แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
กรณีฟ้องเรียกให้จำเลยคืนทรัพย์ ถ้าคืนไม่ได้ก็ให้ใช้ราคานั้น ไม่ใช่เป็นการเรียกร้องเอาค่าเสียหายตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 448 จึงไม่ถืออายุความตามมาตรา 448 นั้น แม้โจทก์ฟ้องเกิน 1 ปีก็ไม่ขาดอายุความ (ประชุมใหญ่ ครั้งที่ 33/2504)
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยสมคบกันรื้อถอนเอาเครื่องยนต์และอุปกรณ์ในการหีบอ้อยของโจทก์ซึ่งนายยู่ล้ง เช่าซื้อไปโดยยังมิได้ชำระเงินขอให้จำเลยส่งคืนโจทก์ ถ้าคืนไม่ได้ ก็ให้ใช้ราคา 50,000 บาทพร้อมดอกเบี้ย
จำเลยให้การว่า ทรัพย์ดังกล่าวเป็นของนางสุพรรณ ยกตีใช้หนี้จำเลย หากเป็นของโจทก์ ๆ ก็ฟ้องเกิน 1 ปี นับแต่ทราบการละเมิดของจำเลย และสัญญาเช่าซื้อเป็นสัญญาปลอม
ศาลชั้นต้นฟังว่า ทรัพย์พิพาทเป็นของโจทก์ให้เช่าซื้อไปโดยยังไม่ได้รับชำระเงินจริง แต่โจทก์ฟ้องเกิน 1 ปี ขาดอายุความตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 448 วรรคหนึ่ง พิพากษายกฟ้องโจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้จำเลยคืนทรัพย์พิพาท ถ้าคืนไม่ได้ก็ให้ใช้ราคา 50,000 บาท กับดอกเบี้ยแต่วันฟ้อง จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาโดยมติที่ประชุมใหญ่เห็นว่า โจทก์ฟ้องเรียกให้จำเลยคืนทรัพย์ ถ้าคืนไม่ได้ก็ให้ใช้ราคา ไม่ใช่เป็นการเรียกร้องเอาค่าเสียหายตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 448 จึงไม่ถืออายุความฟ้องร้องตามมาตรา 448 นั้น ฟ้องโจทก์จึงไม่ขาดอายุความและวินิจฉัยว่าฟ้องโจทก์ไม่เคลือบคลุม และฟังว่าทรัพย์พิพาทเป็นของโจทก์ให้เช่าซื้อไปจริงตามฟ้อง ส่วนข้อที่จำเลยฎีกาว่า ศาลอุทธรณ์ให้ใช้ราคา 50,000 บาท ไม่ชอบ เพราะใช้ทรัพย์มาหลายปี ต้องเสื่อมคุณภาพและราคาต้องลดลง นั้น เห็นว่าฟังขึ้นและได้ใช้ทรัพย์มาราว 5 ปีแล้ว ควรลดค่าเสื่อมราคาให้สองหมื่นบาท
พิพากษาแก้ให้จำเลยคืนทรัพย์พิพาท ถ้าคืนไม่ได้ก็ให้ใช้ราคาสามหมื่นบาท นอกนั้นยืน
