แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
พ.ร.บ.การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2522 มาตรา 78บัญญัติให้ผู้สมัครที่เห็นว่าการเลือกตั้ง หรือการที่บุคคลใดได้รับการเลือกตั้งเป็นไปโดยมิชอบ มีสิทธิยื่นคำร้องคัดค้านต่อศาลเพื่อให้มีการเลือกตั้งใหม่ได้แต่คำร้อง ของ ผู้ร้องอ้างเพียงว่า ผลการนับคะแนนที่ทางราชการประกาศ ไม่ตรงกับยอดการนับคะแนนของอำเภอทำให้ผู้ร้องได้คะแนนไม่ตรงกับความจริงและตามคำขอของผู้ร้องผู้ร้องประสงค์เพียงให้นับคะแนนใหม่และให้ถือผลการนับคะแนนใหม่เท่านั้น หาได้ร้องคัดค้านเพื่อให้มีการเลือกตั้งใหม่ไม่ จึงมิใช่คำร้องตามมาตรา 78 แห่ง พ.ร.บ. ดังกล่าว และไม่มีบทบัญญัติใดให้สิทธิผู้ร้องที่จะร้องคัดค้านขอให้มีการนับคะแนนใหม่ และถือเอาผลการนับคะแนนใหม่ได้ จึงมิใช่กรณีที่จะต้องใช้สิทธิทางศาล ตามพ.ร.บ.การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2522 มาตรา 78,79ประกอบด้วย ป.วิ.พ. มาตรา 55 ผู้ร้องไม่มีอำนาจร้องคัดค้านการเลือกตั้งเป็นคดีนี้.
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า ผู้ร้องเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดอุบลราชธานี หมายเลข 7 เขตเลือกตั้งที่ 4 เมื่อหมดเวลาที่ทางราชการกำหนดให้ผู้มาใช้สิทธิเลือกตั้งแล้วคณะกรรมการประจำหน่วยเลือกตั้งเปิดหีบบัตรเลือกตั้งเพื่อนับคะแนนและจดคะแนนผู้สมัครลงในแบบ ส.ส. 5 (แบบรายงานผลของการนับคะแนนประจำหน่วยเลือกตั้ง) ผู้ร้องได้ติดตามผลการนับคะแนนทุกระดับของทางราชการในเขตเลือกตั้งที่ 4 ทราบว่าผลการนับคะแนนที่รายงานทางวิทยุจากพื้นที่ถึงอำเภอ จากอำเภอถึงจังหวัดไม่ตรงกับความเป็นจริง นอกจากนี้ยอดจากหน่วยเลือกตั้งต่าง ๆ ที่รายงานทางวิทยุถึงอำเภอกับยอดตามแบบ ส.ส.5 ก็ไม่ตรงกันในลักษณะที่ผู้ร้องได้คะแนนลดลงเรื่อย ๆ ลักษณะเช่นนี้เกิดขึ้นที่อำเภอเขมราฐอำเภอชานุมาน และอำเภอกุดข้าวปุ้น ซึ่งเป็นกรณีมีเหตุเคลือบแคลงน่าสงสัยว่า คณะกรรมการจะหลงลืมหรือผิดพลาด ทำให้ผู้ร้องได้คะแนนไม่ตรงกับความเป็นจริง ขอให้ศาลไต่สวนและนับคะแนนในหน่วยเลือกตั้งทุกหน่วยในอำเภอเขมราฐ อำเภอชานุมาน และอำเภอกุดข้าวปุ้นใหม่ หากผลการนับคะแนนของทั้งสามอำเภอที่นับใหม่รวมกับอำเภออื่นแล้วผู้ร้องได้คะแนนอยู่ในลำดับที่ 1 ถึงที่ 3ลำดับใดลำดับหนึ่ง ขอให้มีคำสั่งให้ผลการนับคะแนนเมื่อวันที่13 กันยายน 2535 ที่ผ่านมาเป็นโมฆะ และให้ถือเอาผลการนับคะแนนที่นับใหม่เป็นคะแนนที่ถูกต้อง
ผู้คัดค้านที่ 1 ถึงที่ 4 ยื่นคำคัดค้านว่า ผลการเลือกตั้งหรือผลการรวมคะแนนตามประกาศของผู้ว่าราชการจังหวัดอุบลราชธานีและประกาศของกระทรวงมหาดไทยเป็นผลการเลือกตั้งที่ชอบด้วยกฎหมายระเบียบและหบักเกณฑ์ที่ทางราชการกำหนดไว้ ขอให้ยกคำร้อง
ผู้คัดค้านที่ 5 และที่ 6 ยื่นคำคัดค้านว่า คำร้องของผู้ร้องมิได้บรรยายให้ชัดแจ้งว่า กรรมการตรวจคะแนนหรือเจ้าหน้าที่คะแนนผู้ใดจากหน่วยเลือกตั้งใดจงใจนับบัตรเลือกตั้งหรือคะแนนในการเลือกตั้งให้ผิดไปจากความเป็นจริง หรือรวมคะแนนและรายงานผลการนับคะแนนให้ผิดไป ไม่ระบุตัวกรรมการที่ปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ ไม่ระบุหน่วยเลือกตั้งที่กระทำโดยมิชอบ คำร้องของผู้ร้องเคลือบคลุม
ผู้คัดค้านที่ 7 ยื่นคำแถลงว่าไม่ติดใจที่ผู้ร้องขอให้มีการนับคะแนนใหม่
ศาลชั้นต้นเห็นว่าคดีพอวินิจฉัยได้ จึงสั่งงดการไต่สวนและทำความเห็นส่งสำนวนมาศาลฎีกาว่า คำร้องของผู้ร้องเคลือบคลุมเห็นควรให้ยกคำร้อง
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2522 มาตรา 78 บัญญัติไว้ว่าเมื่อผู้ว่าราชการจังหวัดประกาศผลการเลือกตั้งของเขตเลือกตั้งใด ผู้สมัครเห็นว่าการเลือกตั้งในเขตเลือกตั้งนั้นหรือเห็นว่าการที่บุคคลใดได้รับการเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจากการเลือกตั้งในเขตเลือกตั้งนั้นเป็นไปโดยมิชอบอันเป็นการฝ่าฝืนมาตรา 51 ผู้สมัครมีสิทธิยื่นคำร้องคัดค้านต่อศาลจังหวัดที่เขตเลือกตั้งนั้นตั้งอยู่ภายใน30 วัน เพื่อให้มีการเลือกตั้งใหม่ แต่คำร้องของผู้ร้องอ้างเพียงว่า ผู้ร้องได้ติดตามผลการนับคะแนนทุกระดับของทางราชการในเขตเลือกตั้งที่ 4 ที่ผู้ร้องสมัครรับเลือกตั้งเป็นผู้แทนราษฎรในเขตนี้ปรากฎว่า ผลการนับคะแนนที่ทางราชการประกาศแจ้งให้ทราบที่แผ่นป้ายหน้าศาลากลางจังหวัดอุบลราชธานี คะแนนรวมของผู้ร้องที่ประกาศไว้ได้ 41,516 คะแนน ไม่ตรงกับยอดการนับคะแนนของอำเภอเขมราฐ อำเภอชานุมาน และอำเภอกุดข้าวปุ้น กรณีมีเหตุเคลือบแคลงสงสัยว่าคณะกรรมการจะหลงลืมหรือผิดพลาด ทำให้ผู้ร้องได้คะแนนไม่ตรงกับความจริง ขอให้ศาลไต่สวนและนับคะแนนในหน่วยเลือกตั้งในอำเภอทั้งสามใหม่ หากผลการนับคะแนนในสามอำเภอรวมกับอำเภออื่นแล้วผู้ร้องได้คะแนนอยู่ในลำดับที่ 1 ถึงที่ 3 ขอให้มีคำสั่งให้ผลการนับคะแนนเมื่อวันที่ 13 กันยายน 2535 ที่ผ่านมาเป็นโมฆะและให้ถือเอาผลการนับคะแนนใหม่เป็นคะแนนที่ถูกต้อง ซึ่งตามคำขอของผู้ร้องดังกล่าวนี้ ผู้ร้องประสงค์เพียงให้นับคะแนนใหม่และให้ถือผลการนับคะแนนใหม่เท่านั้น หาได้ร้องคัดค้านเพื่อให้มีการเลือกตั้งใหม่ไม่ คำร้องของผู้ร้องจึงมิใช่คำร้องคัดค้านการเลือกตั้งดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา 78 แห่งพระราชบัญญัติดังกล่าว และไม่มีบทบัญญัติใดให้สิทธิแก่ผู้ร้องที่จะร้องคัดค้านขอให้มีการนับคะแนนใหม่และถือเอาผลการนับคะแนนใหม่ได้ คำร้องของผู้ร้องจึงไม่ใช่กรณีที่จะต้องใช้สิทธิทางศาลตามพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2522 มาตรา 78, 79ประกอบด้วยประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 55 ผู้ร้องไม่มีอำนาจร้องคัดค้านการเลือกตั้งเป็นคดีนี้ กรณีไม่จำต้องวินิจฉัยต่อไปว่า คำร้องของผู้ร้องเคลือบคลุมดังความเห็นของศาลชั้นต้นหรือไม่”
ให้ยกคำร้องของผู้ร้อง.
