แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
มฤดกของเจ้ามฤดกที่ตายมากว่า 10 ปีแล้ว แม้ผู้รับมฤดกเป็นเด็กก็หมดสิทธิ์จะฟ้องแบ่งมฤดกเพียงแต่ได้ความว่าผู้รับมฤดกเป็นพี่น้องกัน ไม่พอให้ถือว่าพี่ชายปกครองมฤดกแทนน้องชาย
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าโจทก์ปกครองทำที่มฤดกของนายหอมบิดามากว่า ๑๐ ปี จำเลยมิได้เกี่ยวข้องเมื่อเดือนตุลาคม พ.ศ.๒๔๘๓ จำเลยยื่นคำร้องขอรับมฤดกที่นี้ต่อเจ้าพนักงานที่ดิน อ้างว่าเป็นบุตร์นายหอม โจทก์จึงขอให้ศาลชี้ขาดว่าโจทก์ควรได้รับมฤดกและจำเลยไม่มีทางเรียกร้องได้ ศาลชั้นต้นสั่งว่าโจทก์จำเลยเป็นบุตร์นายหอมแต่ต่างมารดา โจทก์ทำที่รายนี้ตลอดมานับแต่นายหอมว่ายชนม์จนวันฟ้องกว่า ๑๐ ปี จำเลยมิได้เคยทำเลย โจทก์ไม่ได้ครอบครองที่มฤดกแทนจำเลย และจำเลยมิได้ใช้สิทธิเรียกร้องเอามฤดกภายใน ๑ ปี นับแต่เจ้ามฤดกวายชนม์จำเลยจึงหมดสิทธิเรียกร้องทรัพย์มฤดกรายนี้ พิพากษาให้โจทก์ชนะคดี
จำเลยอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์เห็นว่าที่พิพาทรายนี้เป็นส่วนมฤดกนายหอม แม้จำเลยจะมิได้เข้าครอบครองก็ปรากฎว่าบรรดาญาติคือนายพริกน้องนายหอมกับบุตร์นายหอมรวมทั้งโจทก์ก็ได้เข้าครอบครองร่วมกันมามิได้แบ่งปันกัน กิริยาเช่นนี้พอสันนิษฐานได้ว่าเข้าครอบครองแทนจำเลยด้วย เพราะเมื่อนายหอมตายจำเลยเป็นผู้เยาว์ย่อมไม่สามารถเข้าครอบครองได้โดยลำพังและนายพริกได้อุปการะจำเลยอยู่บ้างจะถือว่าจำเลยขาดสิทธิครอบครองย่อมไม่เป็นธรรม จึงพิพากษากลับให้ยกฟ้องโจทก์
โจทก์ฎีกา ศาลฎีกาเห็นว่าจำเลยสืบไม่ได้ว่าโจทก์ได้ครอบครองที่ดินมฤดกของนายหอมบิดาแทนจำเลยและตั้งแต่นายหอมตายมาก็กว่า ๑๐ ปีแล้ว จำเลยก็หมดสิทธิที่จะเรียกร้องเอามฤดกของนายหอมบิดาจากโจทก์ผู้ที่ซึ่งครอบครองที่รายนี้ได้ จึงพิพากษากลับศาลอุทธรณ์ ให้โจทก์ชนะคดีตามฟ้อง
