แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
ความชำรุดบกพร่องในทรัพย์สินซึ่งขายอันผู้ขายจะต้องรับผิดต่อผู้ซื้อตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 472 จะต้องเป็นความชำรุดบกพร่องที่มีอยู่ก่อนแล้วหรือมีอยู่ในขณะทำสัญญาซื้อขายหรือในเวลาส่งมอบทรัพย์สินที่ขาย ส่วนความชำรุดบกพร่องที่มีขึ้นภายหลัง ผู้ขายหาต้องรับผิดไม่ ฉะนั้น เมื่อโจทก์ทำและติดตั้งถังคริสตัลที่โรงงานของจำเลยตามสัญญาซื้อขายแล้ว จำเลยได้ดำเนินการผลิตผงชูรสได้นานประมาณ 2 เดือน จึงเกิดปัญหาหรือความเสียหายในส่วนชุดกวนของถังคริสตัล โจทก์จึงไม่ต้องรับผิดในความชำรุดบกพร่องดังกล่าว
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า เมื่อระหว่างเดือนธันวาคม 2538 ถึงเดือนเมษายน 2540 จำเลยได้สั่งซื้อสินค้าถังคริสตัล หน้าแปลนสแตนเลส ถังสแตนเลส ข้อลดเบี้ยวสแตนเลส มิสแคชเชอร์ของแพลนอี ทางเดินขึ้นถังผสม แท้งก์สแตนเลสและไดร์เยอร์ จากโจทก์และชำระราคาแล้วบางส่วน คงค้างค่าสินค้ารวม 2,023,275.40 บาท ดอกเบี้ย 80,911 บาท โจทก์ทวงถามแล้วแต่จำเลยเพิกเฉย ขอให้บังคับจำเลยชำระเงินจำนวน 2,104,196.40 บาท พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี ของต้นเงิน 2,023,285.40 บาท นับถัดจากวันฟ้องเป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์
จำเลยให้การว่า จำเลยสั่งซื้อสินค้าจากโจทก์เฉพาะถังคริสตัลและไดร์เยอร์เท่านั้น โดยจำเลยตกลงกับโจทก์ให้ทำถังคริสตัลและไดร์เยอร์ให้มีรูปลักษณะ คุณภาพ และคุณสมบัติตลอดจนประสิทธิภาพในการทำงานเหมือนกับต้นแบบที่จำเลยใช้อยู่ทุกประการและโจทก์ยินยอมให้จำเลยผ่อนชำระราคาจนกว่าถังคริสตัลและไดร์เยอร์ที่ทำขึ้นจะเสร็จเรียบร้อยใช้งานได้เต็มที่ จำเลยจึงจะชำระราคาค่าสินค้าที่ค้างทั้งหมดแก่โจทก์ หากถังคริสตัลและไดร์เยอร์ชำรุดบกพร่องหรือเสียหายในระหว่างที่โจทก์จัดทำหรือภายในระยะเวลา 1 ปี นับแต่วันที่โจทก์ส่งมอบ โจทก์จะต้องทำการแก้ไขซ่อมแซม โดยไม่คิดมูลค่า หลังจากโจทก์ส่งมอบปรากฏว่าถังคริสตัลเกิดชำรุดบกพร่อง โดยเพลาและใบกวน ตัวถังมีรอยร้าวหลายแห่ง อันเป็นผลโดยตรงจากการจัดทำถังคริสตัลไม่ได้มาตรฐาน และไม่เป็นไปตามรูปแบบลักษณะถังต้นแบบ ส่วนไดร์เยอร์ไม่เป็นไปตามรูปลักษณะที่กำหนด เกิดรอยร้าวบริเวณส่วนเชื่อมหลายแห่งไม่สามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ จำเลยแจ้งให้โจทก์ดำเนินการแก้ไขแล้ว แต่โจทก์เพิกเฉยอันเป็นการผิดสัญญาโจทก์ต้องรับผิดในความชำรุดบกพร่องและค่าซ่อมถังคริสตัลเป็นเงิน 1,717,218.52 บาท ค่าซ่อมไดร์เยอร์ 300,000 บาท เมื่อหักกลบลบหนี้กับค่าสินค้าค้างชำระตามฟ้องคงเหลือหนี้ที่จำเลยต้องรับผิดเพียง 6,066.88 บาทจำเลยจึงไม่ต้องชำระค่าสินค้าแก่โจทก์ตามที่ได้ตกลงกันไว้และโจทก์ไม่อาจคิดดอกเบี้ยได้ ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยชำระเงินจำนวน 2,023,285.40บาทพร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี นับแต่วันที่ 25 พฤษภาคม 2540 เป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “พิเคราะห์แล้ว ข้อเท็จจริงแห่งคดีรับฟังได้ในเบื้องต้นว่า จำเลยสั่งซื้อสินค้าถังคริสตัล 4 ชุด หน้าแปลนสแตนเลส ถังแสนเลส ข้อลดเบี้ยวสแตนเลส มิสแคชเชอร์ของแพลนอี ทางเดินขึ้นถังผสม แท้งก์สแตนเลส และไดร์เยอร์จากโจทก์และจำเลยได้ชำระราคาสินค้าแก่โจทก์แล้วบางส่วนคงค้างชำระอีกจำนวน 2,023,285.40 บาท คดีมีปัญหาที่ต้องวินิจฉัยตามฎีกาของจำเลยว่า จำเลยต้องรับผิดชำระราคาสินค้าที่ค้างชำระจำนวน 2,023,285.40 บาท แก่โจทก์หรือไม่ จำเลยฎีกาสรุปใจความได้ว่า ถังคริสตัลทั้ง 4 ชุด มีความชำรุดบกพร่องและโจทก์ทำไดร์เยอร์ผิดแบบและชำรุดบกพร่อง จำเลยต้องว่าจ้างบริษัทบ้านโป่ง เอ็นจิเนียริ่ง จำกัด และบริษัทเอฟ.จี.สตีลเวอร์ค จำกัด ซ่อมแซมถังคริสตัลทั้ง 4 ชุด เสียค่าใช้จ่ายเป็นเงิน 1,717,218.52บาท และต้องว่าจ้างบริษัททองเติมเอ็นจิเนียริ่ง จำกัด แก้ไขปรับปรุงไดร์เยอร์เสียค่าใช้จ่ายเป็นเงินประมาณ 300,000 บาท ซึ่งโจทก์ต้องรับผิดในความชำรุดบกพร่องดังกล่าวต่อจำเลยโดยต้องรับผิดชดใช้ค่าเสียหายแก่จำเลย จำเลยมีสิทธินำค่าใช้จ่ายที่จำเลยต้องเสียไปจำนวนดังกล่าวมาหักกลบลบหนี้กับราคาที่จำเลยค้างชำระอยู่แก่โจทก์ได้ จำเลยจึงไม่ต้องรับผิดชำระสินค้าที่ค้างแก่โจทก์อีกนั้น เห็นว่า ความชำรุดบกพร่องในทรัพย์สินซึ่งขาย อันผู้ขายจะต้องรับผิดต่อผู้ซื้อ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 472 นั้น จะต้องเป็นความชำรุดบกพร่องที่มีอยู่ก่อนแล้ว หรือมีอยู่ในขณะทำสัญญาซื้อขายหรือในเวลาส่งมอบทรัพย์สินที่ขาย ส่วนความชำรุดบกพร่องที่มีขึ้นภายหลัง ผู้ขายหาต้องรับผิดไม่ ฉะนั้นจึงมีปัญหาที่ต้องวินิจฉัยตามฎีกาของจำเลยในส่วนที่เกี่ยวกับถังคริสตัลทั้ง 4 ชุด ที่โจทก์ขายและติดตั้งที่โรงงานของจำเลย ซึ่งจำเลยอ้างว่าชำรุดบกพร่องนั้น เป็นความชำรุดบกพร่องที่มีอยู่ก่อนหรือเวลาภายหลัง อันถือได้ว่าเป็นเวลาส่งมอบแล้ว ในเรื่องนี้ได้ความจากคำเบิกความของนายมงคล พันธุ์มงคล พยานโจทก์ยืนยันว่า โจทก์ได้ทำถังคริสตัลซึ่งเป็นถังสแตนเลสกับใบกวนตามแบบที่จำเลยกำหนดตามแปลนเอกสารหมาย ล.3 (เอกสารหมาย ล.3 แผ่นที่ 5) เมื่อทำเสร็จแล้วพนักงานของจำเลยได้มาตรวจสอบก่อนนำไปติดตั้งที่โรงงานของจำเลย ในการติดตั้งจะต้องใช้อุปกรณ์มอเตอร์เกียร์ทดและแบริ่ง (ลูกปืน) ซึ่งจำเลยมีหน้าที่เป็นผู้จัดหามาประกอบและมีพนักงานของจำเลยควบคุมดูแลการติดตั้งโดยตลอดจนเสร็จซึ่งพนักงานของจำเลยไม่ได้โต้แย้งแต่อย่างใด หลังจากนั้นได้มีการทดลองใช้ประมาณ 2 เดือนปรากฏว่า ใช้งานได้ดีไม่มีปัญหาตามคำเบิกความของนายวิชัยสุทธิเลิศวรกุล พยานจำเลยซึ่งเป็นกรรมการของจำเลยตอบทนายโจทก์ถามค้านว่า ได้ส่งพนักงานของจำเลย 2 คน ไปดูแลถังคริสตัลที่โจทก์ทำว่าได้ทำตามแบบแปลนที่จำเลยว่าจ้างหรือไม่ พนักงานทั้งสองไม่เคยรายงานว่าโจทก์ทำถังคริสตัลบกพร่องและเบิกความตอบทนายจำเลยด้วยว่า หลังจากโจทก์ติดตั้งถังคริสตัลเสร็จแล้วได้มีการทดลองเดินเครื่องโดยใส่น้ำเปล่าแทนวัตถุดิบผลชูรสประมาณ 2 สัปดาห์ ปรากฏว่าเครื่องสามารถใช้ได้ดี หลังจากนั้นได้เริ่มเดินเครื่องโดยใส่วัตถุดิบผงชูรสนานประมาณ 2 เดือน ปรากฏว่า ถังคริสตัลทั้ง 4 ชุดมีปัญหาซึ่งเกิดจากการตั้งศูนย์แกนกลางเพลาไม่ได้ระดับ ทำให้ใบกวนตัวบนและตัวล่างเกิดการบิดเบี้ยวและฉีกขาด และตามคำเบิกความของนายมนัส นวลแย้ม พยานจำเลยซึ่งเป็นช่างในฝ่ายผลิตของจำเลยมีหน้าที่ควบคุมดูแลการทำงานของเครื่องจักรตอบทนายโจทก์ถามค้านว่า ถังคริสตัลเริ่มมีปัญหาเมื่อใช้วัตถุดิบผงชูรสประมาณ 2 เดือน นอกจากนี้ตามคำเบิกความของนายเผด็จ เคลียพวงทิพย์ พยานจำเลยซึ่งเป็นวิศวกรของบริษัทบ้านโป่ง เอ็นจิเนียริ่ง จำกัด ที่จำเลยจ้างให้มาซ่อมแซมถังคริสตัลที่ได้รับความเสียหายเมื่อประมาณเดือนเมษายน2540 ตอบทนายโจทก์ถามค้านว่า ความเสียหายของถังคริสตัลผงชูรสทั้งหมดอาจเกิดจากการใช้งานโดยไม่ได้ซ่อมบำรุงภายในกำหนดก็ได้ ดังนี้ ข้อเท็จจริงจึงฟังได้ว่า เมื่อโจทก์ทำและติดตั้งถังคริสตัลที่โรงงานของจำเลยแล้ว จำเลยได้ดำเนินการผลิตผงชูรสได้นานประมาณ 2 เดือน จึงเกิดปัญหาหรือความเสียหายในส่วนชุดกวนของถังคริสตัล ซึ่งเห็นได้ว่าถังคริสตัลทั้ง 4 ชุด ที่พิพาทมิได้มีความชำรุดบกพร่องอยู่ก่อน หรือในขณะทำสัญญาซื้อขายหรือในเวลาส่งมอบ ฉะนั้น ที่ถังคริสตัลทั้ง 4 ชุดได้รับความเสียหายไม่สามารถใช้ผลิตผงชูรสได้ในเวลาต่อมา หากจะถือว่าเป็นเพราะความชำรุดบกพร่องตามที่จำเลยกล่าวอ้างก็เป็นความชำรุดบกพร่องที่มีขึ้นภายหลังจากที่จำเลยได้รับมอบและใช้ประโยชน์มาไม่น้อยกว่า 2 เดือนแล้ว โจทก์จึงหาต้องรับผิดในความชำรุดบกพร่องดังกล่าวนี้ไม่ และด้วยเหตุนี้จำเลยจึงไม่มีสิทธินำค่าใช้จ่ายที่จำเลยต้องเสียไปจำนวน 1,717,218.52 บาท มาหักกลบลบหนี้กับราคาสินค้าถังคริสตัลที่จำเลยค้างชำระอยู่แก่โจทก์”
พิพากษายืน
