แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
การลดอัตราอากรสำหรับเครื่องจักร วัสดุและอุปกรณ์ ที่ประหยัดพลังงานหรือที่รักษาสิ่งแวดล้อมตามประกาศกระทรวงการคลังที่ศก.9/2526 ต้องเป็นไปตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังกำหนด ซึ่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังได้กำหนดหลักเกณฑ์และเงื่อนไขไว้แล้วตามประกาศกระทรวงการคลังที่ 58613/2526โดยกำหนดเป็นหลักเกณฑ์และเงื่อนไขด้วยว่า เครื่องจักร วัสดุและอุปกรณ์นั้นไม่เป็นของเก่าใช้แล้วหรือซ่อมแซมขึ้นใหม่ ผู้นำของเข้าจะต้องยื่นคำร้องขอให้คณะกรรมการพิจารณาเครื่องจักร วัสดุและอุปกรณ์ที่ประหยัดพลังงานและรักษาสิ่งแวดล้อมพิจารณาเสียก่อนว่าเครื่องจักร วัสดุและอุปกรณ์ที่นำเข้าอยู่ในข่ายที่จะได้รับการพิจารณาลดอัตราอากร โจทก์ยื่นคำร้องขอให้คณะกรรมการพิจารณาตามเงื่อนไข ทั้งระบุด้วยว่าเครื่องกำเนิดไอน้ำเป็นของใหม่ และมีหนังสือรับรองด้วยว่า เครื่องจักรไม่ขัดต่อหลักเกณฑ์ ข้อ 3.2 และ 3.3 ของประกาศกระทรวงการคลังที่ 58613/2526 ซึ่งไม่เป็นของเก่าใช้แล้วหรือซ่อมแซมขึ้นใหม่ ดังนี้ แม้ประกาศกระทรวงของจำเลยที่ 1ที่ 60/2527 กำหนดเป็นระเบียบพิธีเกี่ยวกับการขอลดอัตราอากรศุลกากรให้ผู้นำเข้ารับรองในใบขนสินค้าว่าของที่นำเข้า “ไม่เป็นของเก่าใช้แล้วหรือซ่อมแซมขึ้นมาใหม่” อันมีอยู่ในหลักเกณฑ์และเงื่อนไขในการลดอัตราอากรศุลกากรตามประกาศกระทรวงการคลังที่58613/2526 ประกาศของจำเลยที่ 1 ก็เป็นเพียงระเบียบพิธีการเกี่ยวกับการลดอัตราศุลกากร เพื่อจำเลยที่ 1 จะใช้เป็นหลักเกณฑ์ในการพิจารณาอนุมัติหรือไม่ อนุมัติในการให้ลดอัตราศุลกากรในรายที่คณะกรรมการพิจารณาเครื่องจักร วัสดุและอุปกรณ์ที่ประหยัดพลังงานและรักษาสิ่งแวดล้อมได้แจ้งผลการพิจารณา ซึ่งจำเลยที่ 1 มีอำนาจตามประกาศกระทรวงการคลังที่ 58613/2526 แล้วเท่านั้น ระเบียบพิธีการดังกล่าวเป็นเพียงระเบียบภายในของจำเลยที่ 1 หาใช่กฎหมายที่จะทำให้มีผลลบล้างการปฏิบัติของโจทก์ไปตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขตามประกาศกระทรวงการคลังที่ 58613/2526 ครบถ้วนแล้วให้โจทก์หมดสิทธิที่จะลดอัตราอากรไปได้ไม่ จำเลยที่ 1 ต้องอนุมัติให้โจทก์ได้ลดอัตราอากรตามประกาศกระทรวงการคลังที่ ศก.58613/2526จะอ้างว่าโจทก์ไม่ได้ปฏิบัติตามประกาศของจำเลยที่ 1 ที่ 60/2527ไม่ได้ อำนาจในการอนุมัติหาได้อยู่กับประกาศของจำเลยที่ 60/2527โดยเด็ดขาดไม่ การประเมินและคำวินิจฉัยของจำเลยทั้งสองจึงไม่ชอบ
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์นำเข้าเครื่องกำเนิดกำลังไอน้ำ และโจทก์ได้ขอลดหย่อนอัตราอากรศุลกากรของการนำเข้าต่อจำเลยที่ 1 เนื่องจากเครื่องกำเนิดกำลังไอน้ำที่นำเข้านี้เป็นเครื่องจักร วัสดุและอุปกรณ์ที่ประหยัดพลังงานตามประกาศกระทรวงการคลัง ที่ ศก.9/2526และประกาศกระทรวงการคลังที่ 58613/2526 โดยโจทก์ยื่นคำร้องต่อคณะกรรมการพิจารณาเครื่องจักร วัสดุและอุปกรณ์ที่ประหยัดพลังงานและรักษาสิ่งแวดล้อม กระทรวงวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและการพลังงานเพื่อให้คณะกรรมการพิจารณาว่า อยู่ในข่ายได้รับการพิจารณาอัตราอากรหรือไม่ ต่อมาคณะกรรมการพิจารณาเครื่องจักร วัสดุและอุปกรณ์ที่ประหยัดพลังงานและรักษาสิ่งแวดล้อมมีหนังสือแจ้งผลการพิจารณาไปยังอธิบดีกรมศุลกากรว่า ส่วนที่เป็นเครื่องกำเนิดกำลังไอน้ำนั้นอยู่ในข่ายได้รับการลดอัตราอากรตามประกาศกระทรวงการคลังแต่ส่วนที่เป็นอะไหล่ไม่อยู่ในข่ายได้รับการลดอัตราอากร โจทก์ได้ชำระให้แก่จำเลยที่ 1 ในส่วนนี้ครบถ้วนแล้ว ต่อมา จำเลยที่ 1แจ้งการประเมินอากรขาเข้า ภาษีการค้า และภาษีบำรุงเทศบาลไปยังโจทก์กำหนดให้โจทก์ชำระอากรขาเข้า ภาษีการค้า และภาษีบำรุงเทศบาลสำหรับเครื่องจักรกำเนิดกำลังไอน้ำเพิ่มเติมรวมเป็นจำนวนเงิน6,429,453.78 บาท โจทก์ได้ชำระภาษีอากรตามการประเมินเพิ่มเติมให้แก่จำเลยที่ 1 ครบถ้วนแล้วโจทก์ไม่เห็นด้วย เนื่องจากเครื่องกำเนิดกำลังไอน้ำที่โจทก์นำเข้าเป็นเครื่องจักรที่อยู่ในข่ายได้รับการลดอัตราอากรตามประกาศกระทรวงการคลัง ดังนั้น จำเลยทั้งสองจึงไม่มีสิทธิประเมินให้โจทก์เสียอากรขาเข้า ภาษีการค้าเบี้ยปรับและเงินเพิ่ม รวมทั้งภาษีบำรุงเทศบาลเพิ่มเติมการประเมินเพิ่มเติมของจำเลยทั้งสองจึงไม่ชอบด้วยกฎหมาย ขอให้เพิกถอนการประเมินของจำเลยที่ 1 ให้เพิกถอนคำวินิจฉัยอุทธรณ์ของจำเลยที่ 1และให้เพิกถอนคำวินิจฉัยอุทธรณ์ของคณะกรรมการพิจารณาอุทธรณ์ของจำเลยที่ 2 ให้จำเลยทั้งสองร่วมกันชำระเงินอากรขาเข้า ภาษีการค้า เบี้ยปรับ เงินเพิ่ม และภาษีบำรุงเทศบาล จำนวน 6,429,453.78บาท คืนให้แก่โจทก์ พร้อมดอกเบี้ย
จำเลยทั้งสองให้การว่า โจทก์ไม่ได้ปฏิบัติตามระเบียบพิธีการในการขอลดอัตราอากรศุลกากรข้อ 2 ตามประกาศกรมศุลกากรที่ 60/2527เรื่อง ระเบียบพิธีการเกี่ยวกับการขอลดอัตราอากรศุลกากรตามประกาศกระทรวงการคลังที่ ศก.9/2526 และประกาศกระทรวงการคลังที่ 58613/2526 โดยโจทก์ไม่ได้รับรองในใบขนสินค้าว่า ของที่นำเข้าไม่เป็นของเก่าใช้แล้วหรือซ่อมแซมขึ้นใหม่” ในใบขนทั้งสามฉบับแต่อย่างใด กรมศุลกากรอาศัยอำนาจตามข้อ 5 แห่งประกาศกระทรวงการคลังที่58613/2526 เรื่อง หลักเกณฑ์และเงื่อนไขในการลดอัตราอากรศุลกากรตามประกาศกระทรวงการคลังที่ ศก.9/2526 จึงไม่อนุมัติให้ลดอัตราอากรศุลกากรให้แก่โจทก์ โจทก์จึงต้องเสียภาษีอากรตามกฎหมายการประเมินของเจ้าพนักงานประเมิน คำวินิจฉัยอุทธรณ์ของอธิบดีกรมศุลกากรตลอดจนคำวินิจฉัยของคณะกรรมการพิจารณาอุทธรณ์จึงชอบด้วยข้อเท็จจริงและข้อกฎหมายแล้ว โจทก์ไม่มีสิทธิที่จะขอคืนเงินอากร ขอให้ยกฟ้อง
ศาลภาษีอากรกลางพิจารณาแล้วพิพากษาให้เพิกถอนการประเมินและคำวินิจฉัยอุทธรณ์ของจำเลยที่ 1 และให้เพิกถอนคำวินิจฉัยของคณะกรรมการพิจารณาอุทธรณ์ของจำเลยที่ 2 ให้จำเลยทั้งสองร่วมกันชำระเงินอากรขาเข้าภาษีการค้า ภาษีบำรุงเทศบาล เบี้ยปรับ เงินเพิ่มจำนวน 6,429,453.78 บาท คืนให้แก่โจทก์ พร้อมด้วยดอกเบี้ย คำขออื่นนอกจากนี้ให้ยก
จำเลยทั้งสองอุทธรณ์ต่อศาลฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ปัญหาที่ต้องวินิจฉัยมีว่า การประเมินและคำวินิจฉัยของจำเลยทั้งสองชอบหรือไม่ ที่จำเลยทั้งสองอุทธรณ์ว่า อำนาจของจำเลยที่ 1 ที่จะอนุมัติหรือไม่อนุมัติในการให้ลดอัตราอากรศุลกากรตามประกาศกระทรวงการคลังที่ ศก.9/2526 และที่58613/2526 เป็นอำนาจเด็ดขาดของฝ่ายบริหาร เมื่อจำเลยที่ 1 เห็นว่าโจทก์มิได้ปฏิบัติตามระเบียบพิธีการขอลดอัตราอากรศุลกากรสำหรับผู้นำเข้าตามประกาศ จำเลยที่ 1 ที่ 60/2527 เอกสารท้ายคำให้การหมายเลข 1 จำเลยที่ 1 ก็ไม่อนุมัติในการลดอัตราอากรศุลกากรให้แก่โจทก์ได้นั้น เห็นว่า การลดอัตราอากรสำหรับเครื่องจักร วัสดุและอุปกรณ์ที่ประหยัดพลังงานหรือที่รักษาสิ่งแวดล้อมตามประกาศกระทรวงการคลังที่ ศก.9/2526 เอกสารหมาย จ.1 แผ่นที่ 11 ถึงแผ่นที่ 12 นั้น ต้องเป็นไปตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังกำหนดตามที่มีระบุไว้ในข้อ 3. ของประกาศดังกล่าว ซึ่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ก็ได้กำหนดหลักเกณฑ์และเงื่อนไขไว้แล้วตามประกาศกระทรวงการคลังที่ 58613/2526 เอกสารหมาย จ.1 แผ่นที่ 13 ถึงแผ่นที่ 15 โดยกำหนดเป็นหลักเกณฑ์และเงื่อนไขไว้ในข้อ 3.2 และข้อ 4 ด้วยว่า เครื่องจักรวัสดุและอุปกรณ์นั้นไม่เป็นของเก่าใช้แล้วหรือซ่อมแซมขึ้นใหม่ ผู้นำของเข้าจะต้องยื่นคำร้องขอให้คณะกรรมการพิจารณาเครื่องจักร วัสดุและอุปกรณ์ที่ประหยัดพลังงานและรักษาสิ่งแวดล้อมพิจารณาเสียก่อนว่าเครื่องจักรวัสดุและอุปกรณ์ที่นำเข้ามีคุณสมบัติ ประสิทธิภาพ วิธีการใช้การควบคุมการใช้และด้านเทคนิควิชาการอื่น ๆ อยู่ในขั้นที่ใช้ประหยัดพลังงานหรือรักษาสิ่งแวดล้อมที่อยู่ในข่ายที่จะได้รับการพิจารณาลดอัตราอากร ซึ่งหลักเกณฑ์และเงื่อนไขดังกล่าวคดีปรากฏจากทางนำสืบของโจทก์และจำเลยฟังได้รับกันว่า โจทก์ได้ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขตามนั้นแล้ว โดยยื่นคำร้องขอให้คณะกรรมการพิจารณาตามเงื่อนไขในข้อ 4 ตามเอกสารหมาย จ.1 แผ่นที่ 31 (ล.1แผ่นที่ 33) ทั้งระบุด้วยว่าเครื่องกำเนิดกำลังไอน้ำที่เป็นของใหม่ตามเอกสารหมาย จ.1 แผ่นที่ 36 (ล.1 แผ่นที่ 38) และมีหนังสือรับรองไปด้วยว่าเครื่องจักรดังกล่าวไม่ขัดต่อหลักเกณฑ์ข้อ 3.2และ 3.3 ของประกาศกระทรวงการคลังที่ 58613/2526 ซึ่งไม่เป็นของเก่าใช้แล้วหรือซ่อมแซมขึ้นใหม่ด้วย ตามที่ปรากฏจากเอกสารหมาย จ.1 แผ่นที่ 37 (ล.1 แผ่นที่ 39) ดังนี้ แม้จะมีประกาศของจำเลยที่ 1 ที่ 60/2527 กำหนดเป็นระเบียบ พิธีการเกี่ยวกับการขอลดอัตราอากรศุลกากรตามเอกสารท้ายคำให้การของจำเลยซึ่งกำหนดไว้ในข้อ 2 ของประกาศดังกล่าวให้ผู้นำเข้ารับรองในใบขนสินค้าว่าของที่นำเข้า “ไม่เป็นของเก่าใช้แล้วหรือซ่อมแซมขึ้นใหม่” อันมีอยู่ในหลักเกณฑ์และเงื่อนไขในการลดอัตราอากรศุลกากรตามประกาศกระทรวงการคลังที่ 58613/2526 ดังกล่าวข้างต้นแล้วก็ตาม ประกาศของจำเลยที่ 1 ก็เป็นเพียงระเบียบพิธีการเกี่ยวกับการลดอัตราอากรศุลกากรเพื่อจำเลยที่ 1 จะใช้เป็นหลักเกณฑ์ในการพิจารณาอนุมัติหรือไม่อนุมัติในการให้ลดอัตราอากรในรายที่คณะกรรมการพิจารณาเครื่องจักรวัสดุและอุปกรณ์ที่ประหยัดพลังงานและรักษาสิ่งแวดล้อมได้แจ้งผลการพิจารณาตามข้อ 8 ซึ่งจำเลยที่ 1 มีอำนาจตามข้อ 5 ของประกาศกระทรวงการคลังที่ 58613/2526 แล้วเท่านั้นระเบียบพิธีการตามประกาศของจำเลยที่ 1 ดังกล่าวเป็นเพียงระเบียบภายในของจำเลยที่ 1 หาใช่เป็นกฎหมายที่จะทำให้มีผลเป็นการลบล้างการปฏิบัติของโจทก์ซึ่งได้ปฏิบัติไปตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขตามประกาศกระทรวงการคลังที่ 58613/2526 ครบถ้วนแล้วให้โจทก์ต้องหมดสิทธิที่จะได้ลดอัตราอากรสำหรับเครื่องจักร วัสดุและอุปกรณ์ที่ประหยัดพลังงานหรือที่รักษาสิ่งแวดล้อมตามประกาศกระทรวงการคลังที่ ศก.9/2526 ไปได้ไม่ นายอรัญ ธรรมโน อธิบดีกรมศุลกากรจำเลยที่ 1 ก็เบิกความว่า การออกประกาศที่ 60/2527 ก็เพื่อจะให้การปฏิบัติต่อผู้เสียภาษีอากรตามประกาศกระทรวงการคลังที่ 58613/2526ที่จำเลยที่ 1 จะอนุมัติหรือไม่อนุมัติให้ลดอัตราอากรเป็นไปในทำนองเดียวกัน และให้การปฏิบัติงานประจำวันเป็นไปโดยเรียบร้อยนายสุนทร วงศ์ฤทธิ์ เจ้าหน้าที่ประเมินอากร 6 ฝ่ายการนำเข้า 5ของจำเลยที่ 1 พยานจำเลยก็มิได้เบิกความยืนยันว่า ถ้าผู้นำเข้าไม่ปฏิบัติตามประกาศของจำเลยที่ 1 ที่ 60/2526 แล้ว จำเลยที่ 1จะอนุมัติให้ลดอัตราอากรไม่ได้ แม้จำเลยที่ 1 จะเคยไม่อนุมัติในการนำเข้ารายอื่นก็ตาม เมื่อสินค้าที่โจทก์นำเข้าเป็นเครื่องจักรที่ประหยัดพลังงานหรือที่รักษาสิ่งแวดล้อมและโจทก์ได้ยื่นคำร้องขอให้คณะกรรมการพิจารณาเครื่องจักรวัสดุ และอุปกรณ์ที่ประหยัดพลังงานและรักษาสิ่งแวดล้อมพิจารณาตามเอกสารหมาย จ.1 แผ่นที่ 31(ล.1 แผ่นที่ 33) และขอลดอัตราอากรตามเอกสารหมาย ล.1 แผ่นที่ 54โดยระบุว่าไม่เป็นของเก่าใช้แล้วหรือซ่อมแซมขึ้นใหม่และเป็นของใหม่ตามเอกสารหมาย จ.1 แผ่นที่ 37 (ล.1 แผ่นที่ 39) และ จ.1 แผ่นที่ 36(ล.1 แผ่นที่ 38) จำเลยที่ 1 ก็ต้องอนุมัติให้โจทก์ได้ลดอัตราอากรศุลกากรตามประกาศกระทรวงการคลังที่ 58613/2526 เอกสารหมายจ.1 แผ่นที่ 13 ถึงแผ่นที่ 15 ข้อ 5 จะไม่อนุมัติโดยอ้างว่า โจทก์มิได้ปฏิบัติตามประกาศของจำเลยที่ 1 ที่ 60/2527 และประเมินเพิ่มให้โจทก์เสียแก่จำเลยทั้งสองโดยไม่ลดหย่อนอัตราอากรศุลกากรให้โจทก์ไม่ได้ อำนาจในการอนุมัติขึ้นอยู่กับสินค้าที่นำเข้านั้นว่า เข้ากรณีตามประกาศกระทรวงการคลังที่ ศก.9/2526 กับหลักเกณฑ์ของเงื่อนไขตามประกาศกระทรวงการคลังที่ 58613/2526 หรือไม่หาได้ขึ้นอยู่กับจำเลยที่ 1 หรือตามประกาศของจำเลยที่ 1 ที่60/2527 โดยเด็ดขาดไม่ ที่ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่าการประเมินและคำวินิจฉัยอุทธรณ์ของจำเลยทั้งสองไม่ชอบและพิพากษาให้เพิกถอนการประเมินและคำวินิจฉัยนั้นชอบแล้ว ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วย อุทธรณ์ของจำเลยทั้งสองฟังไม่ขึ้น”
พิพากษายืน
