แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
โจทก์เป็นผู้ทรงเช็คพิพาท และได้ยื่นเช็คพิพาทเพื่อให้ใช้เงินเมื่อพ้นกำหนดเวลาหกเดือนนับแต่วันออกเช็คซึ่งธนาคารมีสิทธิปฏิเสธการจ่ายเงินด้วยเหตุดังกล่าวได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 991(2) แต่เมื่อธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงิน อ้างเหตุว่า “ยังไม่มีการตกลงกับธนาคาร”จึงเป็นการปฏิเสธการจ่ายเงินตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค มาตรา 3 คดีโจทก์จึงมีมูลที่จะประทับฟ้องไว้พิจารณา
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็คฯ ศาลชั้นต้นไต่สวนมูลฟ้องแล้วเห็นว่าคดีไม่มีมูลพิพากษายกฟ้อง โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืนโจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ทางไต่สวนมูลฟ้องได้ความว่า เมื่อกลางเดือนกรกฎาคม 2525 จำเลยได้นำเช็คธนาคารกรุงเทพ จำกัดสาขานนทบุรี ลงวันที่ 17 สิงหาคม 2525 จำนวนเงิน 800,000 บาทมีจำเลยเป็นผู้ลงลายมือชื่อสั่งจ่ายตามเอกสารหมาย จ.1 มาแลกเงินสดจากโจทก์ โจทก์สั่งจ่ายเช็คเงินสดของโจทก์นำไปฝากเข้าบัญชีกระแสรายวันของจำเลยเลขที่บัญชี 95 ของธนาคารกรุงเทพ จำกัดสาขานนทบุรี ต่อมาจำเลยได้ขอผัดผ่อนโจทก์อย่าเพิ่งนำเช็คพิพาทไปขึ้นเงินรวม 6 ครั้ง โดยจำเลยให้ผลประโยชน์โจทก์ในการผัดผ่อนครั้งละ 20,000 บาท ครั้งสุดท้ายจำเลยขอผัดผ่อนไปเป็นวันที่ 4 พฤศจิกายน 2528 เมื่อถึงกำหนดที่จำเลยขอผัดผ่อนโจทก์จึงได้นำเช็คพิพาทไปเข้าบัญชีที่ธนาคารกรุงไทย จำกัดสาขาถนนสุขสวัสดิ์ เพื่อเรียกเก็บเงิน แต่ธนาคารตามเช็คได้ปฏิเสธการจ่ายเงินว่า “ยังไม่มีการตกลงกับธนาคาร” โจทก์ทวงถามจำเลยหลายครั้งแต่จำเลยไม่ชำระเงินตามเช็คให้โจทก์
พิเคราะห์แล้ว มีปัญหาพิจารณาตามฎีกาของโจทก์ว่า คดีโจทก์มีมูลหรือไม่ ข้อเท็จจริงได้ความว่า เช็ครายพิพาทจำเลยออกให้โจทก์เพื่อชำระหนี้เมื่อวันที่ 17 สิงหาคม 2525 โจทก์นำไปเข้าบัญชีเพื่อเรียกเก็บเงินเมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน 2528 อันเป็นการยื่นเพื่อให้ใช้เงินเมื่อพ้นเวลาหกเดือนนับแต่วันออกเช็ค ศาลฎีกาเห็นว่าคดีนี้ธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินตามเช็คโดยมิได้อ้างเหตุว่าเช็ครายพิพาทพ้นกำหนดการจ่ายเงินตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 991(2) แต่อ้างเหตุว่า “ยังไม่มีการตกลงกับธนาคาร”เมื่อธนาคารไม่อ้างสิทธิตามมาตรา 991(2) ดังกล่าว จึงต้องฟังว่าเป็นการปฏิเสธการใช้เงินตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ. 2497 มาตรา 3 แล้ว ทั้งข้อเท็จจริงที่ปรากฏในบัญชีกระแสรายวันในสำนวน จำเลยมีเงินในบัญชีในวันออกเช็คเพียง 18,000 บาทเศษ และในวันที่ธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินมีเงินบัญชีเพียง 44,000 บาทเศษ ดังนั้นคดีโจทก์จึงมีมูล”
พิพากษากลับว่า คดีโจทก์มีมูล ให้ประทับฟ้องไว้พิจารณา
