แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยทำสัญญาซื้อขายไม้สักตายแห้งขอนนอนกับกรมป่าไม้ แต่กลับไปทำการลักตัดไม้สดออกจากป่าโดยมิได้รับอนุญาต อันเป็นความผิดตามพระราชบัญญัติป่าไม้ ไม้สักที่จำเลยลักตัดจึงเป็นไม้ที่ได้มาโดยผิดกฎหมาย และเป็นของที่ต้องริบตามพระราชบัญญัติป่าไม้ พ.ศ. 2484 มาตรา 74
ผู้ร้องรับซื้อไม้จากจำเลยซึ่งเป็นพ่อค้าไม้ โดยมีพฤติการณ์ที่ยังฟังไม่ได้ว่าผู้ร้องสุจริต ผู้ร้องจะยกประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1329, 1332 ขึ้นมาอ้างเพื่อยึดถือไม้ไว้หาได้ไม่
เมื่อวัตถุแห่งหนี้ของสัญญาซื้อขายเป็นของผิดกฎหมาย สัญญาซื้อขายก็ไม่สมบูรณ์
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยที่ ๑ ใช้จ้างให้จำเลยที่ ๒ กับพวกทำไม้สักอันเป็นไม้หวงห้ามโดยมิได้รับอนุญาตและไม่ได้รับสัมปทาน ฯลฯ และจำเลยที่ ๑, ๒ ได้ครอบครองไม้หวงห้าม ฯลฯ ใช้ดวงตราปลอมขึ้นเหมือนดวงตราเจ้าพนักงานประทับบนไม้ จำเลยที่ ๓ ซึ่งเป็นเจ้าพนักงานป่าไม้กระทำการมิชอบด้วยหน้าที่ ใช้ดวงตราปลอมตีประทับบนไม้โดยเห็นแก่ทรัพย์สินที่จำเลยที่ ๑ ให้ ส่วนจำเลยที่ ๔ ละเว้นการปฏิบัติตามหน้าที่ ไม่จัดการกับจำเลยที่ ๑ และพวก ขอให้ลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา และตามพระราชบัญญัติป่าไม้ ฯลฯ และขอให้ริบไม้ของกลาง
จำเลยทั้งสี่ให้การปฏิเสธ และจำเลยที่ ๑ ให้การว่าไม้ของกลางจำเลยที่ ๑ ได้เป็นกรรมสิทธิ์ โจทก์ไม่มีอำนาจขอให้ริบ
ระหว่างพิจารณานายทองดี อิศรกุล ร้องว่า ได้ซื้อไม้ของกลางไว้จากจำเลยที่ ๑ ขอให้สั่งคืนไม้ของกลางแก่ผู้ร้องไปก่อน ศาลชั้นต้นสั่งคืนไม้สักของกลางให้ผู้ร้องไปโดยมีธนาคารค้ำประกัน
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วเชื่อพยานโจทก์ว่า ไม้ของกลางไม่ใช่ไม้ตายแห้งขอนนอนตามสัญญา และมีดวงตราปลอมประทับอย่างน้อยพันกว่าท่อนจริง จำเลยที่ ๒ ที่ ๓ เป็นคนตีตราปลอมหรือสั่งให้ตี จำเลยที่ ๓ ได้รับเงินห้าหมื่นบาทเป็นการตอบแทนที่จำเลยที่ ๓ ช่วยเหลือ ส่วนจำเลยที่ ๔ ปฏิบัติการไปตามคำสั่งของกรมป่าไม้ไม่มีความผิดพิพากษาว่าจำเลยที่ ๑ มีความผิดตามพระราชบัญญัติป่าไม้ พ.ศ. ๒๔๘๔ มาตรา ๑๑, ๑๒, ๖๙, ๗๓ พระราชบัญญัติป่าไม้ (ฉบับที่ ๓) พ.ศ. ๒๔๙๔ มาตรา ๑๖, ๑๗ กับผิดฐานใช้ดวงตราปลอมและฐานให้สินบนเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๒๕๒, ๑๔๔ จำเลยที่ ๒ มีความผิดตามพระราชบัญญัติป่าไม้ พ.ศ.๒๔๘๔ มาตรา ๑๑, ๑๔, ๖๙, ๗๓ พระราชบัญญัติป่าไม้ (ฉบับที่ ๓) พ.ศ.๒๔๙๔ มาตรา ๑๖, ๑๗ และความผิดฐานใช้ดวงตราปลอมตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๒๕๒ จำเลยที่ ๓ มีความผิดฐานใช้ดวงตราปลอมตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๒๕๒ จำเลยที่ ๓ มีความผิดฐานเป็นเจ้าพนักงานใช้ดวงตรากระทำการอันมิชอบด้วยหน้าที่ ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๖๐ กับผิดฐานรับสินบนตามมาตรา ๑๔๙ เฉพาะจำเลยที่ ๔ ให้ยกฟ้อง ไม้ของกลางให้คืนนายทองดี อิศรกุล
โจทก์และจำเลยที่ ๑, ๒, ๓ อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้ให้ริบไม้ของกลาง
นายทองดี อิศรกุล ผู้ร้องฎีกาขออย่าริบไม้
ศาลฎีกาเห็นว่า ศาลล่างทั้งสองฟังข้อเท็จจริงต้องกันว่า จำเลยที่ ๑, ๒ และ ๓ ได้กระทำความผิดจริงดังฟ้อง คดีเฉพาะจำเลยทั้ง ๓ จึงเป็นอันยุติ และเห็นว่าจำเลยที่ ๑ มิได้ปฏิบัติตามสัญญาที่ทำกับกรมป่าไม้ กลับทำการลักตัดไม้สักออกจากป่าโดยมิได้รับอนุญาต อันเป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา และตามพระราชบัญญัติป่าไม้ ฉะนั้น ไม้ที่จำเลยได้มาหรือมีไว้ในครอบครอง จึงเป็นไม้ที่ได้มาโดยผิดกฎหมาย ซึ่งเป็นของที่ต้องริบตามพระราชบัญญัติป่าไม้ พ.ศ. ๒๔๘๔ มาตรา ๗๔
ส่วนที่ผู้ร้องฎีกาว่า ได้ซื้อไม้เหล่านี้ไว้โดยสุจริต ไม่ต้องคืนให้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๓๒๙ และ ๑๓๓๒ นั้น ศาลฎีกาเห็นว่า คดียังฟังไม่ได้ว่าผู้ร้องสุจริตเพราะมีพฤติการณ์ส่อแสดงว่าผู้ร้องพยายามช่วยปกปิดเพื่อให้ไม้รายนี้กลายสภาพจากการเป็นไม้ที่ผิดกฎหมาย การที่เจ้าหน้าที่ป่าไม้ตีตราขายให้แก่จำเลยที่ ๑ เป็นเรื่องของการเข้าใจผิดและผิดหลง ยังถือไม่ได้ว่าผู้ร้องซื้อไม้ไว้โดยสุจริต และที่ผู้ร้องฎีกาว่า ผู้ร้องได้ทำสัญญาซื้อไม้รายนี้จากจำเลยที่ ๑ ก่อนกรมป่าไม้ตีตราเป็นการชอบแล้ว เพราะสัญญานี้มีผลเท่ากับเป็นสัญญาจะซื้อขายนั้น ศาลฎีกาเห็นว่า เมื่อวัตถุแห่งหนี้เป็นของผิดกฎหมายแล้ว สัญญาซื้อขายจะสมบูรณ์ได้อย่างไร
พิพากษายืน
