แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
สภาพแห่งทางจำเป็นนั้น เมื่อที่ดินของโจทก์ตกอยู่ในที่ล้อม โจทก์ย่อมได้รับความคุ้มครองถึงการใช้ยานพาหนะผ่านทางในสภาพที่เป็นถนนได้ มิได้จำกัดเฉพาะให้ใช้ทางเดินด้วยเท้าอย่างเดียว
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องและแก้ไขเพิ่มเติมฟ้องว่า จำเลยทั้งสามได้ร่วมกันจัดสรรที่ดินที่ตำบลลาดยาว อำเภอบางเขน จังหวัดพระนคร และจำเลยได้ทำถนนขึ้นในที่ดินจัดสรรเพื่อให้ผู้ซื้อที่ดินได้ใช้เป็นทางรถยนต์เข้าออก เรียกว่า “ซอยรุ่งเรือง” โจทก์เป็นผู้ซื้อที่ดินจากผู้ที่ซื้อมาจากจำเลยโจทก์ต้องใช้ถนนซอยรุ่งเรืองเป็นทางเดินเข้าออกตลอดมา เพราะมีที่ดินของผู้อื่นล้อมรอบไม่มีทางอื่นออกไปสู่ถนนสาธารณะ โจทก์ได้ปลูกบ้านอยู่อาศัยอยู่ในที่ดินดังกล่าวด้วยต่อมาได้ให้มิสเตอร์เว้นท์กับครอบครัวเช่าอยู่จนถึงวันฟ้องเมื่อวันที่ 31 ตุลาคม 2508 จำเลยใช้ให้ลูกจ้างของจำเลยทำคานเหล็กปิดกั้นกลางถนนซอยรุ่งเรือง ระหว่างเวลา 7.00 นาฬิกา ถึง 18.00 นาฬิกา โจทก์และมิสเตอร์เว้นท์ไม่สามารถใช้รถยนต์เข้าออกติดต่อสู่ถนนลาดพร้าวได้ก่อนหรือหลังเวลานั้นขอให้บังคับจำเลยเปิดถนนซอยรุ่งเรืองให้โจทก์และผู้เช่าบ้านโจทก์ใช้รถยนต์เข้าออกได้ตลอดเวลาให้จำเลยรื้อถอนคานเหล็กซึ่งปิดกั้นถนนออก
จำเลยที่ 1 ให้การว่า ที่ดินแปลงของโจทก์มีทางเข้าออกต่างหากทางซอยรุ่งทิวาโดยเจ้าของเดิมไม่เคยใช้ซอยรุ่งเรืองเลย และตัดฟ้องว่า โจทก์ไม่มีภูมิลำเนาอยู่ในซอยรุ่งเรืองโจทก์เพียงต้องการให้จำเลยเปิดทางให้ผู้ซื้อที่ดินที่โจทก์จัดสรรขาย โจทก์จึงไม่ใช่ผู้เสียหาย ไม่มีอำนาจฟ้อง ซอยรุ่งเรืองไม่ใช่ทางจำเป็น
จำเลยที่ 2 ขาดนัดยื่นคำให้การ
จำเลยที่ 3 ให้การทำนองเดียวกับจำเลยที่ 1 ว่า โจทก์มิได้ใช้ถนนซอยรุ่งเรืองเพราะมีทางอื่นออกได้
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า ซอยรุ่งเรืองเป็นทางจำเป็น พิพากษาให้จำเลยเปิดซอยรุ่งเรืองให้โจทก์ และผู้เช่าบ้านโจทก์ใช้รถยนต์เข้าออกสู่ถนนลาดพร้าวได้ตลอดเวลา โดยให้จำเลยรื้อถอนคานเหล็กที่ปิดกั้นออกไป
จำเลยที่ 1 ที่ 2 ยื่นอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยที่ 1 ผู้เดียวฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า สภาพแห่งทางจำเป็นดังที่บัญญัติไว้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1349 วรรค 3 มีว่า “ที่และวิธีทำทางผ่านนั้น ต้องเลือกให้พอควรแก่ความจำเป็นของผู้มีสิทธิจะผ่านกับทั้งให้คำนึงถึงที่ดินที่ล้อมอยู่ให้เสียหายแต่น้อยที่สุดที่จะเป็นได้ ถ้าจำเป็นผู้มีสิทธิจะผ่านจะสร้างถนนเป็นทางผ่านก็ได้” ซึ่งหมายความว่า เมื่อที่ดินตกอยู่ในที่ล้อม โจทก์ย่อมได้รับความคุ้มครองเพื่อการใช้ยานพาหนะผ่านทางในสภาพที่เป็นถนนได้มิได้จำกัดเฉพาะให้ใช้ทางเดินด้วยเท้าแต่อย่างเดียว เมื่อซอยรุ่งเรืองเป็นทางลาดยางที่ใช้การได้ดี ซึ่งอำนวยความสะดวกแก่โจทก์ในการใช้รถยนต์ผ่านได้อยู่แล้ว โดยโจทก์ได้ใช้ทางร่วมกับจำเลยผู้เป็นเจ้าของทางมาก่อนเช่นนี้ต้องถือว่า โจทก์มีสิทธิโดยสมบูรณ์ที่จะใช้ซอยรุ่งเรืองเป็นทางจำเป็นเข้าออกได้
พิพากษายืน
