แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์ที่ 1 เป็นสามีของผู้ตายจดทะเบียนสมรสกันตามกฎหมายต่อมาโจทก์ที่ 1 และผู้ตายต่างย้ายภูมิลำเนาจากที่เดิมไปอยู่ที่อื่นซึ่งเป็นคนละแห่งกันโดยมิได้มีการติดต่อเยี่ยมเยียน หรือส่งข่าวคราวให้แก่กันเลยเป็นเวลานานหลายปีจึงถือได้ว่าโจทก์ที่ 1 ได้ไปเสียจากภูมิลำเนาหรือถิ่นที่อยู่ และไม่มีใครได้รับข่าวคราวเป็นเวลาไม่น้อยกว่าหนึ่งปี การที่ผู้ตายจดทะเบียนรับจำเลยเป็นบุตรบุญธรรมในระหว่างที่แยกกันอยู่กับโจทก์ที่ 1 เช่นนี้กรณีต้องด้วยข้อยกเว้นที่จะไม่ต้องได้รับความยินยอมของคู่สมรสตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1598/25การจดทะเบียนรับบุตรบุญธรรมจึงชอบด้วยกฎหมาย.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ที่ 1 เป็นสามีผู้ตาาย และโจทก์ที่ 2 เป็นพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกันกับผู้ตาย ในระหว่างผู้ตายมีชีวิตอยู่ได้จดทะเบียนรับจำเลยเป็นบุตรบุญธรรมโดยมิได้รับความยินยอมจากโจทก์ที่ 1 เป็นการขัดต่อประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา1598/25 จำเลยไม่มีสิทธิรับมรดกของผู้ตาย ขอให้บังคับจำเลยโอนที่ดินพิพาทคืนโจทก์หรือกองมรดกของผู้ตาย
จำเลยให้การว่า ในขณะผู้ตายจดทะเบียนรับจำเลยเป็นบุตรบุญธรรมโจทก์ที่ 1 ได้ออกไปจากบ้านอันเป็นภูมิลำเนาหรือถิ่นที่อยู่แล้วไม่กลับมาเป็นเวลากว่า 20 ปี แล้ว จำเลยมีสิทธิรับมรดกของผู้ตายโจทก์ทั้งสองไม่มีสิทธิฟ้องเรียกคืน ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยโอนที่ดินพิพาทคืนแก่กองมรดกของผู้ตาย หากไม่สามารถคืนได้ก็ให้ใช้เงินแทน
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้ยกฟ้องโจทก์ทั้งสอง
โจทก์ทั้งสองฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงฟังได้ในเบื้องต้นว่า โจทก์ที่1 เป็นสามีผู้ตาย จดทะเบียนสมรสกัน ณ ที่ว่าการอำเภอบางสะพานจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เมื่อวันที่ 8 พฤษภาคม 2501 นายสุทัศน์เพียงแต่อยู่กินฉันสามีภริยากับผู้ตาย ส่วนโจทก์ที่ 2 เป็นพี่สาวร่วมบิดามารดาเดียวกันกับผู้ตาย เมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม 2525 ระหว่างผู้ตายยังมีชีวิตอยู่ได้จดทะเบียนรับจำเลยเป็นบุตรบุญธรรม ณที่ว่าการอำเภอเมืองยะลา จังหวัดยะลา โดยความยินยอมของนายสุทัศน์เมื่อวันที่ 3 กันยายน 2525 ผู้ตายถึงแก่กรรม
ปัญหาวินิจฉัยในชั้นนี้มีว่า ขณะที่ผู้ตายจดทะเบียนรับจำเลยเป็นบุตรบุญธรรม โจทก์ที่ 1 ซึ่งเป็นสามีโดยชอบด้วยกฎหมายของผู้ตายได้ไปเสียจากภูมิลำเนาหรือถิ่นที่อยู่ และไม่มีใครได้รับข่าวคราวประการใดเป็นเวลาไม่น้อยกว่าหนึ่งปี อันเป็นข้อยกเว้นไม่ต้องได้รับความยินยอมจากโจทก์ที่ 1 ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา1598/25 หรือไม่ ข้อเท็จจริงฟังได้ตามข้อนำสืบของโจทก์จำเลยว่าผู้ตายไปอยู่กินฉันสามีภรรยากับนายสุทัศน์ตั้งแต่ พ.ศ. 2511 โดยโจทก์ที่ 1 ก็ไม่ประสงค์จะอยู่กินฉันสามีภรรยากับผู้ตายต่อไป และได้ย้ายไปอยู่ที่กรุงเทพมหานครโดยมิได้แจ้งให้ผู้ตายทราบ ตอนผู้ตายป่วยและแม้งานศพผู้ตาย โจทก์ที่ 1 ก็ไม่ทราบ มาทราบจากญาติผู้ตายแจ้งให้ทราบเมื่อ พ.ศ. 2526 ทั้งที่ผู้ตายถึงแก่กรรมในวันที่3 กันยายน 2525 แสดงว่าโจทก์ที่ 1 กับผู้ตายไม่ได้มีการติดต่อกันเลย เห็นว่า วันที่ 1 กรกฎาคม 2525 ที่มีการจดทะเบียนรับจำเลยเป็นบุตรบุญธรรม โจทก์ที่ 1 ซึ่งเป็นสามีโดยชอบด้วยกฎหมายของผู้ตายได้ไปเสียจากภูมิลำเนาหรือถิ่นที่อยู่และไม่มีใครได้รับข่าวคราวประการใดเป็นเวลาไม่น้อยกว่าหนึ่งปี กรณีต้องด้วยข้อยกเว้นที่จะไม่ต้องได้รับความยินยอมของคู่สมรสตามบทบัญญัติของกฎหมายดังกล่าวการจดทะเบียนรับจำเลยเป็นบุตรบุญธรรมจึงชอบด้วยกฎหมาย โจทก์ทั้งสองไม่มีสิทธิฟ้องเรียกที่ดินพิพาทคืน ศาลอุทธรณ์พิพากษาชอบแล้ว ฎีกาโจทก์ทั้งสองฟังไม่ขึ้น
พิพากษายืน.
