แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยประกอบกิจการขนส่งสินค้าทางอากาศระหว่างประเทศ การดำเนินการจัดส่งสินค้าให้ถึงมือผู้รับโดยถูกต้องเป็นหน้าที่และความรับผิดชอบของจำเลยโดยตรง จำเลยสามารถควบคุม สั่งการและป้องกันมิให้เกิดการผิดพลาดขึ้นได้ การที่พนักงานของจำเลยนำสินค้าไปส่งที่เลขที่ 15403 เชอร์แมนเวย์ ห้อง 102 แทนที่จะไปส่งที่ห้อง 120 อาคารเดียวกัน อันเป็นที่อยู่ของผู้รับที่ระบุในใบรับขนทางอากาศ เมื่อบริษัท ค. ผู้ซื้อยังไม่ได้รับสินค้า จำเลยจึงต้องรับผิดชอบต่อบริษัท อ. ผู้ส่งตามสัญญารับขนของ ทั้งตามพฤติการณ์ดังกล่าวเป็นกรณีพนักงานของจำเลยได้กระทำโดยประมาทปราศจากความระมัดระวังซึ่งบุคคลผู้ประกอบอาชีพเช่นนั้น จักต้องมีตามวิสัยและพฤติการณ์ และพนักงานของจำเลยอาจใช้ความระมัดระวังเช่นว่านั้นได้ แต่หาได้ใช้เพียงพอไม่ ถือได้ว่า จำเลยกระทำโดยประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง ทำให้เกิดความเสียหาย การกระทำของจำเลยจึงเป็นทั้งละเมิดและผิดสัญญารับขนของ จำเลยจึงต้องรับผิดชดใช้ค่าเสียหายที่เกิดขึ้นแก่สินค้าที่ถูกขโมยไปเต็มจำนวน
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้บังคับจำเลยชำระเงินจำนวน 141,499.28 บาท พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี ของต้นเงินจำนวน 137,629.28 บาท นับถัดจากวันฟ้องเป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์
จำเลยให้การขอให้ยกฟ้อง
ศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลางพิพากษาให้จำเลยชำระเงินจำนวน 100 ดอลลาร์สหรัฐ พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี ของต้นเงินดังกล่าว นับแต่วันที่ 19 พฤษภาคม 2547 เป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์ กับให้จำเลยใช้ค่าฤชาธรรมเนียมแทนโจทก์ โดยกำหนดค่าทนายความให้ 2,000 บาท
โจทก์อุทธรณ์ต่อศาลฎีกา โดยผู้พิพากษาซึ่งนั่งพิจารณาคดีในศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลางรับรองว่ามีเหตุอันควรอุทธรณ์ในปัญหาข้อเท็จจริงได้
ศาลฎีกาแผนกคดีทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลางวินิจฉัยว่า จำเลยต้องรับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่โจทก์ตามจำนวนที่โจทก์ได้จ่ายไปหรือไม่ โจทก์มีนายสุภาพผู้รับมอบอำนาจโจทก์ และนายยงยุทธ ผู้จัดการบริษัทพีแอนด์ เอ แอดจัสเมนท์ จำกัด ซึ่งเป็นบริษัทที่รับจ้างสำรวจภัยกรณีสินค้าที่โจทก์รับประกันภัยในคดีนี้ ให้ถ้อยคำและเบิกความทำนองเดียวกันว่า จำเลยขนส่งสินค้าพิพาทไปถึงปลายทางเมืองลอสแองเจลลิส มลรัฐแคลิฟอร์เนีย ประเทศสหรัฐอเมริกาจากนั้นพนักงานของจำเลยนำสินค้าไปส่งที่เลขที่ 15403 เชอร์แมนเวย์ ห้อง 102 แทนที่จะไปส่งที่ห้อง 120 อาคารเดียวกัน อันเป็นที่อยู่ของผู้รับที่ระบุในใบรับขนทางอากาศและมีผู้ลงลายมือชื่อรับสินค้าไปต่อมาสินค้าถูกขโมยและสามารถติดตามกลับคืนมาได้เพียงบางส่วน ซึ่งในข้อนี้จำเลยให้การเพียงว่า สินค้าในคดีนี้มิได้สูญหายไปในระหว่างการขนส่งเท่านั้น โดยไม่ได้ต่อสู้ให้ชัดแจ้งว่าพนักงานของจำเลยไม่ได้ส่งสินค้าผิดสถานที่ดังฟ้อง และมิได้นำสืบหักล้างพยานหลักฐานโจทก์ ทั้งนายโมฮัมมัดนาอีมชาฟี กรรมการผู้จัดการบริษัทแอมเบอร์ เอ็นเตอร์ไพรส์ จำกัด พยานจำเลยยังเบิกความตอบทนายโจทก์ถามค้านยอมรับว่าลูกค้าของบริษัทแอมเบอร์ เอ็นเตอร์ไพรส์ จำกัด ไม่ได้รับสินค้าเนื่องจากมีการส่งสินค้าผิดห้อง และทางผู้ซื้อได้แจ้งความไว้ที่ประเทศสหรัฐอเมริกา ถึงได้จับขโมยได้ ข้อเท็จจริงจึงรับฟังได้ว่าสินค้าพิพาทมิได้สูญหายในระหว่างการขนส่ง แต่เหตุที่ผู้ซื้อไม่ได้รับสินค้าเป็นเพราะพนักงานของจำเลยไม่ได้นำสินค้าไปส่งที่ห้องเลขที่ 120 ตามที่ระบุในใบรับขนทางอากาศ แต่ไปส่งที่ห้องเลขที่ 102 อาคารเดียวกัน ทำให้สินค้าสูญหายไปดังนี้ เมื่อจำเลยซึ่งเป็นผู้ขนส่งตกลงรับที่จะขนส่งสินค้าไปยังผู้รับปลายทาง ความรับผิดของจำเลยจะสิ้นสุดลงก็ต่อเมื่อผู้รับได้รับเอาสินค้าไว้แล้ว เมื่อบริษัทอีช ครีเอชั่น อินซ์ จำกัด ผู้ซื้อยังไม่ได้รับสินค้า จำเลยจึงต้องรับผิดต่อบริษัทแอมเบอร์ เอ็นเตอร์ไพรส์ จำกัด ผู้ส่ง ตามสัญญารับขนของ ส่วนที่จำเลยอ้างว่า ใบรับขนทางอากาศมีข้อจำกัดความรับผิดของผู้ขนส่งระบุไว้ ดังนั้น หากจำเลยจะต้องรับผิดต่อผู้ส่ง ก็ต้องรับผิดไม่เกินจำนวนที่จำกัดไว้ดังกล่าวนั้น เห็นว่า ตามใบรับขนทางอากาศซึ่งเป็นแบบฟอร์มมาตรฐานของจำเลย แผ่นที่ 1 หน้าหลังได้ระบุเงื่อนไขเกี่ยวกับข้อจำกัดความรับผิดของผู้ขนส่งไว้ในข้อ Limitation of Liability แปลได้ความว่า ผู้ขนส่งจะจำกัดความรับผิดสำหรับการสูญหาย เสียหาย ส่งมอบชักช้า การขาดหายไป การส่งมอบสินค้าผิดที่หรือไม่ได้ส่งมอบสินค้าไว้ที่จำนวนสูงสุด 100 ดอลลาร์สหรัฐ ต่อการขนส่งหนึ่งเที่ยวหรือ 20 ดอลลาร์สหรัฐ ต่อสินค้าน้ำหนัก 1 กิโลกรัม แล้วแต่จำนวนใดจะมากกว่า ส่วนในข้อ Liability Not Assumed ก็ได้ระบุแปลได้ความว่า ผู้ขนส่งจะไม่รับผิดสำหรับการสูญหาย เสียหาย ส่งมอบชักช้า การขาดหายไป การส่งมอบสินค้าผิดที่หรือพลาดต่อการให้ข้อมูลที่เกี่ยวกับการขนส่ง ที่เกิดจากเหตุการณ์ที่ผู้ขนส่งไม่สามารถควบคุมได้ และตามใบรับขนทางอากาศระบุให้ส่งมอบสินค้าให้ผู้รับที่เชอร์แมนเวย์ ห้อง 120 แต่พนักงานของจำเลยกลับไปส่งที่ห้อง 102 อาคารเดียวกันดังกล่าวโดยมิได้ใส่ใจตรวจสอบว่าเป็นสถานที่ตามที่ระบุให้ส่งมอบสินค้าหรือไม่ โดยจำเลยประกอบกิจการขนส่งสินค้าทางอากาศระหว่างประเทศ มีสาขาในประเทศต่างๆ เกือบทั่วโลกการดำเนินการจัดส่งสินค้าให้ถึงมือผู้รับโดยถูกต้องเป็นหน้าที่และความรับผิดชอบของจำเลยโดยตรง จำเลยสามารถควบคุม สั่งการและป้องกันมิให้เกิดขึ้นได้ โดยการอบรมพนักงานให้ใส่ใจรายละเอียด ตลอดจนจัดให้มีระบบตรวจสอบความถูกต้องของสถานที่ส่งมอบสินค้า ทั้งเห็นว่า ตามพฤติการณ์ดังกล่าวเป็นกรณีพนักงานของจำเลยได้กระทำโดยประมาทปราศจากความระมัดระวังซึ่งบุคคลผู้ประกอบอาชีพเช่นนั้นจักต้องมีตามวิสัยและพฤติการณ์ และพนักงานของจำเลยอาจใช้ความระมัดระวังเช่นว่านั้นได้ แต่หาได้ใช้ให้เพียงพไม่ ถือได้ว่าจำเลยกระทำโดยประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง ทำให้เกิดความเสียหายดังกล่าว การกระทำของจำเลยดังกล่าวจึงเป็นทั้งละเมิดและผิดสัญญารับขนของซึ่งจำเลยต้องรับผิด ทั้งตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 373 บัญญัติว่า “ความตกลงทำไว้ล่วงหน้าเป็นข้อความยกเว้นมิให้ลูกหนี้ต้องรับผิดเพื่อกลฉ้อฉลหรือความประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรงของตนนั้น ท่านว่าเป็นโมฆะ” ดังนี้ จำเลยจึงต้องรับผิดชดใช้ค่าเสียหายที่เกิดขึ้นแก่สินค้าส่วนที่ถูกขโมยไปเต็มจำนวน โดยไม่อาจอ้างความตกลงข้อจำกัดความรับผิดของผู้ขนส่งที่ระบุในใบรับขนทางอากาศขึ้นอ้างยันบริษัทแอมเบอร์ เอ็นเตอร์ไพรส์ จำกัด ผู้ส่ง เพื่อเป็นประโยชน์แก่ตนได้ เมื่อโจทก์ในฐานะผู้รับประกันภัยได้ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่บริษัทแอมเบอร์ เอ็นเตอร์ไพรส์ จำกัด ผู้เอาประกันภัย เป็นเงิน 137,629.28 บาท โจทก์ย่อมเข้ารับช่วงสิทธิของบริษัทแอมเบอร์ เอ็นเตอร์ไพรส์ จำกัด ซึ่งมีต่อจำเลยผู้ขนส่งให้รับผิดเพียงนั้น ที่ศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลางพิพากษาให้จำเลยรับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนเพียงจำนวนที่ระบุตามข้อจำกัดความรับผิดของผู้ขนส่งในใบรับขนทางอากาศนั้น ศาลฎีกาแผนกคดีทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศไม่เห็นพ้องด้วย อุทธรณ์ของโจทก์ฟังขึ้น
พิพากษาแก้เป็นว่า ให้จำเลยชำระเงินแก่โจทก์จำนวน 137,629.28 บาท พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี ของต้นเงินดังกล่าวนับตั้งแต่วันที่ 19 พฤษภาคม 2547 เป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเสร็จ แต่ดอกเบี้ยคิดถึงวันฟ้องต้องไม่เกิน 3,870 บาท และให้จำเลยใช้ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นนี้แทนโจทก์ โดยกำหนดค่าทนายความให้ 1,500 บาท นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลาง
