แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ผู้แทนโดยชอบธรรม มารดาถือว่าเป็นผู้แทนโดยชอบธรรมของเด็กเชิดบุคคลอื่นเป็นตัวแทนของตนเกี่ยวกับทรัพย์สินของเด็ก เด็กต้องรับผิดชอบต่อคนภายนอกในกิจการซึ่งบุคคลนั้นทำไป
ย่อยาว
คดีนี้ได้ความว่าที่ดินและเรือนรายพิพาทนี้เป็นของเด็กชาย อ.โดย พ.ผู้เป็นยายลงชื่อเป็นผู้ปกครอง อ. เป็นผู้ซื้อในหนังสือซื้อขาย จำเลยที่ ๓ เป็นมารดาแลเป็นบุตรี พ. ได้อาศัยรวมอยู่ด้วยพร้อมด้วยจำเลยที่ ๒ การที่ พ. เอาชื่อของตนใส่ในหนังสือซื้อที่ดินแลเรือนว่าเป็นผู้ปกครอง อ. จำเลยที่ ๓๒ ทราบก็มิได้คัดค้านประการใด ต่อมา พ.ได้ขายฝากที่ดินแลเรือนนี้ไว้ต่อโจทก์เป็นเงิน ๑๒๐๐ บาท ในการขายฝากนี้จำเลยที่ ๓ แล พ.ก็ยังได้ไปขอประกาศขายฝากที่ดินแลเรือนแลไปทำสัญญาขายฝากกันที่อำเภอด้วยกันแลทั้งได้รับเงินมาด้วยกัน ครั้นขายฝากแล้ว พ.ก็ได้ทำสัญญาเช่าที่ดิน แลเรือนรายนี้ต่อโจทก์ ต่อมาจำเลยที่ ๓ แล พ.ได้ไปขอขึ้นเงินในการขายฝากต่อโจทก์ อีก ๒ คราว แลได้เซ็นชื่อในใบรับเงินไว้ทั้ง ๒ คนด้วยกัน บัดนี้สิ้นกำหนดอายุสัญญาเช่าทั้งได้ล่วงเลยกำหนดเวลาไถ่ถอนตามสัญญาโจทก์จึงฟ้องขับไล่จำเลยแลขอให้บังคับ ให้โอนกรรมสิทธิในที่ดินแลเรือนรายพิพาทนี้แก่โจทก์
จำเลยที่ ๓ ต่อสู้ว่าตนเป็นผู้ปกครอง อ.โดยเป็นมารดา พ.ไม่ใช่ผู้ปกครอง อ.แลไม่มีอำนาจทำสัญญาขายฝากทรัพย์ของ อ. ได้
ศาลฎีกาเห็นว่า จำเลยที่ ๓ เป็นมารดา อ. ตามกฎหมายย่อมถือว่าเป็นผู้ปกครอง อ.โดยประเพณี แต่ตามพฤตติการณ์ในคดีนี้การที่จำเลยที่ ๓ รู้อยู่แล้วว่าหนังสือซื้อที่ดินแลเรือนของ อ.มีชื่อ พ.ว่าเป็นผู้ปกครอง แลต่อมาจำเลยที่ ๓ กับ พ. ก็ได้ไปขอประกาศแลทำสัญญาขายฝากเรือนนี้ที่อำเภอด้วยกัน รับเงินมาด้วยกัน ทั้งในภายหลังเมื่อไปขอขึ้นเงินขายฝากจากโจทก์อีก ๒ คราวก็ได้รับเงินแลเซ็นชื่อในใบเสร็จด้วยกัน เห็นได้ว่าเป็นการที่จำเลยที่ ๓ ได้เชิด พ.ว่าเป็นผู้มีอำนาจทำนิติกรรมเกี่ยวกับที่ดินแลเรือนรายนี้ของ อ.แทนตนได้ ทั้งได้เชิดต่อโจทก์ซึ่งเป็นบุคคลที่ ๓ ผู้ซึ่งรับซื้อไว้โดยเชื่อว่าจำเลยที่ ๓ ผู้ปกครอง อ.ยอมให้ พ.ทำกิจการอันเกี่ยวแก่ที่ดินแลเรือนของ อ.ได้ ฉะนั้นกิจการที่ พ.กระทำไปจึงผูกพันทรัพย์ของ อ.จึงพิพากษายืนตามศาลล่างให้จำเลยโอนที่ดินแลเรือนรายพิพาทแก่โจทก์แลให้ขับไล่จำเลย
