แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
โจทก์มอบอำนาจให้ พ. จำนองที่ดินมีหนังสือรับรองการทำประโยชน์เป็นประกันหนี้เงินกู้ของ ค. กับจำเลยและได้มอบต้นฉบับหนังสือรับรองการทำประโยชน์ให้จำเลยยึดถือไว้ แต่ยังไม่ได้จดทะเบียนจำนองถือได้ว่าโจทก์ได้ยินยอมมอบหนังสือรับรองการทำประโยชน์ให้จำเลยยึดถือไว้เป็นประกันหนี้ของ ค. ที่มีต่อจำเลยเมื่อ ค. ยังเป็นหนี้จำเลยอยู่โจทก์จึงไม่มีสิทธิเรียกหนังสือรับรองการทำประโยชน์คืนจากจำเลยได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า เมื่อปี 2524 โจทก์ทำไร่อ้อยโดยนายคิมหันต์ พลเหิม เป็นผู้ลงทุน มีข้อตกลงว่าโจทก์จะมาเบิกเอาปุ๋ย ยาฆ่าแมลงและเงินสดไปจากนายคิมหันต์ เมื่อได้อ้อยมาแล้วจะขายให้แก่นายคิมหันต์ โจทก์ได้มอบหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส.3 ก) เลขที่ 1031 ตำบลป่ากุมเกาะอำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย และได้ลงชื่อในหนังสือมอบอำนาจซึ่งไม่ได้กรอกข้อความให้นายคิมหันต์ ยึดถือไว้เป็นประกันโดยมีข้อตกลงว่า ถ้าโจทก์ชำระหนี้ให้แก่นายคิมหันต์ครบถ้วนแล้วนายคิมหันต์จะคืนหนังสือรับรองการทำประโยชน์ให้ต่อมาเมื่อต้นปี2529 โจทก์กับนายคิมหันต์ ได้ทำการคิดบัญชีกันปรากฏว่าโจทก์เป็นหนี้นายคิมหันต์เป็นเงิน 59,048 บาท โจทก์ยินยอมชำระหนี้ให้แก่นายคิมหันต์เป็นเงิน 50,000 บาท ส่วนที่เหลืออีก 5,000 บาทโจทก์จะชำระภายในวันที่ 5 สิงหาคม 2529 โจทก์ชำระหนี้ให้แก่นายคิมหันต์แล้ว นายคิมหันต์ไม่ยอมมอบหนังสือรับรองการทำประโยชน์ดังกล่าวให้โจทก์ โดยอ้างว่าได้นำหนังสือรับรองการทำประโยชน์ไปวางเป็นประกันเงินกู้ต่อจำเลย โจทก์ได้บอกกล่าวให้จำเลยส่งมอบหนังสือรับรองการทำประโยชน์คืนแล้ว จำเลยไม่ส่งมอบให้ขอให้จำเลยส่งมอบหนังสือรับรองการทำประโยชน์ เลขที่ 1031ตำบลป่ากุมเกาะ อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย ให้แก่โจทก์หากจำเลยไม่สามารถส่งมอบหนังสือรับรองการทำประโยชน์ให้แก่โจทก์ได้ ก็ให้ถือเอาคำพิพากษาของศาลแทนการแสดงเจตนาของจำเลย และขอให้ศาลมีหนังสือถึงนายอำเภอสวรรคโลกให้ออกใบแทนหนังสือรับรองการทำประโยชน์ให้แก่โจทก์ด้วย
จำเลยให้การว่า โจทก์เป็นลูกไร่ของนายคิมหันต์ พลเหิมนายคิมหันต์ได้ทำสัญญาส่งอ้อยและรับเงินมัดจำกับจำเลย โดยจำเลยจ่ายเงินช่วยเหลือให้แก่ชาวไร่อ้อยทุกคนที่ทำสัญญากับจำเลยเป็นค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษาอ้อย ค่าตัดอ้อย ค่าบรรทุกและเมื่อชาวไร่อ้อยส่งอ้อยเข้ามาในโรงงานของจำเลยก็จะมีการหักกลบลบหนี้กัน เนื่องจากโจทก์มีความต้องการเงินเพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการปลูกและบำรุงไร่อ้อย แต่โจทก์ไม่มีสัญญากับจำเลย โจทก์จึงยอมเป็นลูกไร่ของนายคิมหันต์โดยตัดและส่งอ้อยให้แก่โรงงานของจำเลยในนามของนายคิมหันต์และให้นายคิมหันต์ทำสัญญาจะซื้อจะขายอ้อยและรับเงินมัดจำกับจำเลย เพื่อเป็นหลักประกันในการที่นายคิมหันต์รับเงินไปโจทก์กับพวกอีกหลายสิบคนได้ยอมมอบหลักฐานเกี่ยวกับที่ดินและหนังสือมอบอำนาจให้จำเลยนำไปจำนองค้ำประกันหนี้ของนายคิมหันต์ ให้จำเลยยึดถือไว้จนกว่าหนี้ของนายคิมหันต์จะชำระหมดสิ้น นายคิมหันต์ส่งอ้อยให้โรงงานของจำเลย เมื่อหักกลบลบหนี้เมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม 2529 นายคิมหันต์เป็นหนี้จำเลยเป็นเงิน 2,459,067.16 บาทเมื่อนายคิมหันต์ยังเป็นหนี้จำเลยอยู่ จำเลยจึงมีสิทธิที่จะยึดหนังสือรับรองการทำประโยชน์ของโจทก์ไว้ ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยส่งมอบหนังสือรับรองการทำประโยชน์ เลขที่ 1031 ตำบลป่ากุมเกาะ อำเภอสวรรคโลกจังหวัดสุโขทัย ให้โจทก์ จำเลยอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์ภาค 2 พิพากษากลับให้ยกฟ้องโจทก์ โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ข้อเท็จจริงฟังได้ตามที่โจทก์จำเลยแถลงรับกันโดยไม่สืบพยานว่า โจทก์ได้มอบอำนาจให้นางพยนต์ เทพสถิตย์จำนองที่ดินตามหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส.3 ก) เลขที่ 1031ตำบลป่ากุมเกาะ อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย ประกันหนี้เงินกู้นายคิมหันต์ พลเหิม กับจำเลย ตามหนังสือมอบอำนาจเอกสารท้ายคำให้การหมายเลข 3 และได้มอบต้นฉบับหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส.3ก) ให้จำเลยยึดถือไว้ และยังไม่ได้จดทะเบียนจำนอง ขณะนี้นายคิมหันต์ยังเป็นหนี้จำเลยอยู่ โจทก์ได้ทวงถามให้จำเลยส่งมอบหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส.3ก) ดังกล่าวคืนแต่จำเลยไม่ยอมคืนให้ นอกจากนี้นายคิมหันต์ได้ทำสัญญาจะซื้อจะขายอ้อยและรับเงินมัดจำกับจำเลยตามเอกสารท้ายคำให้การหมายเลข 5 และ6 ปัญหาที่จะต้องวินิจฉัยตามฎีกาของโจทก์ว่า โจทก์มีสิทธิเรียกหนังสือรับรองการทำประโยชน์คืนจากจำเลยหรือไม่ เห็นว่ากรณีถือได้ว่าโจทก์ได้ยินยอมมอบหนังสือรับรองการทำประโยชน์(น.ส.3ก) ให้จำเลยยึดถือไว้เป็นประกันหนี้ของนายคิมหันต์ที่มีต่อจำเลย เมื่อนายคิมหันต์ยังเป็นหนี้จำเลยอยู่ โจทก์จึงไม่มีสิทธิเรียกหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส.3ก) คืนจากจำเลยได้ที่ศาลอุทธรณ์ภาค 2 พิพากษามานั้นต้องด้วยความเห็นของศาลฎีกา”
พิพากษายืน
