แหล่งที่มา : สำนักวิชาการ
ย่อสั้น
ผู้ร้องยื่นคำร้องขอให้ศาลมีคำสั่งเพิกถอนกระบวนพิจารณาที่ผิดระเบียบตาม ป.วิ.พ. มาตรา 27 วรรคหนึ่ง โดยมีสำเนาทะเบียนบ้านแนบท้ายคำร้องซึ่งมีข้อความระบุว่าผู้ร้องย้ายภูมิลำเนาจากบ้านเลขที่ 17/115 ไปที่บ้านเลขที่ 30/5 ก่อนวันที่ศาลชั้นต้นมีคำสั่งอนุญาตให้ปิดหมายตามคำแถลงของโจทก์ นอกจากนี้ตามบันทึกการปิดหมายของเจ้าหน้าที่ศาลก็ระบุว่า เจ้าหน้าที่ศาลได้รับแจ้งจากบุคคลใกล้เคียงว่า ผู้ร้องได้ย้ายบ้านใหม่แล้ว กรณีเช่นว่านี้นับว่ามีเหตุผลตามสมควรที่ศาลชั้นต้นจะทำการไต่สวนให้ได้ข้อเท็จจริงที่แน่ชัดเสียก่อนว่าในขณะที่มีการส่งหมายนัดไต่สวนนั้น ผู้ร้องมีภูมิลำเนาอยู่ ณ บ้านที่มีการส่งหมายนัดและสำเนาคำร้องหรือไม่ เพราะหากข้อเท็จจริงได้ความตามคำร้องย่อมเป็นการพิจารณาที่ผิดระเบียบและทำให้ผู้ร้องเสียหายเพราะไม่มีโอกาสได้คัดค้านคำร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดของโจทก์ การที่ศาลชั้นต้นด่วนมีคำสั่งยกคำร้องของผู้ร้องโดยไม่ทำการไต่สวนคำร้องให้ทราบข้อเท็จริงแน่ชัดเสียก่อนเช่นนี้ เป็นการดำเนินกระบวนพิจารณาโดยไม่ชอบ
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องมาจากศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยชำระหนี้แก่โจทก์ตามสัญญาประนีประนอมยอมความ จำเลยไม่ปฏิบัติตามคำพิพากษา โจทก์นำเจ้าพนักงานบังคับคดียึดที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างของจำเลย และขายทอดตลาดไปโดยผู้ร้องเป็นผู้ประมูลได้ โจทก์ยื่นคำร้องว่า โจทก์ไม่ทราบวันนัดขายทอดตลาด ราคาที่ขายทอดตลาดได้เป็นราคาที่ต่ำเกินสมควรและการขายได้ราคาต่ำเกิดจากความประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรงของเจ้าพนักงานบังคับคดีในการปฏิบัติตามหน้าที่ขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาด ศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่า นัดไต่สวน สำเนาคำร้องให้เจ้าพนักงานบังคับคดี จำเลยและผู้ซื้อทรัพย์ จะคัดค้านประการใดให้ยื่นก่อนหรือภายในวันนัด ให้โจทก์นำส่งหมายและสำเนาภายใน 7 วัน ไม่มีผู้รับโดยชอบให้ปิด เจ้าหน้าที่ศาลส่งหมายนัดไต่สวนและสำเนาคำร้องให้แก่ผู้ร้องซึ่งเป็นผู้ซื้อทรัพย์โดยวิธีปิดหมายและสำเนาคำร้องไว้ที่บ้านเลขที่ 17/115 หมู่ที่ 6 ตำบลจันทนิมิต อำเภอเมืองจันทบุรี จังหวัดจันทบุรี ตามคำสั่งศาลชั้นต้น ศาลชั้นต้นไต่สวนคำร้องแล้วมีคำสั่งให้เพิกถอนการขายทอดตลาดของเจ้าพนักงานบังคับคดี
ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า เจ้าหน้าที่ศาลส่งหมายนัดและสำเนาคำร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดของโจทก์ให้แก่ผู้ร้องโดยงวิธีปิดหมายที่บ้านเลขที่ 17/115 หมู่ที่ 6 ตำบลจันทนิมิต อำเภอเมืองจันทบุรี จังหวัดจันทบุรี เป็นการไม่ชอบ เพราะผู้ร้องได้ย้ายภูมิลำเนาจากบ้านเลขที่ดังกล่าวไปยังบ้านเลขที่ 30/5 หมู่ 3 ตำบลบางกะจะ อำเภอเมืองจันทบุรี จังหวัดจันทบุรี แล้วก่อนวันที่ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้ส่งหมายนัดและสำเนาคำร้องของโจทก์ให้แก่ผู้ร้องโดยวิธีปิดหมาย ผู้ร้องจึงไม่ได้รับหมายนัดและสำเนาคำร้องของโจทก์ และไม่มีโอกาสได้คัดค้าน การที่ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้เพิกถอนการขายทอดตลาดของเจ้าพนักงานบังคับคดีตามคำร้องของโจทก์ไปโดยผู้ร้องไม่มีได้โอกาสคัดค้านจึงเป็นการไม่ชอบ ขอให้เพิกถอนการไต่สวนและดำเนินการไต่สวนคำร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดของโจทก์ใหม่โดยให้ผู้ร้องได้มีโอกาสคัดค้านด้วย
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่า การดำเนินกระบวนพิจารณาของศาลเป็นไปโดยชอบด้วยกฎหมายแล้ว ไม่มีเหตุเปลี่ยนแปลงคำสั่ง ยกคำร้อง
ผู้ร้องอุทธรณ์เฉพาะปัญหาข้อกฎหมายโดยตรงต่อศาลฎีกาโดยได้รับอนุญาตจากศาลชั้นต้นตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 223 ทวิ
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า การส่งหมายนัดและสำเนาคำร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดของโจทก์ไม่ชอบ เนื่องจากผู้ร้องมิได้มีภูมิลำเนาอยู่บ้านเลขที่ 17/115 หมู่ที่ 6 ตำบลจันทนิมิต อำเภอเมืองจันทบุรี จังหวัดจันทบุรี เป็นกรณีที่ผู้ร้องยื่นคำร้องขอให้ศาลมีคำสั่งเพิกถอนการพิจารณาที่ผิดระเบียบตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 27 วรรคหนึ่ง โดยมีหลักฐานแนบมาท้ายคำร้องคือสำเนาทะเบียนบ้านเลขที่ 17/115 หมู่ที่ 6 ตำบลจันทนิมิต อำเภอเมืองจันทบุรี จังหวัดจันทบุรี และสำเนาทะเบียนบ้านเลขที่ 30/5 หมู่ที่ 3 ตำบลกะจะ อำเภอเมืองจันทบุรี จังหวัดจันทบุรี ซึ่งมีข้อความระบุว่าผู้ร้องย้ายภูมิลำเนาจากบ้านเลขที่ 17/115 ไปที่บ้านเลขที่ 30/5 ก่อนวันที่ศาลชั้นต้นมีคำสั่งอนุญาตให้ปิดหมายคำแถลงของโจทก์ นอกจากนี้ตามบันทึกการปิดหมายของเจ้าหน้าที่ศาลที่นำหมายนัดไต่สวนและสำเนาคำร้องไปส่งให้แก่ผู้ร้องก็ระบุว่าเจ้าหน้าที่ศาลได้รับแจ้งจากบุคคลใกล้เคียงว่า ผู้ร้องได้ย้ายบ้านใหม่แล้ว กรณีเช่นว่านี้มีเหตุตามสมควรที่ศาลชั้นต้นจะต้องทำการไต่สวนให้ได้ข้อเท็จจริงเป็นที่แน่ชัดเสียก่อนว่า ในขณะที่มีการส่งหมายนัดไต่สวนและสำเนาคำร้องให้แก่ผู้ร้องนั้น ผู้ร้องมีภูมิลำเนาอยู่ ณ บ้านที่มีการส่งหมายนัดและสำเนาคำร้องหรือไม่ เพราะหากข้อเท็จจริงทางการไต่สวนได้ความตามคำร้องของผู้ร้อง การส่งหมายนัดไต่สวนและสำเนาคำร้องให้แก่ผู้ร้องดังกล่าวไม่ชอบตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 74 (2) ย่อมเป็นการพิจารณาที่ผิดระเบียบและทำให้ผู้ร้องเสียหาย เพราะไม่มีโอกาสได้คัดค้านคำร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดของโจทก์ ซึ่งศาลมีอำนาจที่จะมีคำสั่งให้เพิกถอนการพิจารณาที่ผิดระเบียบนั้นเสียทั้งหมดหรือบางส่วนหรือสั่งแก้ไขมีคำสั่งในเรื่องนั้นอย่างใดอย่างหนึ่งตามที่เห็นสมควรได้ตามมาตรา 27 การที่ศาลชั้นต้นด่วนมีคำสั่งยกคำร้องของผู้ร้องโดยไม่ทำการไต่สวนคำร้องให้ทราบข้อเท็จจริงแน่ชัดเสียก่อนเช่นนี้เป็นการดำเนินกระบวนพิจารณาโดยไม่ชอบ ศาลฎีกาชอบที่จะยกคำสั่งดังกล่าวของศาลชั้นต้นเสียได้ตามมาตรา 243 (1) และมาตรา 27 ประกอบมาตรา 246 และมาตรา 247 ให้ศาลชั้นต้นดำเนินการไต่สวนคำร้องของผู้ร้องแล้วมีคำสั่งใหม่ตามรูปคดี”
พิพากษายกคำสั่งของศาลชั้นต้นที่ยกคำร้องฉบับลงวันที่ 31 พฤษภาคม 2547 ของผู้ร้อง ให้ศาลชั้นต้นไต่สวนคำร้องฉบับดังกล่าวของผู้ร้องแล้วมีคำสั่งใหม่ตามรูปคดี
