แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
กรรมการบริษัทจำกัดซึ่งมีอำนาจลงลายมือชื่อทำการแทนบริษัทจำกัดที่ตนเป็นกรรมการโดยต้องประทับตราสำคัญของบริษัทด้วยนั้น เช็คที่บริษัทเป็นผู้สั่งจ่ายโดยกรรมการลงชื่อสั่งจ่ายและได้ประทับตราสำคัญของบริษัทแล้ว แม้มิได้เขียนแถลงว่ากระทำแทนบริษัทก็ตามถือได้ว่ากรรมการบริษัทกระทำการในฐานะผู้แทนบริษัทจำกัดแล้วหรือกล่าวอีกนัยหนึ่งว่าบริษัทจำกัดนั้นเป็นผู้สั่งจ่ายเช็คนั้นเองกรรมการบริษัทไม่ต้องเป็นผู้รับผิดตามเนื้อความในเช็คนั้นเป็นส่วนตัว
ย่อยาว
คดีนี้สืบเนื่องจากศาลมีคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาด บริษัทเงินทุนและหลักทรัพย์กรุงไทย จำกัด เจ้าหนี้ยื่นคำร้องขอรับชำระหนี้ตามเช็ค 10 ฉบับ รวมเป็นเงิน 2,189,917 บาท เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ให้บรรดาเจ้าหนี้ลูกหนี้ตรวจคำขอรับชำระหนี้ตามมาตรา 104 แห่งพระราชบัญญัติล้มละลาย พุทธศักราช 2483 แล้ว ไม่มีผู้ใดโต้แย้งคำขอรับชำระหนี้รายนี้
เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์สอบสวนแล้วมีความเห็นว่า เช็คธนาคารกสิกรไทยจำกัด ตามเอกสารหมาย จ.8 จ.9 และ จ.10 เป็นเช็คของบริษัทแทรเวลเทรด จำกัดและบริษัทเดลต้า แทรเวล เซอร์วิส จำกัด เป็นผู้สั่งจ่ายบริษัทลูกหนี้ที่ 1 ไม่ได้ลงลายมือชื่อเป็นผู้สั่งจ่าย ไม่ต้องรับผิดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 900 ส่วนลูกหนี้ที่ 2 และที่ 3 ลงลายมือชื่อในเช็คในฐานะกรรมการผู้จัดการบริษัทแทรเวลเทรด จำกัด และบริษัทเดลต้าแทรเวลเซอร์วิส จำกัด กระทำแทนบริษัททั้งสอง มิได้กระทำในฐานะส่วนตัว จึงไม่ต้องรับผิดตามมาตรา 1167 ประกอบมาตรา 901 เช็คทั้งสามฉบับดังกล่าว บริษัทเจ้าหนี้ไม่มีสิทธิยื่นคำขอรับชำระหนี้ตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พุทธศักราช 2483 มาตรา 94(1) ส่วนเช็คธนาคารทหารไทย จำกัด ตามเอกสารหมาย จ.1 จ.2 จ.3 จ.4 และ จ.5 รวม 5 ฉบับเป็นเงิน339,917 บาท บริษัทลูกหนี้ที่ 1 โดยลูกหนี้ที่ 2 ในฐานะกรรมการผู้จัดการเป็นผู้สั่งจ่ายเช็คตามเอกสารหมาย จ.6 และ จ.7 รวม 2 ฉบับเป็นเงิน 800,000 บาท ลูกหนี้ที่ 2 เป็นผู้สั่งจ่าย ผู้สั่งจ่ายต้องรับผิดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 900 เห็นควรให้บริษัทเงินทุนและหลักทรัพย์กรุงไทย จำกัด เจ้าหนี้ได้รับชำระหนี้ตามเช็คเป็นเงิน 339,917 บาท จากกองทรัพย์สินของลูกหนี้ที่ 1 และเป็นเงิน 800,000 บาท จากกองทรัพย์สินของลูกหนี้ที่ 2 รวมเป็นเงิน 1,139,917 บาท ตามมาตรา 130(8) แห่งพระราชบัญญัติล้มละลาย พุทธศักราช 2483 ส่วนที่ขอเกินมาให้ยกเสีย
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งอนุญาตให้บริษัทผู้ขอรับชำระหนี้ได้รับชำระหนี้1,139,917 บาท ตามความเห็นของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์
บริษัทเงินทุนและหลักทรัพย์กรุงไทย จำกัด ผู้ขอรับชำระหนี้อุทธรณ์ว่าลูกหนี้ที่ 2 และที่ 3 ร่วมลงลายมือชื่อในเช็คตามเอกสารหมาย จ.8 จ.9 และ จ.10ด้วยก็ย่อมต้องรับผิดเป็นส่วนตัวกับบริษัทแทรเวลเทรด จำกัด และบริษัทเดลต้าแทรเวลเซอร์วิส จำกัด ด้วยตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 900 และ 901
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
บริษัทเงินทุนและหลักทรัพย์กรุงไทย จำกัด ผู้ขอชำระหนี้ฎีกา
ศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงว่า ลูกหนี้ที่ 1 เป็นกรรมการบริษัทแทรเวลเทรด จำกัดลูกหนี้ที่ 3 เป็นกรรมการบริษัทเดลต้าแทรเวลเซอร์วิส จำกัด ลูกหนี้ที่ 2 และลูกหนี้ที่ 3ต่างมีอำนาจลงลายมือชื่อทำการแทนบริษัทที่ตนเป็นกรรมการ และต้องประทับตราสำคัญของบริษัทที่ตนเป็นกรรมการด้วย เช็คตามเอกสารหมาย จ.8 และ จ.9เป็นเช็คที่บริษัแทรเวลเทรด จำกัด เป็นผู้สั่งจ่ายโดยมีลูกหนี้ที่ 2 ลงชื่อสั่งจ่ายและประทับตราสำคัญของบริษัทแทรเวลเทรด จำกัด ส่วนเช็คตามเอกสารหมาย จ.10เป็นเช็คที่บริษัทเดลต้าแทรเวลเซอร์วิส จำกัด เป็นผู้สั่งจ่ายโดยมีลูกหนี้ที่ 3 ลงชื่อสั่งจ่ายและประทับตราสำคัญของบริษัทเดลต้าแทรเวลเซอร์วิส จำกัด คดีคงมีปัญหาที่จะต้องวินิจฉัยตามฎีกาของผู้ขอรับชำระหนี้ว่า การที่ลูกหนี้ที่ 2 และที่ 3 ลงลายมือชื่อในเช็คตามเอกสารหมาย จ.8 จ.9 และ จ.10 นั้นจะต้องรับผิดเป็นส่วนตัวกับบริษัทแทรเวลเทรด จำกัดและบริษัทเดลต้าแทรเวลเซอร์วิส จำกัด ด้วยตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 900 และ 901 หรือไม่ และวินิจฉัยว่าแม้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 900 จะบัญญัติว่าบุคคลผู้ลงลายมือชื่อของตนในตั๋วเงินย่อมต้องรับผิดตามเนื้อความแห่งตั๋วเงินนั้น และมาตรา 901 บัญญัติว่า ถ้าบุคคลใดลงลายมือชื่อของตนในตั๋วเงินและมิได้เขียนแถลงว่ากระทำแทนบุคคลอีกคนหนึ่งไซร้ ท่านว่าบุคคลนั้นย่อมเป็นผู้รับผิดตามเนื้อความในตั๋วเงินนั้นก็ตาม แต่เช็คตามเอกสารหมาย จ.8 จ.9 ที่ลูกหนี้ที่ 2 ลงชื่อสั่งจ่ายหนี้ได้ประทับตราสำคัญของบริษัทแทรเวลเทรด จำกัด ไว้ด้วยและเช็คตามเอกสารหมาย จ.10ที่ลูกหนี้ที่ 3 ลงชื่อสั่งจ่ายก็ได้ประทับตราสำคัญของบริษัทเดลต้าแทรเวลเซอร์วิส จำกัดไว้ด้วยเช่นกัน การประทับตราสำคัญของบริษัทจำกัดไว้ดังกล่าวย่อมถือได้ว่าลูกหนี้ที่ 2 และลูกหนี้ที่ 3 กระทำการในฐานะผู้แทนบริษัทจำกัดดังกล่าวหรือจะกล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือบริษัทจำกัดทั้งสองนั้นเป็นผู้สั่งจ่ายเช็คนั้นเองลูกหนี้ที่ 2 และลูกหนี้ที่ 3จึงไม่ต้องเป็นผู้รับผิดตามเนื้อความในเช็คนั้น
พิพากษายืน
