แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
แม้การร้องทุกข์มิใช่การทำนิติกรรม แต่การมอบอำนาจให้ไปร้องทุกข์แทนโจทก์ โจทก์ก็ต้องทำให้ถูกต้องตามข้อบังคับของบริษัทโจทก์ที่ได้จดทะเบียนไว้ บริษัทโจทก์จดทะเบียนไว้ว่า จำนวนกรรมการที่ลงชื่อผูกพันบริษัทได้ คือ กรรมการจำพวก ก. 1 นายกับกรรมการจำพวก ข. 1 นาย เมื่อกรรมการโจทก์เพียงผู้เดียวลงชื่อมอบอำนาจให้ ก. ไปร้องทุกข์ การมอบอำนาจจึงไม่ผูกพันบริษัทโจทก์ การกระทำของ ก. ไม่ผูกพันโจทก์ ในทางกลับกันบริษัทโจทก์ไม่สามารถถือเอาการกระทำของ ก. เป็นของโจทก์ได้ เมื่อโจทก์ไม่ได้ร้องทุกข์ในคดีความผิดต่อ พระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค ภายในสามเดือนนับแต่วันรู้เรื่องความผิดและรู้ตัวผู้กระทำความผิด คดีโจทก์ก็ขาดอายุความ.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นบริษัทจำกัด จำเลยทั้งสองร่วมกันออกเช็คชำระหนี้โจทก์ แต่ธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินตามเช็ค จำเลยมีเจตนาที่จะไม่ให้มีการใช้เงินตามเช็คนั้น โจทก์ร้องทุกข์ภายในอายุความแล้ว ขอให้ลงโทษตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ.๒๔๙๗ มาตรา ๓
ศาลชั้นต้นไต่สวนมูลฟ้องแล้ว วินิจฉัยว่า ตามหนังสือรับรองความเป็นนิติบุคคลของโจทก์ การกระทำอันจะผูกพันโจทก์ได้นั้น กรรมการประเภท ก. ต้องร่วมลงชื่อกับกรรมการประเภท ข. และประทับตราสำคัญของโจทก์ แต่ได้ความจากพยานโจทก์ว่า นายโจเซฟ ยิน กรรมการของโจทก์เพียงผู้เดียวมอบอำนาจให้นายกระแสร์สมุห์บัญชีของโจทก์ไปร้องทุกข์ ถึงถือไม่ได้ว่าโจทก์มอบอำนาจให้ไปร้องทุกข์ เท่ากับโจทก์ไม่ได้ร้องทุกข์ โจทก์ฟ้องคดีเกินกำหนดเวลาสามเดือนนับแต่วันรู้เรื่องความผิดและรู้ตัวผู้กระทำความผิด จึงขาดอายุความ พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า โจทก์ฎีกาในปัญหาข้อกฎหมายเพียงประการเดียวว่า นายโจเซฟ ยิน กรรมการเพียงผู้เดียวมอบอำนาจให้นายกระแสร์ไปแจ้งความดำเนินคดีกับจำเลยทั้งสองได้ เพราะการร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวนมิใช่การทำนิติกรรมอันก่อให้เกิดนิติสัมพันธ์ระหว่างบุคคล แต่เป็นการใช้สิทธิตามกฎหมาย พิเคราะห์แล้วเห็นว่า การร้องทุกข์มิใช่การทำนิติกรรมตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๑๒ แต่การมองอำนาจให้ไปร้องทุกข์แทนโจทก์ โจทก์ต้องทำให้ถูกต้องตามข้อบังคับของบริษัทโจทก์ที่ได้จดทะเบียนไว้ ซึ่งบริษัทโจทก์ได้จดทะเบียนไว้ว่า จำนวนกรรมการที่ลงชื่อผูกพันบริษัทได้คือ กรรมการจำพวก ก. ๑ นาย กับกรรมการจำพวก ข. ๑ นายเมื่อปรากฏว่ากรรมการบริษัทโจทก์ลงชื่อแต่เพียงผู้เดียว ไม่ตรงตามข้อบังคับของบริษัทที่ได้จดทะเบียนไว้ การมอบอำนาจก็ไม่ผูกพันบริษัทโจทก์ การกระทำของนายกระแสร์จึงไม่ผูกพันบริษัทโจทก์ ในทางกลับกันบริษัทโจทก์ก็ไม่สามารถถือเอาการกระทำของนายแสร์เป็นของโจทก์ได้ การร้องทุกข์ของนายกระแสร์ไม่ได้เป็นการร้องทุกข์ของบริษัทโจทก์ เมื่อบริษัทโจทก์ไม่ได้ร้องทุกข์ภายในสามเดือนนับแต่วันรู้เรื่องความผิดและรู้ตัวผู้กระทำความผิด คดีโจทก์ก็ขาดอายุความ
พิพากษายืน
