แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 655 วรรคสอง เป็นข้อยกเว้นให้คิดดอกเบี้ยทบต้นตามประเพณีการค้าได้เท่านั้น ไม่เกี่ยวกับการเรียกดอกเบี้ยเกินอัตรา จำเลยจะยกความในมาตรานี้เป็นข้ออ้างเพื่อคิดดอกเบี้ยเกินอัตราหาได้ไม่
โจทก์ฟ้องจำเลยให้ชำระเงินค่าข้าวโพดส่วนหนึ่งที่จำเลยเป็นหนี้โจทก์จำเลยให้การว่าเงินดังกล่าวเป็นต้นเงินและดอกเบี้ยที่จำเลยมีสิทธิหักได้ ศาลชั้นต้นกำหนดประเด็นพิพาทว่า ‘จำเลยเป็นหนี้โจทก์ตามฟ้องหรือไม่เพียงใด’ ดังนี้การวินิจฉัยประเด็นดังกล่าวต้องวินิจฉัยด้วยว่าจำเลยมีสิทธิหักดอกเบี้ยไว้หรือไม่ปัญหาดอกเบี้ยเกินอัตราจึงเป็นเรื่องที่ได้ว่ากล่าวมาแล้วในศาลชั้นต้น นอกจากนี้ปัญหาเรื่องดอกเบี้ยเกินอัตราเป็นเรื่องเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชนแม้มิได้ว่ากล่าวในศาลชั้นต้น คู่ความก็มีสิทธิยกขึ้นว่ากล่าวในชั้นอุทธรณ์ได้.(ที่มา-ส่งเสริมฯ)
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้จำเลยชำระเงินค่าข้าวโพดที่จำเลยเป็นหนี้โจทก์เป็นจำนวน 36,937 บาทพร้อมดอกเบี้ยร้อยละเจ็ดครึ่งต่อปีนับแต่วันฟ้องไปจนกว่าจะชำระเสร็จ
จำเลยให้การว่า จำเลยชำระค่าข้าวโพดแก่โจทก์แล้ว เงินตามฟ้องเป็นหนี้เงินต้นพร้อมดอกเบี้ยที่โจทก์ยืมจำเลยไป และโจทก์ชำระเงินจำนวนนี้ให้จำเลยเรียบร้อยแล้ว ขอให้พิพากษายกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้เป็นว่า ให้จำเลยชำระเงินจำนวน 23,937บาท พร้อมด้วยดอกเบี้ยอัตราร้อยละเจ็ดครึ่งต่อปี นับแต่วันฟ้องจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์ กับให้จำเลยใช้ค่าฤชาธรรมเนียมทั้งสองศาลแทนโจทก์
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ‘พิเคราะห์แล้ว คดีมีประเด็นในชั้นฎีกาข้อแรกว่าจำเลยมีสิทธิหักดอกเบี้ยจำนวน 23,937 บาท ซึ่งคิดเป็นดอกเบี้ยร้อยละ 89 ต่อปี เกินอัตราที่กฎหมายกำหนดหรือไม่ ที่จำเลยฎีกาว่าโจทก์ยอมให้จำเลยคิดดอกเบี้ยดังกล่าวถือได้ว่าเป็นการคิดดอกเบี้ยตามประเพณีการค้าซึ่งเป็นข้อยกเว้นของประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 655 วรรคสอง นั้น เห็นว่าไม่มีกฎหมายใดกำหนดว่าประเพณีการค้าที่จำเลยอ้างเป็นข้อยกเว้นให้เรียกดอกเบี้ยเกินอัตราได้ ส่วนบทมาตรา 655 วรรคสอง ที่จำเลยอ้าง เป็นข้อยกเว้นเรื่องการคิดดอกเบี้ยทบต้นไม่เกี่ยวกับการเรียกดอกเบี้ยเกินอัตราแต่อย่างใด ข้อตกลงเรื่องดอกเบี้ยจึงเป็นโมฆะ จำเลยไม่มีสิทธิหักดอกเบี้ยดังกล่าว ส่วนฎีกาจำเลยที่ว่าการคิดดอกเบี้ยเกินอัตรามิได้ว่ากล่าวมาในศาลชั้นต้นจึงไม่ชอบที่ศาลอุทธรณ์จะรับวินิจฉัยให้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 225 นั้นเห็นว่าโจทก์ฟ้องเรียกเงินจำนวนดังกล่าวซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของราคาข้าวโพดที่จำเลยต้องชำระแก่โจทก์หลังจากหักบัญชีกันแล้ว จำเลยให้การว่าเป็นเงินต้นและดอกเบี้ยที่จำเลยมีสิทธิหักได้ ศาลชั้นต้นกำหนดประเด็นพิพาทว่าจำเลยเป็นหนี้โจทก์ตามฟ้องหรือไม่เพียงใด การวินิจฉัยประเด็นพิพาทดังกล่าวจึงต้องวินิจฉัยด้วยว่าจำเลยมีสิทธิหักดอกเบี้ยไว้หรือไม่ หากดอกเบี้ยเกินอัตราและเป็นโมฆะ จำเลยก็ไม่มีสิทธิหัก ปัญหาเรื่องดอกเบี้ยเกินอัตราจึงเป็นเรื่องที่ได้ว่ากล่าวกันมาแล้วในศาลชั้นต้น ทั้งปัญหาเรื่องนี้เกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชน ซึ่งแม้จะมิได้ว่ากล่าวกันมาในศาลชั้นต้น คู่ความก็มีสิทธิยกขึ้นว่าในชั้นอุทธรณ์ได้ ฎีกาของจำเลยฟังไม่ขึ้น’
พิพากษายืน.
