แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ความว่า จำเลยฎีกาพร้อมกับยื่นคำร้องขอฎีกาอย่างคนอนาถาศาลชั้นต้นไต่สวนแล้วเห็นว่า จำเลยไม่ได้อ้างถึงเหตุผลอันสมควรที่จะฎีกาแต่ประการใด จึงมีคำสั่งให้ยกคำร้องขอฎีกาอย่างคนอนาถาให้จำเลยนำค่าธรรมเนียมมาชำระภายใน 15 วัน นับแต่วันมีคำสั่งจำเลยเห็นว่า ประการแรก จากพยานบุคคลและพยานเอกสารที่จำเลยนำสืบยืนยันให้ศาลเห็นว่าจำเลยเป็นคนยากจนจริง ไม่มีเงินพอที่จะเสียค่าธรรมเนียมศาลในชั้นฎีกาได้ อีกประการหนึ่งในการไต่สวนขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถานั้น กฎหมายกำหนดแต่เพียงให้ได้ความว่ายากจนจริงและคดีมีทางชนะได้เท่านั้น ส่วนจะชนะได้อย่างไรกฎหมายไม่ได้ระบุไว้ เพราะคดีจะชนะได้อย่างไรย่อมปรากฏอยู่ในคำคู่ความคือในฎีกาของจำเลยนั่นเอง ด้วยเหตุนี้จำเลยจึงไม่ต้องนำสืบในชั้นไต่สวนขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาแต่อย่างใด โปรดมีคำสั่งอนุญาตให้จำเลยฎีกาอย่างคนอนาถาด้วย
หมายเหตุ โจทก์ทั้งสองแถลงคัดค้าน (อันดับ 204)
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยรื้อถอนบ้านเลขที่ 45 หมู่ 4ตำบลแสนแสบ อำเภอแสนแสบ (มีนบุรี) กรุงเทพมหานคร พร้อมกับขนย้ายครอบครัวและบริวารออกไปจากที่ดินโฉนดเลขที่ 227 ตำบลแสนแสบอำเภอแสนแสบ (มีนบุรี) กรุงเทพมหานคร และส่งมอบที่ดินคืนโจทก์ทั้งสองในสภาพเรียบร้อย หากจำเลยไม่ปฏิบัติตามให้โจทก์เป็นผู้รื้อถอนได้เองโดยให้จำเลยเป็นผู้เสียค่าใช้จ่าย ให้จำเลยใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์เดือนละ 466 บาท นับแต่วันฟ้องเป็นต้นไปจนกว่าจำเลยจะรื้อถอนและขนย้ายครอบครัวพร้อมบริวารออกไปจากที่พิพาท
ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้เป็นว่า ให้ยกคำขอในส่วนที่ให้โจทก์รื้อถอนบ้านเลขที่ 45 โดยให้จำเลยเป็นผู้เสียค่าใช้จ่าย นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
ระหว่างฎีกา นายหะยีซีฮามุดดินหรือหะยีซีฮาบุดดิน มีสุวรรณทายาทผู้รับมรดกและผู้จัดการมรดกของโจทก์ที่ 2 ตามคำสั่งศาลแพ่งยื่นคำร้องขอเข้าเป็นคู่ความแทนที่โจทก์ที่ 2 ผู้มรณะ จำเลยไม่คัดค้าน ศาลชั้นต้นอนุญาต (อันดับ 169,183)
จำเลยฎีกาพร้อมกับยื่นคำร้องขอฎีกาอย่างคนอนาถา ศาลชั้นต้นไต่สวนแล้วมีคำสั่งยกคำร้องดังกล่าว (อันดับ 174,173,195)
จำเลยจึงยื่นคำร้องนี้ (อันดับ 148)
คำสั่ง
พิเคราะห์แล้ว เห็นว่าตามทางไต่สวนเป็นที่เชื่อได้ว่าจำเลยเป็นคนยากจนไม่มีทรัพย์สินพอจะเสียค่าธรรมเนียม และมีเหตุผลอันสมควรที่จะฎีกา จึงอนุญาตให้จำเลยฎีกาอย่างคนอนาถาได้ให้ศาลชั้นต้นรับฎีกาจำเลยไว้ดำเนินการต่อไป
อนึ่ง คำร้องอุทธรณ์คำสั่งในกรณีเช่นนี้ไม่ต้องเสียค่าธรรมเนียมศาล จึงให้คืนค่าขึ้นศาล 200 บาท แก่จำเลย
