ์เจ้าของรถพิพาทซึ่งหายไปจากกองทรัพย์สินและไปพบอยู่ที่อู่ซ่อมรถของนายเตี๊ยกเซ็งซึ่งได้ยอมมอบรถให้แก่จำเลยคืนไป จำเลยมิได้กล่าวเท็จผู้เสียหายจะมีสิทธิเกี่ยวกับรถพิพาทอย่างไร จำเลยไม่ทราบ
ผู้เสียหายร้องขอเข้าเป็นโจทก์ร่วม
ศาลชั้นต้นเห็นว่า จำเลยมิได้หลอกลวงนายเตี๊ยกเซ็ง แต่ทำไปเพราะได้รับมอบหมายจากนางสำเภาภรรยาและผู้พิทักษ์นายพงษ์เจ้าของรถพิพากษายกฟ้อง
โจทก์ร่วมอุทธรณ์ ศาลชั้นต้นสั่งรับแต่เฉพาะปัญหาข้อกฎหมายเรื่องรถของกลางซึ่งศาลชั้นต้นมิได้สั่งให้คืนหรือใช้ราคาแก่ผู้เสียหายตามฟ้อง โจทก์ร่วมอุทธรณ์คำสั่งไม่รับอุทธรณ์ในข้อ 2 ก. และ ข. ศาลอุทธรณ์ยืนตามคำสั่งศาลชั้นต้น ซึ่งรับไว้แต่เฉพาะเรื่องของกลางซึ่งเป็นปัญหาข้อกฎหมาย
ศาลอุทธรณ์เห็นว่าโจทก์ร่วมอุทธรณ์ขอให้สั่งคืนหรือใช้ราคารถยนต์ของกลางโดยมิได้เสียค่าธรรมเนียม จึงไม่มีสิทธิอุทธรณ์ให้ยกอุทธรณ์โจทก์ร่วม
โจทก์ร่วมฎีกาว่า กรณีต้องด้วยประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 254 และถ้อยคำ “ให้เรียกค่าธรรมเนียมดั่งคดีแพ่ง” ตามบทบัญญัติดังกล่าวเป็นเรื่องที่ศาลควรสั่งให้เรียกเสียก่อน การที่ศาลอุทธรณ์ยกฟ้องจึงไม่ชอบ และในเรื่องของกลางนั้นปรากฏว่านางสำเภาได้มอบให้จำเลยไปเอารถพิพาทที่สามีตนมอบให้โจทก์ร่วมไว้เป็นประกันหนี้เงินกู้แต่ครั้งก่อนถูกศาลสั่งเป็นผู้เสมือนไร้ความสามารถคืนมา ซึ่งนางสำเภาไม่มีสิทธิทำได้ ขอให้พิพากษาคืนรถของกลางแก่โจทก์ร่วม
ศาลฎีกาเห็นว่ากรณีไม่ปรากฏว่าเป็นเรื่องที่โจทก์ร่วมขัดขืนปฏิเสธไม่ยอมเสียค่าธรรมเนียมอันจะสงเคราะห์เป็นความผิดของผู้อุทธรณ์ได้ หากเป็นเพราะศาลชั้นต้นสั่งรับอุทธรณ์ขึ้นมาเองโดยมิได้เรียกค่าธรรมเนียมเอาจากผู้อุทธรณ์เสียก่อน ทั้งนี้เป็นไปตามแนวคำพิพากษาฎีกาที่ 1426/2493, 389/2494, 1301-1302/2501 ซึ่งได้ถือหลักข้างต้นนี้ตลอดมา ในกรณีนี้ศาลอุทธรณ์ชอบที่จะสั่งเรียกค่าธรรมเนียมจากโจทก์ร่วมเสียก่อน พิพากษายกคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ให้ศาลอุทธรณ์เรียกค่าธรรมเนียมจากโจทก์ร่วมแล้วดำเนินการพิจารณาพิพากษาไป ส่วนค่าธรรมเนียมชั้นฎีกาที่ศาลฎีกาได้สั่งเรียกมาแล้วนี้ เนื่องจากยังมิได้วินิจฉัยคำขอให้ในชั้นนี้จึงเห็นสมควรให้คืนแก่โจทก์ร่วมไป
