แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์มีหนังสือรับรองของเจ้าพนักงานโนตารีบับลิกแห่งประเทศไทย สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมันมาแสดงต่อศาล ซึ่งมีข้อความรับรองว่า หนังสือมอบอำนาจของโจทก์ได้รับการลงนามและประทับตรากำกับในนามของบริษัท โดยคำสั่งของคณะกรรมการและผู้ลงลายมือชื่อในหนังสือรับรองได้กระทำเพื่อบริษัทดังกล่าวแล้วทุกประการ จำเลยมิได้คัดค้านว่าหนังสือรับรองดังกล่าวเป็นเอกสารที่ไม่ถูกต้อง ทั้งมิได้นำสืบให้เห็นว่าผู้ลงลายมือชื่อไม่มีอำนาจกระทำการแทนโจทก์ เช่นนี้ ผู้มอบอำนาจเป็นผู้มีอำนาจทำการแทนโจทก์ได้ การมอบอำนาจจึงถูกต้องใช้ได้
โจทก์ประดิษฐ์เครื่องหมายการค้าใช้กับรองเท้าเป็นรูปแถบโค้งประดิษฐฺ์และรูปแถบโค้งประดิษฐ์ประกอบด้วยอักษรโรมันคำว่า PUMA (พูม่า) โดยติดอยู่ข้างรองเท้าสินค้าของโจทก์ มีลักษณะโค้งมน ส่วนล่างกว้าง 5 เซนติเมตรครึ่งแล้วค่อย ๆ รีเล็กลง ส่วนที่จรดกับตะเข็บส้นรองเท้ากว้างเพียง 1 เซนติเมตร เครื่องหมายนี้ต่างกับลักษณะของตะเข็บรองเท้าทั่ว ๆ ไป และมีสีสรรสวยงามตัดกับสีพื้นรองเท้ามองเห็นอย่างเด่นชัด จึงถือได้ว่าเครื่องหมายแถบโค้งดังกล่าวเป็นเครื่องหมายการค้าตามมาตราในมาตรา 3 วรรคสองแห่งพระราชบัญญัติเครื่องหมายการค้า พ.ศ. 2474
จำเลยขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า 2 แบบ เป็นรูปประดิษฐ์ลักษณะเหมือนกล้องยาเส้นหงายขึ้นและตะขอหงาย จึงแตกต่างจากเครื่องหมายการค้าของโจทก์ แต่จำเลยผลิตและจำหน่ายรองเท้าโดยใช้เครื่องหมายแถบโค้งเหมือนกับของโจทก์ทุกประการ สินค้ารองเท้าบางแบบของจำเลยเพียงแต่มาประทับตัวหนังสืออักษรโรมันคำว่า LONG HORN ไว้ที่หุ้มข้อด้านหลังเหนือแถบโค้งที่เรียวมาบรรจบกันเท่านั้น ซึ่งต่างไปจากเครื่องหมายการค้าของโจทก์ที่มีอักษรโรมันว่า PUMA บ้าง หรือรูปเสือกำลังกระโจนอยู่เหนือแถบโค้งบ้างที่ส้นรองเท้าบ้าง เครื่องหมายการค้าของโจทก์มีส่วนประกอบ 2 ส่วน คือ มีรูปแถบโค้งเป็นส่วนประกอบหลักหรือส่วนประกอบสำคัญเพราะเป็นส่วนที่เห็นได้เด่นชัดที่สุด และมีรูปตัวอักษรโรมัน PUMA หรือรูปเสือกระโจนเป็นส่วนประกอบรองหรือส่วนประกอบย่อยเพราะประชาชนมุ่งดูรูปแถบโค้งเป็นที่หมายแห่งสินค้าของโจทก์ยิ่งกว่าดูรูปตัวอักษรโรมัน PUMA หรือรูปเสือกระโจน การพิจารณาว่าเครื่องหมายการค้าลักษณะดังกล่าวเหมือนหรือคล้ายกันกับของจำเลยหรือไม่จำต้องพิจารณาส่วนประกอบหลักหรือส่วนประกอบสำคัญเป็นเกณฑ์ เมื่อส่วนประกอบหลักหรือส่วนประกอบปลีกย่อยจะต่างกันซึ่งมองเห็นได้ยาก จึงถือได้ว่าจำเลยเลียนเครื่องหมายการค้าของโจทก์ และการที่จำเลยจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าไว้ลักษณะหนึ่งซึ่งต่างกับเครื่องหมายการค้าของโจทก์ แต่นำมาใช้อีกอย่างหนึ่ง แตกต่างจากที่ขอจดทะเบียนไว้โดยใช้ให้เหมือนกับของโจทก์ แสดงถึงเจตนาอันไม่สุจริตของจำเลยและเป็นการจงใจเลียนเครื่องหมายการค้าของโจทก์แล้ว
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นผู้ผลิตและจำหน่ายสินค้าจำพวกรองเท้า เครื่องกีฬา ฯลฯ และได้ประดิษฐ์จดทะเบียนเครื่องหมายการค้าเป็นรูปแถบโค้งประดิษฐ์และเป็นรูปแถบโค้งประดิษฐฺ์ประกอบกับอักษรโรมัน คำว่า PUMA (พูม่า) ปิดไว้ที่สินค้าของโจทก์ โจทก์ได้ยื่นขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าทั้งสองดังกล่าวในประเทศไทย แต่นายทะเบียนยังไม่จดให้ จำเลยได้ลอกเลียนแบบเครื่องหมายการค้าของโจทก์ใช้กับสินค้าจำพวกรองเท้าซึ่งจำเลยทั้งสองร่วมกันเป็นผู้ผลิตจำหน่ายและจำเลยที่ ๑ ได้ยื่นขอจดทะเบียนเป็นเครื่องหมายการค้าของจำเลย ขอให้พิพากษาว่าโจทก์มีสิทธิในเครื่องหมายการค้าตามคำขอจดทะเบียนดีกว่าจำเลย ให้เพิกถอนคำขอจดทะเบียนของจำเลย ห้ามจำเลยทั้งสองใช้เครื่องหมายการค้าตามคำขอของจำเลยกับสินค้าที่จำเลยผลิตจำหน่าย ให้จำเลยทำลายสินค้าที่นำออกจำหน่ายโดยลอกเลียนเครื่องหมายการค้าของโจทก์เสีย และห้ามจำเลยทั้งสองใช้เครื่องหมายการค้าตามรูปรอยเครื่องหมายการค้าตามคำขอจดทะเบียนของโจทก์กับสินค้าจำพวกดังกล่าวทั้งหมด
จำเลยทั้งสองให้การว่า เอกสารมอบอำนาจเป็นเอกสารปลอมผู้มอบอำนาจไม่มีอำนาจทำเอกสารดังกล่าว จำเลยที่ ๑ เป็นผู้ผลิตและจำหน่ายสินค้าประเภทรองเท้ากีฬาโดยใช้เครื่องหมายการค้าเป็นรูปประดิษฐ์ ๒ เครื่องหมาย คือรูปประดิษฐ์คล้ายรูปกล้องยาเส้น และเครื่องหมายการค้าเป็นรูปประดิษฐ์ลวดลายคล้ายรูปไม้หันอากาศกลับซ้ายเป็นขวาและได้ขอจดทะเบียนไว้ ซึ่งไม่เหมือนหรือคล้ายเครื่องหมายการค้าของโจทก์ เครื่องหมายการค้าตามฟ้องไม่ใช่เครื่องหมายการค้าตามกฎหมาย ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับให้เพิกถอนคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของจำเลยที่ ๑ ห้ามจำเลยทั้งสองใช้เครื่องหมายการค้านั้นกับสินค้ารองเท้าและสินค้าอื่นในจำนวนนั้น
จำเลยทั้งสองฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า จำเลยที่ ๒ ฎีกาประการแรกว่า การมอบอำนาจให้ฟ้องคดีไม่ชอบด้วยกฎหมาย เห็นว่า โจทก์มีหนังสือรับรองของเจ้าพนักงานโนตารีบับลิกแห่งประเทศสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมันมาแสดงต่อศาล ซึ่งมีข้อความรับรองว่าหนังสือมอบอำนาจดังกล่าวข้างต้นนี้ได้รับการลงนามและประทับตรากำกับในนามของบริษัทดังกล่าวโดยคำสั่งของคณะกรรมการและผู้ลงลายมือชื่อในหนังสือรับรองได้กระทำเพื่อบริษัทดังกล่าวแล้วทุกประการ ปรากฏตามเอกสารหมายเลข ๑ ท้ายคำฟ้อง จำเลยทั้งสองมิได้คัดค้านว่าหนังสือรับรองดังกล่าวเป็นเอกสารที่ไม่ถูกต้อง ทั้งมิได้นำสืบให้เห็นว่าความจริงผู้ลงลายมือชื่อในหนังสือมอบอำนาจไม่มีอำนาจกระทำการแทนโจทก์ คดีจึงต้องฟังว่าผู้มอบอำนาจเป็นผู้มีอำนาจกระทำการแทนโจทก์ได้ การมอบอำนาจจึงเป็นอันถูกต้องใช้ได้แล้ว จำเลยที่ ๑ ที่ ๒ ฎีกาเป็นใจความทำนองเดียวกันเป็นประการต่อไปว่า แถบโค้งที่ติดข้างรองเท้าของโจทก์เป็นเพียงลวดลายตะเข็บที่ประดับบนรองเท้าเพื่อให้เกิดความทนทาน ไม่มีลักษณะบ่งเฉพาะ เห็นว่าแถบโค้งที่ติดอยู่ข้างรองเท้าหมาย จ.๑๑ ของโจทก์นั้นมีลักษณะโค้งมน ส่วนล่างกว้าง ๕ เซนติเมตรครึ่ง แล้วค่อย ๆ รีเล็กลง ส่วนที่จรดกับตะเข็บส้นรองเท้ากว้างเพียง ๑ เซนติเมตร เครื่องหมายนี้ต่างกับลักษณะของตะเข็บรองเท้าทั่ว ๆ ไป ยิ่งเมื่อพิจารณาเครื่องหมายแถบโค้งที่ติดอยู่ข้างรองเท้าแบบต่าง ๆ ของโจทก์ตามเอกสารโฆษณา ภาพถ่ายเอกสารโฆษณาสินค้า ซึ่งเครื่องหมายแถบโค้งจะมีสีสรรสวยงามตัดกับสีพื้นรองเท้ามองเห็นอย่างเด่นชัด แล้วยิ่งเห็นได้ชัดเจนว่าเครื่องหมายแถบโค้งของโจทก์เป็นเครื่องหมายซึ่งได้ใช้เป็นที่หมายแห่งสินค้าคือรองเท้าชนิดต่าง ๆ เพื่อสำแดงว่า สินค้าดังกล่าวเป็นสินค้าของโจทก์ผู้เป็นเจ้าของเครื่องหมายเช่นว่านั้น ทั้งโจทก์ได้ทำการค้าขายสินค้ารองเท้าดังกล่าว รวมทั้งเป็นผู้เสนอขายด้วย กรณีจึงถือได้ว่าเครื่องหมายแถบโค้งดังกล่าวเป็นเครื่องหมายการค้าตามความในมาตรา ๓ วรรคสองแห่งพระราชบัญญัติเครื่องหมายการค้า พ.ศ. ๒๔๗๔ แล้ว จำเลยที่ ๑ ที่ ๒ ฎีกาทำนองเดียวกันเป็นประการต่อไปว่า เครื่องหมายการค้าและสินค้าของโจทก์แตกต่างกับเครื่องหมายการค้าของจำเลยที่ ๑ และสินค้าของจำเลยที่ ๒ อย่างเห็นได้ชัด พิเคราะห์คำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า ซึ่งจำเลยที่ ๑ เป็นผู้ยื่นคำขอแล้ว เห็นว่าเครื่องหมายการค้าทั้ง ๒ แบบที่จำเลยที่ ๑ ขอจดทะเบียนต่อนายทะเบียนเครื่องหมายการค้ามีลักษณะเหมือนกล้องยาเส้นหงายขึ้นกับตะขอหงาย ซึ่งเมื่อพิจารณาตามรูปเครื่องหมายการค้าดังกล่าวก็เห็นได้ชัดว่าแตกต่างกับเครื่องหมายการค้าของโจทก์ เฉพาะเครื่องหมายการค้าตามคำขอของจำเลยที่ ๑ จึงไม่มีเหตุที่โจทก์จะขอให้ศาลพิพากษาให้เพิกถอนได้ แต่ตามวัตถุพยานคือรองเท้าหมาย จ.๑๐ และ จ.๒๑ ซึ่งข้อเท็จจริงฟังได้เป็นยุติตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ว่าจำเลยทั้งสองได้ร่วมกันผลิตและจำหน่ายนั้น ปรากฏว่าเครื่องหมายการค้าที่จำเลยใช้กับรองเท้าเป็นเครื่องหมายแถบโค้งเหมือนกับเครื่องหมายการค้าของโจทก์ทุกประการ ที่จำเลยอ้างว่าเครื่องหมายการค้าของจำเลยมีอักษรโรมันคำว่าลองฮอร์นและตัวประดิษฐ์อักษรเอสอยู่ที่ลิ้นรองเท้าและข้างในลิ้นรองเท้ามีอักษรโรมันคำว่าสตาร์ไล้ท์ ส่วนของโจทก์เป็นรูปประดิษฐ์ลายเส้นรองเท้าและรูปแถบโค้งประดิษฐ์ประกอบกับอักษรโรมันคำว่า PUMA ซึ่งเป็นการแตกต่างกันนั้นเห็นว่า เครื่องหมายการค้าที่ใช้กับสินค้ารองเท้าของโจทก์บางแบบก็มีเฉพาะเครื่องหมายแถบโค้งอย่างเดียว เมื่อดูภาพถ่ายรองเท้าแบบดังกล่าวของโจทก์เปรียบเทียบกับภาพถ่ายรองเท้าของจำเลยแล้ว เห็นได้ชัดว่าเครื่องหมายการค้าที่จำเลยใช้กับรองเท้าของจำเลยเหมือนกับเครื่องหมายการค้าของโจทก์ เห็นเจตนาของจำเลยได้ชัดเจนว่าจงใจลอกเลียนเครื่องหมายการค้าของโจทก์ เพียงแต่มาประทับตัวหนังสืออักษรโรมันว่า LONG HORN ไว้ที่หุ้มข้อด้านหลังเหนือแถบโค้งที่เรียวมาบรรจบเท่านั้น การที่เครื่องหมายการค้าของโจทก์มีตัวอักษรโรมันว่า PUMA หรือรูปเสือกำลังกระโจนอยู่เหนือแถบโค้ง ตรงส่วนเรียวของแถบโค้งบ้าง ที่ลิ้นรองเท้าบ้าง ศาลฎีกาเห็นว่าเป็นลักษณะของเครื่องหมายการค้าที่มีส่วนประกอบ ๒ ส่วน คือมีรูปแถบโค้งเป็นส่วนประกอบหลักหรือส่วนประกอบสำคัญเพราะเป็นส่วนที่เห็นได้เด่นชัดที่สุด และมีรูปตัวอักษรโรมัน PUMA หรือรูปเสือกำลังกระโจนเป็นส่วนประกอบรองหรือส่วนประกอบปลีกย่อย เพราะประชาชนมุ่งดูรูปแถบโค้งเป็นที่หมายแห่งสินค้าของโจทก์ยิ่งกว่าดูรูปตัวอักษรโรมัน PUMA หรือรูปเสือกระโจน การพิจารณาว่าเครื่องหมายการค้าลักษณะดังกล่าวเหมือนหรือคล้ายกันกับของจำเลยหรือไม่ จำต้องพิจารณาส่วนประกอบหลักหรือส่วนประกอบสำคัญเป็นเกณฑ์ ปรากฏตามวัตถุพยานรองเท้า ของโจทก์ที่ส่งศาลกับรองเท้าของจำเลยว่า ส่วนประกอบหลักหรือส่วนประกอบปลีกย่อยจะต่างกัน แต่ส่วนประกอบรองหรือส่วนประกอบปลีกย่อยก็เป็นเพียงตัวอักษรโรมัน คือของโจทก์ใช้คำว่า PUMA ของจำเลยใช้คำว่า LONG HORN และใช้ประทับที่หุ้มข้อด้านหลังของรองเท้าซึ่งมองเห็นได้ยาก นอกจากนี้ ตัวอักษรโรมันดังกล่าวก็ไม่ใช่ส่วนประกอบสำคัญ ทั้งโอกาศที่ประชาชนจะแยกแยะความแตกต่างระหว่างสินค้ารองเท้าของโจทก์กับของจำเลยย่อมทำได้ยาก และประชาชนผู้ซื้อส่วนใหญ่ก็จะไม่ค่อยได้สนใจส่วนที่เป็นตัวอักษรโรมันนี้ คงสนใจเฉพาะเครื่องหมายแถบโค้งซึ่งเป็นส่วนประกอบหลักหรือส่วนประกอบสำคัญของเครื่องหมายการค้า การที่จำเลยนำเครื่องหมายแถบโค้งซึ่งเหมือนกันกับเครื่องหมายการค้าของโจทก์มาทำให้ปรากฏไว้ที่ข้างรองเท้าของจำเลยที่นำออกจำหน่ายแก่ประชาชนถือได้ว่าจำเลยเลียนเครื่องหมายการค้าของโจทก์ การที่จำเลยที่ ๑ จดทะเบียนเครื่องหมายการค้าต่างกับเครื่องหมายการค้าของโจทก์ แต่เวลานำมาใช้กับสินค้าที่จำเลยทั้งสองร่วมกันผลิตและจำหน่ายแก่ประชาชน กลับใช้เครื่องหมายการค้าอีกอย่างหนึ่งแตกต่างไปจากที่ขอจดทะเบียนไว้โดยใช้เครื่องหมายการค้าเหมือนกับของโจทก์แสดงให้เห็นถึงเจตนาอันไม่สุจริตของจำเลย และเป็นการจงใจเลียนเครื่องหมายการค้าของโจทก์
พิพากษาแก้เป็นว่า ให้ยกคำขอของโจทก์ที่ให้เพิกถอนคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของจำเลยที่ ๑ นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์
