แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
เจ้าหนี้ขอรับชำระหนี้โดยอาศัยมูลหนี้ตามเช็ค มิใช่ตามสัญญากู้ เมื่อเจ้าหนี้นำเช็คมายื่นขอรับชำระหนี้เกิน 1 ปี จึงขาดอายุความ ต้องห้ามมิให้ขอรับชำระหนี้ตามพระราชบัญญัติ ล้มละลายพ.ศ. 2483 มาตรา 94(1) การยื่นคำร้องขอรับชำระหนี้ตามเช็คในคดีล้มละลายไม่ใช่คดีแพ่งเกี่ยวเนื่องกับความผิดทางอาญาฐานออกเช็คโดยเจตนาจะไม่ให้มีการใช้เงินตามเช็ค การที่เจ้าหนี้ฟ้องลูกหนี้เป็นคดีอาญาจึงไม่ทำให้อายุความฟ้องคดีแพ่งเปลี่ยนแปลงไปตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 51
ย่อยาว
คดีนี้มูลกรณีสืบเนื่องมาจาก ศาลชั้นต้นมีคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์ลูกหนี้ (จำเลย) เด็ดขาด เมื่อวันที่ 17 ธันวาคม 2528 นายธานีกลีบบัว โดยนายสมชาย มโนธรรมกิจ ผู้รับมอบอำนาจยื่นคำขอรับชำระหนี้ตามเช็คพร้อมดอกเบี้ยรวมจำนวนเงิน 1,102,328 บาทจากกองทรัพย์สินของลูกหนี้ที่ 1 เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์นัดตรวจคำขอรับชำระหนี้แล้ว ไม่มีผู้ใดโต้แย้งคำขอรับชำระหนี้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์สอบสวนแล้ว เห็นว่า เจ้าหนี้ไม่มีหลักฐานการกู้ยืมเป็นหนังสือและเช็คที่เจ้าหนี้ขอรับชำระหนี้ขาดอายุความแล้ว เห็นควรยกคำขอรับชำระหนี้ของเจ้าหนี้เสียทั้งสิ้นตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พุทธศักราช 2483 มาตรา 107(1)ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้ยกคำขอรับชำระหนี้ของเจ้าหนี้ เจ้าหนี้อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน เจ้าหนี้ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “มีปัญหาตามฎีกาของเจ้าหนี้ว่า หนี้ที่เจ้าหนี้ขอรับชำระเป็นหนี้ที่ขาดอายุความแล้วหรือไม่ พิเคราะห์แล้วเห็นว่า คดีนี้เจ้าหนี้ขอรับชำระหนี้โดยอาศัยมูลหนี้ตามเช็คมิใช่หนี้ตามสัญญากู้ ได้ความว่า เช็คพิพาทสั่งจ่ายลงวันที่14 ตุลาคม 2527 เจ้าหนี้นำมายื่นขอรับชำระหนี้ วันที่ 17ธันวาคม 2528 เกิน 1 ปี ขาดอายุความ หนี้ตามเช็คพิพาทจึงเป็นหนี้ที่มิอาจจะขอรับชำระหนี้ได้ตามพระราชบัญญัติล้มละลายพ.ศ. 2483 มาตรา 94(1)
ที่เจ้าหนี้ฎีกาว่า เจ้าหนี้เคยฟ้องลูกหนี้เป็นคดีล้มละลายต่อศาลแพ่ง ภายในอายุความ แต่ในระหว่างพิจารณาคดี ศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดีเพื่อให้เจ้าหนี้มาขอรับชำระหนี้ในคดีนี้ คดีจึงไม่ขาดอายุความนั้น เห็นว่าข้อเท็จจริงตามที่เจ้าหนี้อ้างดังกล่าวเจ้าหนี้มิได้กล่าวไว้ในคำขอรับชำระหนี้ หรือมีหลักฐานมาแสดงต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ในชั้นขอรับชำระหนี้แต่อย่างใดข้อเท็จจริงดังกล่าวจึงมิใช่ข้อที่ได้ยกขึ้นว่ากันมาแล้วในศาลชั้นต้น และศาลอุทธรณ์ ศาลฎีกาจึงไม่รับวินิจฉัย
ที่เจ้าหนี้ฎีกาว่า เจ้าหนี้ได้ฟ้องลูกหนี้ และกรรมการของลูกหนี้เป็นคดีอาญาและศาลอาญามีคำพิพากษาลงโทษจำคุกกรรมการของลูกหนี้ไปแล้ว สิทธิของเจ้าหนี้ที่จะฟ้องคดีแพ่งย่อมมีกำหนด10 ปี ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 168 คดีไม่ขาดอายุความนั้น ศาลฎีกาเห็นว่า การยื่นคำร้องขอรับชำระหนี้ตามเช็คในคดีล้มละลายนั้นไม่ใช่คดีแพ่งเกี่ยวเนื่องกับความผิดอาญาฐานออกเช็คโดยเจตนาจะไม่ให้มีการใช้เงินตามเช็คนั้น ดังนั้น การที่เจ้าหนี้ฟ้องลูกหนี้เป็นคดีอาญาดังกล่าวจนศาลพิพากษาลงโทษลูกหนี้ หรือกรรมการของลูกหนี้จนคดีเด็ดขาดแล้วก็ไม่ทำให้อายุความฟ้องคดีแพ่งต้องเปลี่ยนแปลงไปตามมาตรา 51 แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา เมื่อเช็คที่เจ้าหนี้นำมายื่นขอรับชำระหนี้มีอายุเกิน 1 ปี นับแต่วันที่สั่งจ่ายจึงขาดอายุความ เจ้าหนี้ไม่มีสิทธิได้รับชำระหนี้ตามกฎหมายล้มละลาย ศาลอุทธรณ์พิพากษายืนตามคำสั่งของศาลชั้นต้นที่ยกคำขอรับชำระหนี้ของเจ้าหนี้ชอบแล้ว”
พิพากษายืน
