แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ยื่นคำร้องว่าเป็นคนมีสัญชาติไทยตามกฎหมาย แต่สำคัญผิดไปขอใบสำคัญต่างด้าว จึงขอให้แสดงว่าเป็นคนไทย ดังนี้ไม่ใช่กรณีจะต้องใช้สิทธิทางศาลตาม ป.วิ.แพ่ง ม.55 เพราะสิทธิของผู้ร้องมิได้ถูกโต้แย้งอย่างใด ดังนั้นแม้ว่าผู้ราชการจังหวัดจะยื่นคำร้องคัดค้านเข้ามาก็ไม่ทำให้กลายเป็นคดีมีข้อพิพาทตาม ป.วิ.แพ่ง ม.188 ข้อ 4
ย่อยาว
คดีนี้นายส่วนหรือกวงฮง ยื่นคำร้องว่าผู้ร้องเกิดที่ตำบลนครหลวง อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา มีสัญชาติไทยตามกฎหมายญาติผู้ใหญ่ว่าผู้ร้องไปประเทศจีนมาให้ขอใบสำคัญเสีย ผู้ร้องสำคัญผิดจึงไปขอใบสำคัญต่างด้าวประจำตัวที่อำเภอกรุงเก่าตามใบสำคัญที่ ๘๓๘/๒๔๘๐ จึงขอให้มีคำสั่งว่าผู้ร้องเป็นคนมีสัญชาติไทยตามพระราชบัญญัติสัญชาติ และเพิกถอนใบสำคัญต่างด้าว
ขุนธรรมรัฐธุรธรผู้ว่าราชกาจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ยื่นคำร้องว่าผู้ร้องไม่มีสิทธิจะเสนอคดีของคนต่อศาลตาม ม.๕๕ แห่ง ป.วิ.แพ่ง เพราะไม่ปรากฎว่ามีการโต้แย้งสิทธิหรือหน้าที่ของผู้ร้องแต่อย่างใด ผู้ร้องเป็นคนต่างด้าวได้ขอรับใบสำคัญต่างด้าวไปแล้ว เมื่อประสงค์จะแปลงชาติเป็นคนไทยก็ชอบที่จะปฏิบัติตาม พ.ร.บ.สัญชาติ
ศาลชั้นต้นเห็นว่า เมื่อมีผู้คัดค้านแล้ว ตาม ป.วิ.แพ่ง ม. ๑๘๘ (๔) ให้ดำเนินคดีต่อไปอย่างมีข้พิพาท และฟังว่าผู้ร้องเป็นบุตรนายกิมตุ้นและนางหล่ำ เกิดที่ตำบลนครหลวงอำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา มีคำสั่งว่าผู้ร้องเป็นคนมีสัญชาติไทย ตาม พ.ร.บ.สัญชาติไทย พ.ศ.๒๔๙๕ ม. ๗ ข้อ ๓ ให้เพิกถอนใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวนั้นเสีย
ผู้ร้องคัดค้านอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์เห็นว่าตามคำร้องไม่ปรากฎว่าได้มีใครโต้แย้งสิทธิหรือหน้าที่ของผู้ร้อง ตาม พ.ร.บ. สัญชาตติได้ให้สิทธิแก่ผู้ร้องที่จะมอบให้ศาลแสดงสัญชาติของตน ผู้ร้องจึงใช้สิทธิทางศาลไม่ได้ ตาม ป.วิ.แพ่ง ม. ๕๕ การที่ผู้ว่าราชการจังหวัดฯ ยื่นคำร้องคัดค้านเข้ามาไม่ทำให้คดีมีข้อพิพาทขึ้นได้ พิพากษากลับ ให้ยกคำร้อง
ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ตามคำร้องของผู้ร้องไม่ปรากฎว่ามีผู้ใดได้โต้แย้งสิทธิของผู้ร้อง ในฐานะที่เป็นคนต่างด้าวหรือเป็นคนไทย ถ้าผู้ร้องเป็นคนไทยการที่เจ้าพนักงานออกใบทะเบียนต่างด้าวให้ผู้ร้อง ก็หาทำให้ผู้ร้องเปลี่ยนสัญชาติไปไม่ จึงไม่ใช่กรณีต้องใช้สิทธิทางศาลตาม ป.วิ.แพ่ง ม.๕๕ ข้อความในคำร้องคัดค้าน ของผู้ว่าราชการจังหวัด ฯ ย่อมไม่ทำให้กลายเป็นคดีมีข้อพิพากษาตามมาตรา ๑๘๘ ข้อ ๔
พิพากษายืนตามศาลอุทธรณ์
