แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เดิมศาลอุทธรณ์ไม่อนุญาตให้จำเลยดำเนินคดีอย่างคนอนาถาในชั้นอุทธรณ์ หากจำเลยติดใจอุทธรณ์ให้นำเงินค่าธรรมเนียมศาลมาวางภายใน 10 วัน จำเลยฎีกาพร้อมทั้งยื่นคำร้องขอขยายระยะเวลาวางเงินตามคำสั่งศาลอุทธรณ์ในชั้นฎีกาด้วย ศาลชั้นต้นสั่งรับฎีกาและอนุญาตให้ขยายเวลาวางเงินได้ตามคำร้อง ต่อมาศาลชั้นต้นเพิกถอนคำสั่งเป็นไม่รับฎีกาของจำเลย แต่มิได้มีคำสั่งเกี่ยวกับเรื่องค่าธรรมเนียม ศาลชั้นอุทธรณ์ซึ่งขณะนั้นล่วงเลยกำหนดเวลาวางเงินค่าธรรมเนียมตามคำสั่งศาลอุทธรณ์แล้ว ดังนี้ เมื่อจำเลยยื่นคำร้องขอให้ศาลชั้นต้นกำหนดเวลาวางเงินค่าธรรมเนียมใหม่ศาลชั้นต้นย่อมมีอำนาจกำหนดเวลาให้จำเลยนำเงินค่าธรรมเนียมมาชำระได้ เพราะเป็นอำนาจศาลที่มีอยู่ทั่วไปในการดำเนินการพิจารณา และการกำหนดเวลาดังกล่าวมิใช่เป็นการขยายระยะเวลาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 23 เมื่อจำเลยนำเงินค่าธรรมเนียมศาลชั้นอุทธรณ์และค่าธรรมเนียมที่ต้องใช้แทนโจทก์มาวางศาลแล้ว จึงชอบที่จะรับอุทธรณ์ของจำเลยไว้พิจารณาต่อไป
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องมาจากศาลอุทธรณ์พิพากษายืนตามคำสั่งของศาลชั้นต้นไม่อนุญาตให้จำเลยทั้งสองดำเนินคดีอย่างคนอนาถาในชั้นอุทธรณ์ และสั่งว่าหากจำเลยทั้งสองยังติดใจอุทธรณ์ ก็ให้นำค่าขึ้นศาลมาชำระต่อศาลชั้นต้นภายใน ๑๐ วัน หลังจากฟังคำพิพากษาและคำสั่งดังกล่าว จำเลยทั้งสองได้ฎีกาโต้แย้งคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ โดยยื่นเมื่อวันที่ ๗ ตุลาคม ๒๕๓๐ พร้อมกับยื่นคำร้องขอทุเลาการบังคับคดีและขอขยายเวลาวางเงินค่าขึ้นศาลซึ่งจะต้องวางตามคำสั่งศาลอุทธรณ์ไปจนกว่าศาลฎีกาจะได้วินิจฉัยฎีกาของจำเลยทั้งสอง ศาลชั้นต้นสั่งรับฎีกาและอนุญาตให้ขยายเวลาในการวางเงินได้ตามคำร้องของจำเลยทั้งสอง
ต่อมาวันที่ ๒๘ ตุลาคม ๒๕๓๐ ศาลชั้นต้นตรวจพบว่า การที่ศาลชั้นต้นสั่งรับฎีกาจำเลยทั้งสองเป็นไปโดยผิดหลงด้วยคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ดังกล่าวถึงที่สุดตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา ๑๕๖ วรรคท้าย จึงเพิกถอนคำสั่งและมีคำสั่งใหม่เป็นไม่รับฎีกาและให้ยกคำร้องขอทุเลาการบังคับคดีของจำเลยทั้งสอง
ครั้นวันที่ ๒๙ ธันวาคม ๒๕๓๐ จำเลยทั้งสองได้ยื่นคำร้องว่ายังติดใจอุทธรณ์คำพิพากษาของศาลชั้นต้น ขอให้ศาลชั้นต้นกำหนดเวลาให้จำเลยทั้งสองวางเงินค่าขึ้นศาล และมีคำสั่งเกี่ยวกับอุทธรณ์ของจำเลยทั้งสองต่อไป ศาลชั้นต้นสั่งว่าจำเลยทั้งสองขอวางเงินเมื่อพ้นกำหนดเวลาตามคำสั่งของศาลอุทธรณ์แล้ว และไม่อาจขยายกำหนดเวลาให้ได้ ให้ยกคำร้อง
จำเลยทั้งสองอุทธรณ์คำสั่งดังกล่าว
ศาลอุทธรณ์พิพากษายกคำสั่งของศาลชั้นต้น หากจำเลยทั้งสองยังติดใจอุทธรณ์คำพิพากษาศาลชั้นต้น ก็ให้นำเงินค่าธรรมเนียมมาชำระต่อศาลชั้นต้นภายในกำหนด ๑๐ วัน นับแต่วันทราบคำพิพากษาศาลอุทธรณ์
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า มีปัญหาตามฎีกาของโจทก์ว่า ศาลอุทธรณ์มีอำนาจกำหนดเวลาวางเงินค่าธรรมเนียมให้แก่จำเลยทั้งสองหรือไม่เห็นว่าในชั้นที่จำเลยทั้งสองฎีกาคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ที่ไม่อนุญาตให้อุทธรณ์อย่างคนอนาถานั้น จำเลยทั้งสองได้ขอขยายเวลาวางเงินค่าธรรมเนียมไว้ในระหว่างฎีกา และศาลชั้นต้นได้มีคำสั่งอนุญาตแล้วครั้นต่อมาศาลชั้นต้นมีคำสั่งเพิกถอนเป็นไม่รับฎีกา แต่ก็หาได้มีคำสั่งเกี่ยวกับเรื่องค่าธรรมเนียมศาลชั้นอุทธรณ์อีกไม่ ทั้ง ๆ ที่ขณะนั้นล่วงเลยกำหนดเวลาวางเงินตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์แล้วการที่จำเลยทั้งสองผู้อุทธรณ์มายื่นคำร้องขอให้ศาลชั้นต้นกำหนดเวลาวางเงินค่าธรรมเนียมใหม่จึงชอบที่จะทำได้ และศาลย่อมมีอำนาจกำหนดเวลาให้จำเลยนำเงินค่าธรรมเนียมศาลมาชำระได้เช่นเดียวกันคำสั่งดังกล่าวเป็นการกำหนดเวลาโดยอาศัยอำนาจของศาลที่มีอยู่ทั่วไปในการดำเนินการพิจารณาโดยที่ไม่มีกฎหมายบัญญัติไว้โดยเฉพาะหรือห้ามไว้ การกำหนดระยะเวลาดังกล่าวก็มิใช่เป็นการขยายระยะเวลาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๒๓ อันจะทำได้ต่อเมื่อมีพฤติการณ์พิเศษ และจะต้องทำก่อนสิ้นระยะเวลานั้น ดังที่ศาลชั้นต้นมีความเห็นไม่ เกี่ยวกับคดีนี้จำเลยทั้งสองยังติดใจอุทธรณ์อยู่และศาลอุทธรณ์ได้กำหนดเวลาให้จำเลยทั้งสองนำค่าธรรมเนียมศาลมาชำระแล้ว เช่นนี้จะถือว่าคดีถึงที่สุดแล้วดังที่โจทก์ฎีกาหาได้ไม่ เมื่อจำเลยทั้งสองได้นำค่าธรรมเนียมศาลชั้นอุทธรณ์พร้อมกับค่าธรรมเนียมที่ต้องใช้แทนโจทก์มาวางศาลแล้ว จึงชอบที่จะรับอุทธรณ์ของจำเลยทั้งสองไว้พิจารณาต่อไป คำพิพากษาศาลอุทธรณ์ที่กำหนดเวลาวางเงินให้จำเลยทั้งสองชอบแล้ว ฎีกาโจทก์ฟังไม่ขึ้น
พิพากษายืน.
