แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การฟ้องคดีล้มละลายเป็นการฟ้องเพื่อตั้งหลักฐานสิทธิเรียกร้องด้วยไม่ใช่เป็นเพียงการฟ้องเพื่อให้จัดการทรัพย์สินของลูกหนี้ผู้ล้มละลายแต่อย่างเดียว จึงมีผลให้อายุความสะดุดหยุดลง
การที่ศาลสั่งจำหน่ายคดีตามคำแถลงของโจทก์คดีล้มละลายเพื่อโจทก์จะไปขอรับชำระหนี้ในคดีล้มละลายสำนวนอื่นนั้น กรณีไม่เข้ามาตรา 174 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ อายุความจึงเริ่มนับใหม่ตั้งแต่วันที่ศาลสั่งจำหน่ายคดี
ย่อยาว
ได้ความว่าผู้ร้องเป็นพ่อค้า ได้ขายเครื่องอะไหล่ยนต์ให้แก่จำเลยตั้งแต่วันที่ 20 พฤษภาคม 2508 ถึงวันที่ 2 ธันวาคม 2508 เป็นเงินที่จำเลยยังไม่ได้ชำระ 5,547 บาท เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2510 ผู้ร้องได้ยื่นฟ้องจำเลยเป็นคดีล้มละลาย ตามคดีหมายเลขแดงที่ 108/2510 ของศาลแพ่ง ต่อมาศาลพิพากษาคดีนี้ให้จำเลยล้มละลาย ผู้ร้องได้แถลงขอให้ศาลจำหน่ายคดีหมายเลขแดงที่ 108/2510 นั้นเพื่อมาขอรับชำระหนี้ในคดีนี้ ศาลสั่งจำหน่ายคดีเมื่อวันที่ 25 กันยายน 2510 ครั้นวันที่ 21 พฤศจิกายน 2510 ผู้ร้องขอรับชำระหนี้ ได้ยื่นคำขอต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ ปรากฏว่าหนี้ตามใบสั่งซื้อสินค้าและใบส่งสินค้าฉบับระหว่างวันที่ 20 พฤษภาคม 2508 ถึงวันที่ 19 พฤศจิกายน 2508 รวม 28 ฉบับเป็นเงิน 4,751 บาท นั้น นับถึงวันยื่นคำขอรับชำระหนี้ เป็นระยะเวลาเกินกว่า 2 ปีแล้ว มีปัญหาว่า การที่ผู้ร้องฟ้องคดีล้มละลาย (คดีแดงที่ 108/2510) จะถือเป็นการฟ้องเพื่อตั้งหลักฐานแห่งสิทธิเรียกร้องหรือเพื่อให้ใช้หนี้ตามที่เรียกร้องหรือไม่ และการที่ศาลสั่งจำหน่ายคดีจะไม่นับเป็นเหตุให้อายุความสะดุดหยุดลงหรือไม่
ศาลฎีกาเห็นว่า การฟ้องคดีล้มละลายก็เป็นการฟ้องคดีเพื่อตั้งหลักฐานสิทธิเรียกร้องตามมาตรา 173 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์เพราะเมื่อศาลสั่งพิทักษ์ทรัพย์ลูกหนี้เด็ดขาดแล้ว ก็เป็นหลักฐานเพื่อที่ผู้ร้องขอรับชำระหนี้จะได้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ต่อไป หาใช่เป็นเพียงการฟ้องเพื่อให้จัดการทรัพย์สินของลูกหนี้ (ผู้ล้มละลาย) แต่อย่างเดียว ดังที่เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ฎีกาไม่ การฟ้องคดีล้มละลายจึงมีผลให้อายุความสะดุดหยุดลง
เหตุที่จะไม่นับว่าอายุความสะดุดหยุดลงตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 174 จะต้องปรากฏว่าโจทก์ได้ถอนฟ้องหรือละทิ้งคดีหรือต้องยกฟ้อง อย่างใดอย่างหนึ่ง แต่คดีนี้ได้ความว่าศาลสั่งจำหน่ายคดีตามคำแถลงของผู้ร้องเพื่อจะไปขอรับชำระหนี้ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ ซึ่งหาเข้ากรณีใดกรณีหนึ่งตามมาตรา 174 ไม่และแม้จะไม่มีการแถลงขอให้จำหน่ายคดี ศาลก็ต้องจำหน่ายคดีอยู่แล้ว ตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 15 ที่เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ฎีกาว่า การที่ศาลอนุญาตให้จำหน่ายคดีตามคำแถลงของเจ้าหนี้ ย่อมถือได้ว่าเท่ากับไม่เคยมีการฟ้องคดีล้มละลายมาก่อนเลยนั้น ไม่มีกฎหมายสนับสนุน คงมีแต่กรณีทิ้งฟ้องหรือถอนฟ้องเท่านั้นที่ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 176 บัญญัติว่ากระทำให้คู่ความกลับคืนสู่ฐานะเดิมเสมือนหนึ่งมิได้มีการยื่นฟ้องเลย เมื่อศาลสั่งจำหน่ายคดีล้มละลายเมื่อวันที่ 25 กันยายน 2510 อายุความก็เริ่มนับใหม่แต่วันที่ศาลสั่งจำหน่ายคดี ผู้ร้องยื่นคำขอรับชำระหนี้เมื่อวันที่ 21 พฤศจิกายน2510 จึงยังไม่ขาดอายุความ 2 ปี
พิพากษายืน ให้ผู้ร้องได้รับชำระหนี้ 4,751 บาทนั้น พร้อมทั้งดอกเบี้ยด้วย
