แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
การที่จำเลยที่ 1 มีคำสั่งให้โจทก์ซึ่งรับราชการเป็นครูอยู่ที่โรงเรียนแห่งหนึ่งไปช่วยปฏิบัติราชการเป็นการภายในที่โรงเรียนอีกแห่งหนึ่ง นับเป็นการเดินทางไปช่วยราชการชั่วคราวตามมาตรา 13(4) แห่งพระราชกฤษฎีกาค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปราชการพ.ศ. 2526 โจทก์ย่อมมีสิทธิเบิกเบี้ยเลี้ยงเดินทาง ค่าเช่าที่พักค่าพาหนะอันรวมถึงค่าเช่ายานพาหนะ ค่าเชื้อเพลิงหรือพลังงานสำหรับยานพาหนะ ค่าระวางบรรทุก ค่าจ้าง คนหาบหาม และอื่น ๆ ทำนองเดียวกันและค่าใช้จ่ายอื่นที่จำเป็นต้องจ่ายเนื่องในการเดินทางไปราชการตามมาตรา 14(1)(2)(3) และ (4) แห่งพระราชกฤษฎีกาฉบับเดียวกัน กรณีเบี้ยเลี้ยงเดินทางนั้นปรากฏว่ามาตรา 18 แห่งพระราชกฤษฎีกา ดังกล่าวซึ่งแก้ไขโดยพระราชกฤษฎีกาค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปราชการ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2527 มาตรา 3บัญญัติให้เบิกได้เพียงระยะเวลาไม่เกินหนึ่งร้อยยี่สิบวันนับแต่วันที่ออกเดินทาง ถ้าเกินต้องได้รับอนุมัติจากปลัดกระทรวงเจ้าสังกัด สำหรับส่วนราชการใด ที่ไม่มีปลัดกระทรวง ให้ผู้บังคับบัญชาที่มีอำนาจเช่นเดียวกับปลัดกระทรวงเป็นผู้อนุมัติทั้งนี้ ให้พิจารณาถึงความจำเป็นและประหยัด เมื่อไม่ปรากฏว่าปลัดกระทรวงเจ้าสังกัดของกรมจำเลยที่ 1 อนุมัติให้โจทก์เบิกเบี้ยเลี้ยงเดินทางเกินระยะเวลาข้างต้น โจทก์จึงมีสิทธิเบิกเบี้ยเลี้ยงเดินทางได้เพียงวันละ 50 บาท ตามบัญชี 1 อัตราค่าเบี้ยเลี้ยงเดินทางไปราชการในราชอาณาจักร สำหรับผู้ดำรงตำแหน่งระดับ 3 ท้ายพระราชกฤษฎีกาดังกล่าว เป็นเวลา 120 วัน เท่านั้นสำหรับค่าพาหนะโจทก์เบิกได้ตลอดระยะเวลาที่ไปช่วยราชการ ส่วนการที่โจทก์ระบุไว้ในคำร้องขอย้ายข้าราชการครู ที่ได้ยื่นไว้แก่จำเลยที่ 1สละสิทธิไม่ขอเบิกค่าใช้จ่ายในการขนย้าย ค่าเบี้ยเลี้ยง และค่าพาหนะเดินทางนั้นเป็นการที่โจทก์สละสิทธิดังกล่าวเฉพาะกรณีที่จำเลยที่ 1 มีคำสั่งให้ย้ายโจทก์ไปยังโรงเรียนที่โจทก์ประสงค์เท่านั้น แต่เมื่อปรากฏว่าจำเลยที่ 1 มีคำสั่งให้ย้ายโจทก์ไปรับราชการประจำยังโรงเรียนอื่นอันมิใช่สถานที่ที่โจทก์ขอไว้การแจ้งสละสิทธิของโจทก์ย่อมไม่ตัดสิทธิโจทก์ที่จะเบิกค่าเบี้ยเลี้ยงเดินทางกับค่าพาหนะเดินทาง
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า เดิมโจทก์เป็นข้าราชการพลเรือน ระดับ 3 ตำแหน่งอาจารย์ 1 โรงเรียนกำแพงแสนวิทยา อำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐมสังกัดกรมสามัญศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ขณะยื่นฟ้องโจทก์ได้ลาออกจากราชการแล้ว จำเลยที่ 1 เป็นกรมในรัฐบาล จำเลยที่ 2 เคยเป็นอธิบดีกรมสามัญศึกษา โจทก์ได้เดินทางไปปฏิบัติราชการชั่วคราวตามคำสั่งของจำเลยทั้งสองที่โรงเรียนกำแพงแสนวิทยา ตั้งแต่วันที่ 18 กรกฎาคม 2526 เป็นต้นมา และในวันที่ 31 สิงหาคม 2527โจทก์ได้รับคำสั่งจากจำเลยทั้งสองให้ดำรงตำแหน่งใหม่ในลักษณะประจำที่โรงเรียนกำแพงแสนวิทยาตั้งแต่วันที่ 1 สิงหาคม 2527 โจทก์เคยได้รับเงินค่าเช่าที่พักระหว่างวันที่ 18 กรกฎาคม 2526 ถึงวันที่31 กรกฎาคม 2527 จากเจ้าหน้าที่การเงินของสำนักงานศึกษาจังหวัดนครปฐม เมื่อเดือนเมษายน 2529 ส่วนเงินประเภทอื่น ๆโจทก์ยังไม่ได้รับ โจทก์มีสิทธิเบิกเงินค่าตอบแทนคือ ค่าเช่าที่พักระหว่างวันที่ 1-30 สิงหาคม 2527 รวม 30 วัน อัตราวันละ 65 บาทเป็นเงิน 1,950 บาท ค่าเบี้ยเลี้ยงเดินทางระหว่างวันที่ 18กรกฎาคม 2526 ถึงวันที่ 30 สิงหาคม 2527 รวม 410 วัน อัตราวันละ50 บาท เป็นเงิน 20,500 บาท ค่าพาหนะเดินทางคือ ค่าโดยสารรถประจำทางไปกลับในวันเดียวจากบ้านพักไปโรงเรียนกำแพงแสนวิทยา เป็นเงิน3,440 บาท และค่าขนย้ายครอบครัวเป็นเงิน 800 บาท รวมเป็นเงินทั้งสิ้น 26,690 บาท แต่จำเลยที่ 1 ปฏิเสธไม่จ่ายให้โจทก์ อ้างว่าโจทก์ได้เสนอเงื่อนไขในแบบคำร้องขอย้ายว่า เมื่อจำเลยที่ 1 พิจารณาให้ย้ายแล้วไม่ผูกพัน ค่าขนย้าย ค่าเบี้ยเลี้ยง และค่าพาหนะการกล่าวอ้างของจำเลยที่ 1 เป็นการกล่าวอ้างไม่ตรงตามคำสั่งของจำเลยทั้งสอง ขอให้บังคับจำเลยทั้งสองใช้เงินจำนวน 26,690 บาทพร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละเจ็ดครึ่งต่อปีของเงินต้น 26,690 บาทนับตั้งแต่วันที่ 1 กันยายน 2527 จนถึงวันฟ้องเป็นเวลา 3 ปี 3 เดือนเป็นเงินดอกเบี้ย 6,505.69 บาท รวมเป็นเงิน 33,195.69 บาทและดอกเบี้ยร้อยละเจ็ดครึ่งต่อปีของต้นเงิน 26,690 บาท นับแต่วันฟ้องจนกว่าชำระเสร็จแก่โจทก์
จำเลยทั้งสองให้การว่า การไปช่วยราชการอันจะถือเป็นการเดินทางไปราชการชั่วคราวซึ่งมีสิทธิเบิกค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปราชการได้จะต้องเป็นการเดินทางไปราชการชั่วคราวในระยะสั้น มิใช่เป็นการเดินทางไปประจำต่างสำนักงานเพื่อดำรงตำแหน่งใหม่ ณ สำนักงานแห่งใหม่ จำเลยมีคำสั่งให้โจทก์ไปช่วยปฏิบัติราชการเป็นการภายในที่โรงเรียนกำแพงแสนวิทยา โดยให้โจทก์ไปปฏิบัติราชการในลักษณะประจำเพื่อดำรงตำแหน่งใหม่ คือ จากตำแหน่งเดิมอาจารย์ 1 โรงเรียนงิ้วรายบุญมีรังสฤษดิ์ ตำบลงิ้วราย อำเภอนครชัยศรีจังหวัดนครปฐม เพื่อดำรงตำแหน่งใหม่ คือ อาจารย์ 1 โรงเรียนกำแพงแสนวิทยา ตั้งแต่วันที่ 2 มิถุนายน 2526 แล้วต่อมาจำเลยที่ 1ได้มีคำสั่ง ให้โจทก์ดำรงตำแหน่งอาจารย์ 1 โรงเรียนกำแพงแสนวิทยาตั้งแต่วันที่ 1 สิงหาคม 2527 มิใช่การเดินทางไปช่วยราชการชั่วคราวตามมาตรา 13(4) แห่งพระราชกฤษฎีกาค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปราชการพ.ศ. 2526 ย่อมไม่มีสิทธิเบิกค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปราชการตามมาตรา 14 แห่งพระราชกฤษฎีกาฉบับเดียวกัน โจทก์ได้ทำคำร้องต่อจำเลยที่ 1 ขอย้ายจากโรงเรียนงิ้วรายบุญมีรังสฤษดิ์ อำเภอนครชัยศรีจังหวัดนครปฐม ไปที่โรงเรียนวัดราชบพิธ โรงเรียนวัดบวรนิเวศโรงเรียนสามเสนวิทยาลัย โรงเรียนสารวิทยา และโรงเรียนวัดมกุฎกษัตริย์ กรุงเทพมหานคร ตามลำดับ โดยโจทก์จะไม่ขอระงับหรือเปลี่ยนแปลงโรงเรียน และเมื่อจำเลยที่ 1 มีคำสั่งให้ย้ายแล้วโจทก์ไม่ขอเบิกค่าใช้จ่ายในการขนย้าย ค่าเบี้ยเลี้ยงและค่าพาหนะเดินทาง เมื่อจำเลยที่ 1 มีคำสั่งให้โจทก์ย้ายโดยให้ไปช่วยราชการเป็นการภายในและให้ดำรงตำแหน่งประจำที่โรงเรียนกำแพงแสนวิทยาแล้ว โจทก์มิได้ขอระงับยับยั้งหรือขอเปลี่ยนแปลงโรงเรียนอย่างใดถือได้ว่าโจทก์พอใจที่ได้ย้ายตามคำสั่งของจำเลยที่ 1 ดังกล่าวแล้วอันเป็นการสมความประสงค์ของโจทก์ที่ขอย้ายไว้ แม้โจทก์จะไม่ได้ย้ายไปโรงเรียนที่ระบุในคำร้องขอย้ายของโจทก์ก็ตาม ข้อสละสิทธิในคำร้องขอย้ายของโจทก์จึงผูกพันโจทก์มิให้ใช้สิทธิเบิกค่าใช้จ่ายในการขนย้าย ค่าเบี้ยเลี้ยง และค่าพาหนะเดินทางจากจำเลยที่ 1ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า ให้จำเลยที่ 1 ใช้เงินโจทก์จำนวน 800 บาทพร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี จากต้นเงินดังกล่าว นับแต่วันที่ 1 กันยายน 2527 ไปจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์ ยกฟ้องโจทก์สำหรับจำเลยที่ 2
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้เป็นว่า ให้จำเลยที่ 1 ใช้ค่าเบี้ยเลี้ยงเดินทางและค่าพาหนะรวม 9,440 บาท พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละเจ็ดครึ่งต่อปีนับแต่วันที่ 30 กรกฎาคม 2530 ไปจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์นอกจากที่แก้คงให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
จำเลยที่ 1 ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “คดีมีปัญหาต้องวินิจฉัยตามฎีกาจำเลยที่ 1ว่า จำเลยที่ 1 ต้องใช้เงินค่าเบี้ยเลี้ยงเดินทาง และค่าพาหนะรวม 9,440 บาท ให้โจทก์หรือไม่ เห็นว่า การที่จำเลยที่ 1 มีคำสั่งที่ 1937/2526 ลงวันที่ 1 มิถุนายน 2526 ตามเอกสารหมาย จ.1สั่งให้โจทก์ซึ่งรับราชการเป็นครูอยู่ที่โรงเรียนงิ้วรายบุญมีรังสฤษดิ์ อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม ไปช่วยปฏิบัติราชการเป็นการภายในที่โรงเรียนกำแพงแสนวิทยา จังหวัดนครปฐมนับเป็นการเดินทางไปช่วยราชการชั่วคราวตามมาตรา 13(4) แห่งพระราชกฤษฎีกา ค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปราชการ พ.ศ. 2526 โจทก์ย่อมมีสิทธิเบิกเบี้ยเลี้ยงเดินทาง ค่าเช่าที่พัก ค่าพาหนะอันรวมถึงค่าเช่ายานพาหนะ ค่าเชื้อเพลิงหรือพลังงานสำหรับยานพาหนะ ค่าระวางบรรทุก ค่าจ้างคนหาบหาม และอื่น ๆ ทำนองเดียวกัน และค่าใช้จ่ายอื่นที่จำเป็นต้องจ่ายเนื่องในการเดินทางไปราชการตามมาตรา 14(1)(2)(3) และ (4) แห่งพระราชกฤษฎีกาค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปราชการพ.ศ. 2526 สำหรับกรณีเบี้ยเลี้ยงเดินทางนั้นปรากฏว่ามาตรา 18แห่งพระราชกฤษฎีกาฉบับดังกล่าวซึ่งแก้ไขโดยพระราชกฤษฎีกาค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปราชการ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2527 มาตรา 3 บัญญัติให้เบิกได้เพียงระยะเวลาไม่เกินหนึ่งร้อยยี่สิบวันนับแต่วันที่ออกเดินทาง ถ้าเกินต้องได้รับอนุมัติจากปลัดกระทรวงเจ้าสังกัดสำหรับส่วนราชการใดที่ไม่มีปลัดกระทรวง ให้ผู้บังคับบัญชาที่มีอำนาจเช่นเดียวกับปลัดกระทรวงเป็นผู้อนุมัติ ทั้งนี้ ให้พิจารณาถึงความจำเป็นและประหยัด เมื่อไม่ปรากฏว่าปลัดกระทรวงศึกษาธิการอันเป็นกระทรวงเจ้าสังกัดของกรมจำเลยที่ 1 อนุมัติให้โจทก์เบิกเบี้ยเลี้ยงเดินทางเกินระยะเวลาข้างต้น โจทก์จึงมีสิทธิเบิกเบี้ยเลี้ยงเดินทางได้เพียงวันละ 50 บาท ตามบัญชี 1 อัตราค่าเบี้ยเลี้ยงเดินทางไปราชการในราชอาณาจักร สำหรับผู้ดำรงตำแหน่งระดับ 3 ท้ายพระราชกฤษฎีกาดังกล่าว เป็นเวลา 120 วัน เป็นเงิน6,000 บาท เท่านั้น สำหรับค่าพาหนะโจทก์เบิกได้ตลอดระยะเวลาที่ไปช่วยราชการ นับแต่วันที่ 18 กรกฎาคม 2526 ถึงวันที่ 30 สิงหาคม2527 เป็นเงิน 3,440 บาท ตามที่โจทก์ขอมา ส่วนการที่โจทก์ระบุไว้ในคำร้องขอย้ายข้าราชการครูเอกสารหมาย ล.4 ที่ได้ยื่นไว้แก่จำเลยที่ 1 สละสิทธิไม่ขอเบิกค่าใช้จ่ายในการขนย้าย ค่าเบี้ยเลี้ยงและค่าพาหนะเดินทางนั้น เห็นว่า โจทก์สละสิทธิดังกล่าวเฉพาะกรณีที่จำเลยที่ 1 มีคำสั่งให้ย้ายโจทก์ไปยังโรงเรียนที่โจทก์ประสงค์เท่านั้น คือ โรงเรียนราชบพิธ โรงเรียนวัดบวรนิเวศ โรงเรียนสามเสนวิทยาลัย โรงเรียนสารวิทยา และโรงเรียนวัดมกุฎกษัตริย์กรุงเทพมหานคร แต่ความปรากฏว่าจำเลยที่ 1 มีคำสั่งให้ย้ายโจทก์ไปรับราชการประจำยังโรงเรียนกำแพงแสนวิทยา จังหวัดนครปฐมอันมิใช่สถานที่ที่โจทก์ขอไว้ การแจ้งสละสิทธิของโจทก์ย่อมไม่ตัดสิทธิโจทก์ที่จะเบิกค่าเบี้ยเลี้ยงเดินทางจำนวน 6,000 บาทกับค่าพาหนะเดินทางจำนวน 3,440 บาท รวมเป็นเงิน 9,440 บาท
พิพากษายืน
