แหล่งที่มา : สำนักงานเลขานุการคณะกรรมการวินิจฉัยฯ
ย่อสั้น
คดีที่เอกชน ยื่นฟ้องอธิบดีกรมที่ดิน ที่ ๑ นายอำเภอหนองเรือ ที่ ๒ นายกองค์การบริหารส่วนตำบลโนนทัน ที่ ๓ ผู้ถูกฟ้องคดี ซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐ อ้างว่า ผู้ฟ้องคดีครอบครองทำประโยชน์ในที่ดินตามแบบแจ้งการครอบครอง (ส.ค. ๑) ต่อเนื่องมาจากมารดาซึ่งเป็นผู้แจ้งการครอบครองที่ดินตั้งแต่ปี ๒๔๖๓ ต่อมาทางราชการได้ออกหนังสือสำคัญสำหรับที่หลวง ทับที่ดินของผู้ฟ้องคดี ขอให้ศาลพิพากษาให้เพิกถอนหนังสือสำคัญสำหรับที่หลวงในส่วนที่ทับซ้อนกับที่ดินของผู้ฟ้องคดี ผู้ถูกฟ้องคดีทั้งสามให้การว่า ที่ดินพิพาทเป็นที่สาธารณประโยชน์แปลงโคกคอกหลวง ซึ่งประกาศหวงห้ามไว้เพื่อประโยชน์เป็นโคกเลี้ยงสัตว์ และได้รังวัดออกเป็นหนังสือสำคัญสำหรับที่หลวง โดยชอบด้วยกฎหมาย มิได้ทับที่ดินของผู้ฟ้องคดีแต่อย่างใด ผู้ฟ้องคดีเป็นเพียงผู้อ้างสิทธิในที่ดินดังกล่าวในภายหลัง ไม่อาจยกอายุความขึ้นต่อสู้กับแผ่นดินได้ จึงไม่ต้องเพิกถอน เห็นว่า เหตุแห่งการฟ้องคดีนี้สืบเนื่องมาจากการออกหนังสือสำคัญสำหรับที่หลวง (น.ส.ล.) ทับที่ดินของผู้ฟ้องคดี อันเป็นกรณีโต้แย้งเกี่ยวกับสิทธิในที่ดิน ทั้งความมุ่งหมายของผู้ฟ้องคดีในการใช้สิทธิทางศาลก็เพื่อให้ศาลมีคำพิพากษารับรองคุ้มครองสิทธิในที่ดินของผู้ฟ้องคดีตามที่กล่าวอ้างว่าตนมีสิทธิครอบครองเป็นสำคัญ การที่ศาลจะมีคำพิพากษาหรือคำสั่งตามคำขอของผู้ฟ้องคดีได้นั้น ศาลจำต้องพิจารณาให้ได้ความเสียก่อนว่าที่ดินพิพาทผู้ฟ้องคดีมีสิทธิครอบครองหรือเป็นที่สาธารณประโยชน์ แล้วจึงจะพิจารณาประเด็นอื่นได้ต่อไป คดีนี้จึงเป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับสิทธิในที่ดิน อันอยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลยุติธรรม
