แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
คณะกรรมการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ฯ ได้จ่ายเงินค่าทำขวัญทดแทนรายของโจทก์ให้แก่ผู้ที่ไม่มีอำนาจรับชำระ อันเป็นการชำระหนี้ผิดไป คณะกรรมการจึงต้องชำระให้โจทก์ใหม่
มาตรา 10 แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ.2497 เป็นบทบัญญัติว่าด้วยผู้รับประโยชน์ในการที่จะได้รับชดใช้จากเงินค่าทำขวัญทดแทน เช่นผู้รับจำนองผู้ทรงบุริมสิทธิหรือทรัพยสิทธิอย่างอื่นซึ่งไม่ใช่เป็นเจ้าของที่ดิน โจทก์จึงไม่อยู่ในบังคับที่จะต้องขอรับเงินค่าทำขวัญทดแทนภายใน 1 เดือน ตามมาตรา 20 สำหรับมาตรา 26 ก็ใช้บังคับเฉพาะกรณีที่เจ้าหน้าที่จ่ายเงินค่าทำขวัญทดแทนให้แก่ผู้มีสิทธิได้รับตามกฎหมายคนใดคนหนึ่งไปแล้ว เจ้าหน้าที่จึงจะไม่ต้องรับผิดชอบต่อบุคคลที่มาเสนอคำขอร้องในภายหลัง ฉะนั้น ในกรณีที่เจ้าหน้าที่จ่ายเงินให้ผู้ไม่มีสิทธิรับไป ย่อมไม่ได้รับความคุ้มครองตามมาตรานี้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยเป็นเจ้าหน้าที่เวนคืนที่ดินเพื่อสร้างและขยายทางหลวงเทศบาล ฯลฯ ในการนี้ ที่ดินของโจทก์โฉนดที่ ๔๑๘ถูกเวนคืน ๒๕ ตารางวา นายนอบได้ปลอมใบมอบฉันทะและนำไปใช้รับเงินค่าทดแทนแทนโจทก์ จำนวน ๕๐,๐๐๐ บาท จากเจ้าหน้าที่จำเลย ต่อมาจำเลยไม่ชำระให้โจทก์ จึงขอให้จำเลยชำระพร้อมดอกเบี้ย
จำเลยให้การว่า ที่ดินโจทก์ถูกเวนคืน ๒๕ ตารางวา เป็นเงิน๔๕,๐๐๐ บาท หนังสือมอบอำนาจนั้นไม่ใช่เอกสารปลอม หากปลอมก็เพราะโจทก์สมรู้กับนายนอบร่วมใจทำขึ้นเพื่อโกงจำเลย ฯลฯ
ศาลชั้นต้นเห็นว่า ใบมอบอำนาจที่จำเลยอ้างว่าโจทก์มอบอำนาจให้นายนอบเป็นใบมอบอำนาจปลอม พิพากษาให้จำเลยใช้เงินค่าทำขวัญทดแทนที่ดินเป็นเงิน ๔๕,๐๐๐ บาท พร้อมด้วยดอกเบี้ย ฯลฯ
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงว่า คดีฟังไม่ได้ว่าโจทก์รู้เห็นกับนายนอบ หรือให้สัตยาบันแก่การกระทำของนายนอบ ศาลฎีกาเห็นว่า กรณีเป็นว่าคณะกรรมการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ได้จ่ายเงินค่าทำขวัญทดแทนรายของโจทก์ให้แก่ผู้ที่ไม่มีอำนาจรับชำระ อันเป็นการชำระหนี้ผิดไปคณะกรรมการฯ ต้องชำระให้โจทก์ใหม่
ตามที่จำเลยอ้างว่า ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. ๒๔๙๗ มาตรา ๑๐, ๑๙ และ ๒๔ ซึ่งต้องนำมาใช้บังคับในคดีนี้ด้วย โจทก์จะต้องเสนอคำร้องขอรับเงินค่าทำขวัญทดแทนต่อกรรมการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ภายใน ๑ เดือน นับแต่วันได้รับแจ้งจากจำเลยให้ไปขอรับเงินจากคณะกรรมการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ คือนับแต่วันที่โจทก์ได้รับเอกสารหมาย ล.๖ เมื่อวันที่ ๑๐ พฤศจิกายน๒๔๙๗ และเมื่อเจ้าหน้าที่ได้จ่ายเงินค่าทำขวัญทดแทนไปแล้วเจ้าหน้าที่ไม่ต้องรับผิดชอบต่อบุคคลผู้ที่มาเสนอคำขอร้อง ผู้ขอร้องมีสิทธิแต่จะฟ้องร้องบุคคลผู้รับเงินค่าทำขวัญทดแทนไปนั้นเท่านั้น
ศาลฎีกาเห็นว่า โจทก์เป็นเจ้าของที่ดิน มีสิทธิได้รับเงินค่าทำขวัญทดแทนโดยตรงตามมาตรา ๑๑ ส่วนมาตรา ๑๐ เป็นบทบัญญัติว่าด้วยผู้รับประโยชน์ในการที่จะได้รับชดใช้จากเงินค่าทำขวัญทดแทน เช่นผู้รับจำนอง ผู้ทรงบุริมสิทธิหรือทรัพย์สิทธิอย่างอื่นซึ่งไม่ใช่เจ้าของที่ดิน โจทก์จึงไม่อยู่ในบังคับที่จะต้องขอรับเงินค่าทำขวัญทดแทนภายใน ๑ เดือน ตามมาตรา ๑๐ สำหรับมาตรา ๒๖ ก็ใช้บังคับเฉพาะกรณีที่เจ้าหน้าที่จ่ายเงินค่าทำขวัญทดแทนให้แก่ผู้มีสิทธิได้รับตามกฎหมายคนใดคนหนึ่งไปแล้ว เจ้าหน้าที่จึงจะไม่ต้องรับผิดชอบต่อบุคคลที่มาเสนอคำขอร้องในภายหลัง ฉะนั้น ในกรณีที่เจ้าหน้าที่จ่ายเงินให้ผู้ไม่มีสิทธิรับไป ย่อมไม่ได้รับความคุ้มครองตามมาตรานี้
พิพากษายืน
