แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
องค์การตลาดเพื่อเกษตรกรจัดตั้งขึ้นโดย พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งองค์การตลาดเพื่อเกษตรกร พ.ศ. 2517 มีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยเหลือ เกษตรกรดังที่บัญญัติไว้ใน มาตรา 6(1) ถึง (8) หาใช่ ประกอบการค้า โดยทำการซื้อสินค้ามาแล้วขายไปเพื่อหากำไรตามปกติไม่ จึงมิใช่ เป็นพ่อค้าตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา165(1) สิทธิเรียกร้องราคาปุ๋ยที่ลูกหนี้ค้างชำระมีอายุความ 10 ปี ตามมาตรา 164
ย่อยาว
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้ยกคำขอรับชำระหนี้ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืนผู้ขอรับชำระหนี้ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า “ข้อเท็จจริงฟังได้ว่าลูกหนี้ได้ซื้อเชื่อปุ๋ยจากผู้ขอรับชำระหนี้เมื่อวันที่ 6 สิงหาคม 2518 เป็นเงิน 22,800 บาทและชำระราคาแล้วบางส่วนเป็นเงิน 13,400 บาท โดยชำระครั้งแรกเมื่อวันที่ 31 สิงหาคม 2519 เป็นเงิน 11,000 บาท จากนั้นลูกหนี้ผิดนัดไม่ชำระหนี้ ผู้ขอรับชำระหนี้จึงฟ้องเป็นคดีแพ่งต่อศาลจังหวัดกบินทร์บุรีเมื่อวันที่ 21 มีนาคม 2522 ในที่สุดคู่กรณีตกลงทำสัญญาประนีประนอมยอมความและศาลพิพากษาตามยอมเมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2522 โดยลูกหนี้ยอมชำระเงิน 11,800 บาท ให้แก่ผู้ขอรับชำระหนี้ ตามคดีหมายเลขแดงที่ 88/2522 วันที่ 25 เมษายน 2522 ลูกหนี้ชำระเงินให้แก่ผู้ขอรับชำระหนี้1,400 บาท และวันที่ 13 กันยายน 2522 ชำระให้อีก 1,000 บาทเป็นครั้งสุดท้าย คงค้างชำระเป็นเงิน 9,400 บาท ผู้ขอรับชำระหนี้ขอรับชำระหนี้ที่ลูกหนี้ยังค้างชำระดังกล่าวพร้อมด้วยดอกเบี้ยในระหว่างที่ผิดนัดอีก 133.27 บาท รวมเป็นเงิน 9,533.27 บาท ศาลชั้นต้นมีคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์ของลูกหนี้เด็ดขาดเมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน 2522 และผู้ขอรับชำระหนี้ยื่นคำขอรับชำระหนี้เมื่อวันที่ 29 กุมภาพันธ์ 2523
พิเคราะห์แล้ว ปัญหาที่ต้องวินิจฉัยมีเพียงประเด็นเดียวว่า หนี้ตามคำขอรับชำระหนี้รายนี้ขาดอายุความหรือไม่ ศาลฎีกาเห็นว่า องค์การตลาดเพื่อเกษตรกรจัดตั้งขึ้นโดยพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งองค์การตลาดเพื่อเกษตรกรพ.ศ. 2517 มีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยเหลือเกษตรกรดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา 6(1) ถึง (8) หาใช่ประกอบการค้าโดยทำการซื้อสินค้ามาแล้วขายไปเพื่อหากำไรตามปกติไม่ ผู้ขอรับชำระหนี้จึงมิใช่เป็นพ่อค้าตามนัยแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 165(1) ไม่อยู่ในบังคับที่จะต้องใช้สิทธิเรียกร้องราคาปุ๋ยที่ลูกหนี้ค้างชำระภายในกำหนดอายุความ 2 ปีสิทธิเรียกร้องของผู้ขอรับชำระหนี้มีอายุความ 10 ปีตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 164 จึงไม่ขาดอายุความ ฎีกาของผู้ขอรับชำระหนี้ฟังขึ้น
พิพากษากลับ อนุญาตให้ผู้ขอรับชำระหนี้ได้รับชำระหนี้ค่าปุ๋ยและดอกเบี้ยรวมเป็นเงิน 9,533.27 บาท จากกองทรัพย์สินของลูกหนี้ได้ตามขอค่าฤชาธรรมเนียมชั้นอุทธรณ์และชั้นฎีกาให้เป็นพับ”
