แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
ทางพิพาทเป็นทางจำเป็นแก่ที่ดินโจทก์ แต่ก็ยังคงเป็นของจำเลยทั้งโจทก์มิได้มีคำขอให้ห้ามจำเลยเกี่ยวข้องกับทางพิพาทการที่ศาลพิพากษาห้ามจำเลยเกี่ยวข้องกับทางพิพาทจึงเป็นการพิพากษาเกินคำขอหรือที่มิได้กล่าวในฟ้องตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 142
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์และจำเลยเป็นพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน โจทก์เป็นเจ้าของที่ดินโฉนดเลขที่ 3224 เนื้อที่ 2 งาน26 ตารางวา และเป็นเจ้าของบ้านเลขที่ 60 หมู่ที่ 5 ซึ่งปลูกอยู่บนที่ดินแปลงดังกล่าว ที่ดินของโจทก์ติดกับที่ดินน.ส.3 ก. เลขที่ 92 เนื้อที่1 งาน 97 ตารางวา ของจำเลย โจทก์ได้ที่ดินมาโดยมารดายกให้ ส่วนจำเลยได้รับมรดกจากบิดา ก่อนที่โจทก์และจำเลยจะได้รับโอนที่ดินมานั้น บิดาและมารดาโจทก์ได้ทำถนนเป็นทางเข้าออกจากที่ดินโฉนดเลขที่ 3224 ของโจทก์ผ่านที่ดินของจำเลยซึ่งปิดกั้นที่ดินของโจทก์อยู่ออกสู่ถนนสุขาภิบาลท่าวุ้ง อันเป็นทางสาธารณะโจทก์ใช้ทางดังกล่าวเข้าออกสู่ถนนสุขาภิบาลท่าวุ้งกว้าง 3 เมตร ยาวประมาณ 65 เมตร ซึ่งทางดังกล่าวเป็นทางจำเป็น เมื่อวันที่ 10พฤษภาคม 2539 จำเลยปักเสาปูนและนำลวดหนามมาขึงปิดกั้นทางดังกล่าวเป็นเหตุให้โจทก์ไม่มีทางออกสู่ทางสาธารณะขอให้จำเลยรื้อถอนรั้วลวดหนามและเสาปูนที่จำเลยสร้างปิดกั้นไว้ และให้จำเลยเปิดถนนหรือทางเข้าออกจากบ้านและที่ดินของโจทก์ โดยให้โจทก์ใช้ทางได้อย่างสภาพเดิม หากจำเลยไม่ยอมรื้อถอน ให้โจทก์มีอำนาจรื้อถอนได้เองโดยให้จำเลยเป็นผู้ออกค่าใช้จ่ายในการรื้อถอน
จำเลยให้การว่า ที่ดินของโจทก์ไม่ได้ถูกที่ดินของผู้อื่นปิดล้อมเพราะโจทก์สามารถใช้ทางซึ่งอยู่ด้านทิศเหนือที่ดินของโจทก์อันเป็นทางสาธารณะออกสู่ทางสาธารณะอีกสายหนึ่งทางด้านทิศตะวันตกซึ่งจะบรรจบกับถนนสุขาภิบาลท่าวุ้ง การที่โจทก์ใช้ที่ดินโฉนด (ที่ถูกคือ น.ส.3 ก.) เลขที่ 92 เป็นทางออกสู่ถนนสุขาภิบาลท่าวุ้ง ก็โดยถือวิสาสะเพื่อความสะดวกของโจทก์แต่ฝ่ายเดียว ทางพิพาทจึงไม่เป็นทางจำเป็น ขอให้ยกฟ้อง
ระหว่างพิจารณา นางพวงเพ็ญ จามาศ ยื่นคำร้องขอเข้าเป็นจำเลยร่วมเนื่องจากเป็นผู้ซื้อที่ดิน น.ส.3 ก. เลขที่ 92 จากจำเลยโดยขอถือเอาคำให้การจำเลยเป็นคำให้การจำเลยร่วมด้วย และฟ้องแย้งว่า หากศาลพิพากษาให้ใช้ที่ดิน น.ส.3 ก. เลขที่ 92 ตำบลท่าวุ้ง อำเภอท่าวุ้ง จังหวัดลพบุรี เป็นทางจำเป็นขอให้โจทก์ชำระเงินเป็นค่าใช้ทางคิดเป็นเนื้อที่ 15 ตารางวา เป็นเงิน 45,000 บาท แก่จำเลยร่วมศาลชั้นต้นอนุญาต
โจทก์ให้การแก้ฟ้องแย้งว่า ที่จำเลยร่วมเรียกค่าใช้ทางเป็นเงิน45,000 บาท นั้นสูงเกินไป ราคาที่ดินไม่เกินตารางวาละ 500 บาท ค่าใช้ทางเป็นค่าตอบแทนตามกฎหมายมิใช่ราคาซื้อขาย ราคาที่ถูกต้องไม่ควรเกิน 5,000 บาท
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยและจำเลยร่วมเปิดทางพิพาทกว้าง3 เมตร ยาวจากที่ดิน น.ส.3 ก. เลขที่ 92 ตำบลท่าวุ้ง อำเภอท่าวุ้งจังหวัดลพบุรี ของจำเลยร่วมไปถึงถนนสุขาภิบาลท่าวุ้งโดยให้โจทก์ใช้ค่าทดแทนความเสียหายให้จำเลยร่วมจำนวน 3,000 บาท ต่อปี ห้ามจำเลยและจำเลยร่วมเกี่ยวข้องกับทางพิพาท คำขออื่นให้ยก
จำเลยและจำเลยร่วมอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ภาค 2 พิพากษายืน
จำเลยและจำเลยร่วมฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “อนึ่ง ที่ศาลล่างทั้งสองพิพากษาต้องกันมาว่าห้ามจำเลยและจำเลยร่วมเกี่ยวข้องกับทางพิพาทนั้น แม้ว่าทางพิพาทจะเป็นทางจำเป็นแก่ที่ดินโจทก์ก็ตาม แต่ที่ดินส่วนที่เป็นทางพิพาทยังคงเป็นของจำเลยและจำเลยร่วม ทั้งโจทก์มิได้มีคำขอให้ห้ามจำเลยและจำเลยร่วมเกี่ยวข้องกับทางพิพาท จึงเป็นการพิพากษาเกินคำขอหรือที่มิได้กล่าวในฟ้องตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 142 นอกจากนั้นตามคำขอท้ายฟ้องโจทก์ขอให้จำเลยเปิดถนนหรือทางเข้าออกจากที่ดินของโจทก์ แต่ศาลล่างทั้งสองพิพากษาให้จำเลยและจำเลยร่วมเปิดทางกว้าง 3 เมตร จากที่ดิน น.ส.3 ก. เลขที่ 92ของจำเลยร่วมไป ถึงถนนสุขาภิบาลท่าวุ้ง อันไม่ตรงตามคำขอและอาจก่อให้เกิดปัญหาในการบังคับคดีได้ ศาลฎีกาจึงระบุให้จำเลยและจำเลยร่วมเปิดทางจำเป็นเสียให้ชัดแจ้งและไม่เกินกว่าที่โจทก์ขอมาได้”
พิพากษาแก้เป็นว่า ทางพิพาทมีความกว้าง 3 เมตร มีความยาวตลอดแนวจากที่ดินของโจทก์ผ่านที่ดินของจำเลยและจำเลยร่วมไปจนถึงถนนสุขาภิบาลท่าวุ้งตามที่ปรากฏในแผนที่พิพาทเอกสารหมาย จ.1 และแผนที่เดินเผชิญสืบในสำนวนตกเป็นทางจำเป็นแก่ที่ดินโจทก์ ให้จำเลยรื้อถอนสิ่งกีดขวางออกไปจากทางพิพาท
