แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยตกลงเอาที่นาเนื้อที่ 70 ไร่ ตีราคาชำระเท่าหนี้เงินของโจทก์ ต่อมาประมวลกฎหมายที่ดินออกประกาศใช้ตามมาตรา 34 ให้บุคคลมีที่ดินเพื่อทำการเกษตรกรรมได้ไม่เกิน 50 ไร่ และปรากฎว่ายังมิได้มีการโอนที่นาให้โจทก์ตามข้อตกลงนั้น หนี้อันจะพึงเกิดขึ้นเพราะแปลงหนี้ใหม่นี้มิได้เกิดขึ้น หนี้เงินเดิมจึงยังหาระงับไปไม่
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยซื้อที่ดินโฉนดที่ ๙๔๒ ตำบลวังทองหลาง อ.บางกะปิ จ.พระนคร จากโจทก์และโอนกรรมสิทธิ์กันแล้ว ส่วนราคาที่ดินนั้นตามฟ้องและคำให้การมีโต้เถียงกันอยู่บ้าง แต่ก็รับกันว่าจำเลยคงเป็นหนี้โจทก์อยู่อีก ๒๗,๐๐๐ บาท โจทก์จึงฟ้องเรียกให้จำเลยชำระ
จำเลยให้การว่าได้ตกลงกับโจทก์ว่า หนี้ ๒๗,๐๐๐ บาทนี้ จำเลยจะให้ที่นาของจำเลยตาม โฉนดที่ ๖๘๐๑ จังหวัดสระบุรีแทน ซึ่งโจทก์ก็ยอมแต่เนื่องจากจำเลยยังเสียดายที่นี้อยู่จึงตกลงกันว่า จำเลยจะทำเป็นขายฝากไว้ภายใน ๑ เดือน ถ้าถึงกำหนดจำเลยไม่นำเงินไปไถ่ถอน โจทก์จึงจะนำโฉนดไปโอนใส่ชื่อของโจทก์ได้ โดยจำเลยทำใบมอบอำนาจให้โจทก์ยึดถือไว้ ครั้นเลยกำหนดแล้ว จำเลยถามโจทก์ถึงนาที่ขายฝากนี้ว่าจะขอไถ่ โจทก์ว่ามีคนมาให้ราคาสูง ถ้าจะไถ่ในราคา ๗๐,๐๐๐ บาท โจทก์ก็จะยอม จำเลยจึงไม่ติดใจ โจทก์ละเลยไม่ไปทำการโอนใส่ชื่อโจทก์จน พ.ร.บ.ที่ดิน ๒๔๙๗ ออกใช้ ที่ที่ขายฝากไว้นั้นเกิน ๕๐ ไร่ จึงโอนไม่ได้โจทก์จึงมาฟ้องจำเลย
ศาลชั้นต้นเห็นว่าคดีฟังไม่ได้ว่าจำเลยชำระหนี้ ๒๗,๐๐๐ บาท โดยเอาที่ดินโฉนดที่ ๖๘๐๑ ชำระแทนให้โจทก์ พิพากษาให้จำเลยใช้เงิน ๒๗,๐๐๐ บาท กับดอกเบี้ยร้อยละ ๗ ครึ่งต่อปี นับแต่วันฟ้องจนใช้เสร็จ
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์เชื่อว่าโจทก์ได้ยอมรับเอาที่ดินโฉนดที่ ๖๘๐๑ ของจำเลยแทนการชำระหนี้เงิน ๒๗,๐๐๐ บาทแล้ว หนี้เงินนั้นจึงเป็นอันระงับไปตาม ป.พ.พ.มาตรา ๓๒๑ พิพากษากลับให้ยกฟ้องโจทก์
โจทก์ฎีกา ศาลฎีกาฟังว่าได้มีการตกลงเอาที่ดินชำระแทนหนี้เงินกัน แต่ผลของการตกลงในการแปลงหนี้ใหม่รายนี้ ในที่สุดปรากฎว่า ยังมิได้การมีโอนที่ดินให้โจทก์ตามสัญญา โดยฝ่ายจำเลยเองให้การว่าติดด้วย พ.ร.บ.ที่ดิน ๒๔๙๗ จึงโอนไม่ได้ ข้อเท็จจริงจึงฟังได้ว่าจำเลยยังมิได้ชำระเงิน ๒๗,๐๐๐บาทอันเป็นหนี้เดิม และเมื่อหนี้อันจะพึงเกิดขึ้นเพราะแปลงหนี้ใหม่นั้นมิได้เกิดขึ้น ได้ยกเลิกเสียเพราะมูลแห่งหนี้ไม่ชอบด้วยกฎหมาย หรือเพราะเหตุอย่างใดอย่างหนึ่งอันมิรู้ถึงคู่กรณีก็ดี หนี้เดิมยังหาระงับไปไม่ ตามนัยแห่ง ป.พ.พ.มาตรา ๓๕๑ จำเลยจะปฏิเสธไม่ชำระหนี้เดิมไม่ได้ พิพากษากลับให้จำเลยชำระหนี้เดิม ๒๗,๐๐๐ บาท ให้แก่โจทก์กับดอกเบี้ยตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
