แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ปัญหาเรื่องการตั้งบริษัท ด. ให้เป็นผู้จัดการของบริษัท ส.นี้ ได้นำเข้าสู่การพิจารณาของที่ประชุมใหญ่แห่งผู้ถือหุ้นของบริษัท ส.มาแล้วสองครั้ง แต่ได้มีการเลื่อนการประชุมออกไปโดยปัญหาดังกล่าวยังถือว่าค้างพิจารณาเพื่อรอการลงมติอยู่ ที่ประชุมผู้ถือหุ้นมิได้มอบหมายให้คณะกรรมการบริษัทนำเรื่องนี้ไปประชุมพิจารณาลงมติกันเอง อำนาจของคณะกรรมการที่จะจัดการเกี่ยวกับเรื่องนี้เห็นได้ว่าถูกจำกัดให้อยู่ในความครอบงำของที่ประชุมใหญ่แห่งผู้ถือหุ้นตลอดมาแต่ต้น การที่คณะกรรมการถือโอกาสรวบรัดประชุมลงมติเกี่ยวกับเรื่องนี้ก่อนที่จะมีมติของที่ประชุมใหญ่ในคราวต่อไป จึงเป็นการกระทำที่ฝืนเจตนารมณ์ของที่ประชุมผู้ถือหุ้น และขัดต่อประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1144 และมาตรา 1168 นับเป็นมติที่ไม่ชอบอันอาจทำให้บรรดาผู้ถือหุ้นเสียหาย ผู้ร้องซึ่งเป็นผู้ถือหุ้นชอบที่จะขอให้เพิกถอนเสียได้
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องขอว่า ผู้ร้องที่ ๑ เป็นกรรมการและผู้ถือหุ้นผู้ร้องที่ ๒ เป็นผู้ถือหุ้นของบริษัทสยามบริการการบิน จำกัด เมื่อวันที่ ๑๘ ธันวาคม ๒๕๒๓ นายคริสโตเฟอร์ฯ กรรมการของบริษัทได้จัดให้มีการประชุมคณะกรรมการขึ้นเพื่อพิจารณาแต่งตั้งให้บริษัทเดลีฟาร์มไอซ์แอนด์โคลสตอเรส จำกัด เป็นผู้จัดการของบริษัทเป็นเวลา ๕ ปี การประชุมดังกล่าวได้ดำเนินไปและลงมติโดยใช้สิทธิไม่สุจริตและขัดต่อกฎหมายและข้อบังคับของบริษัทหลายประการ กล่าวคือ (๑) มติแต่งตั้งให้บริษัทเดลีฟาร์มไอซ์แอนด์โคลสตอเรส จำกัด เป็นผู้จัดการของบริษัทเป็นเวลา ๕ ปี ซึ่งผู้ร้องที่ ๒ในฐานะผู้รับมอบอำนาจจากผู้ร้องที่ ๑ ออกเสียงคัดค้านนั้นเป็นการขัดต่อที่ประชุมผู้ถือหุ้นของบริษัทเมื่อวันที่ ๒๖ พฤศจิกายน ๒๕๒๓ ซึ่งประชุมเพื่อพิจารณาเกี่ยวกับการต่อสัญญาตัวแทนจัดการซึ่งบริษัทเดลีฟาร์มไอซ์แอนด์โคลสตอเรส จำกัด ทำหน้าที่จัดการให้แก่บริษัทออกไปเป็นเวลา ๕ ปี แต่ที่ประชุมผู้ถือหุ้นยังไม่ได้ออกเสียงลงมติในเรื่องนี้และได้เลื่อนการประชุมออกไปการต่อสัญญาที่เคยมีมาแล้ว ๒ ครั้งนั้น ทุกครั้งกระทำโดยการออกเสียงลงมติในที่ประชุมผู้ถือหุ้นของบริษัทเท่านั้น คณะกรรมการของบริษัทไม่เคยประชุมหรือออกเสียงลงมติต่อสัญญาเลย (๒)…ฯลฯ….(๓)….ฯลฯ…. (๔)…. ฯลฯ เหตุดังกล่าวย่อมทำให้การประชุมและการลงมติของคณะกรรมการตกเป็นโมฆะ ขอศาลพิพากษาให้การประชุมคณะกรรมการและการออกเสียงลงมติในการประชุมเมื่อวันที่ ๑๘ ธันวาคม ๒๕๒๓ ตกเป็นโมฆะ ให้เพิกถอนการประชุมและมติของการประชุมของคณะกรรมการดังกล่าว
ผู้คัดค้านยื่นคำร้องคัดค้านว่า การประชุมของคณะกรรมการ บริษัทสยามบริการการบิน จำกัด เมื่อวันที่ ๑๘ ธันวาคม ๒๕๒๓ ได้ดำเนินไปด้วยความถูกต้อง สุจริต และชอบด้วยกฎหมายแล้ว กล่าวคือ การพิจารณาทำสัญญาจ้างบริหารงานของบริษัทอยู่ในอำนาจและดุลพินิจของคณะกรรมการ ดังนั้น มติของคณะกรรมการตามที่ผู้ร้องอ้างจึงชอบด้วยกฎหมายและไม่ขัดต่อที่ประชุมผู้ถือหุ้นแต่อย่างใด ขอให้ยกคำร้อง
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้เพิกถอนการประชุมและออกเสียงลงมติของคณะกรรมการของบริษัทสยามบริการการบิน จำกัด เมื่อวันที่ ๑๘ ธันวาคม ๒๕๒๓
ผู้คัดค้านอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
ผู้คัดค้านฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๑๔๔ บัญญัติว่า “บรรดาบริษัทจำกัด ให้มีกรรมการคนหนึ่งหรือหลายคนด้วยกันจัดการตามข้อบังคับของบริษัท และอยู่ในความครอบงำของที่ประชุมใหญ่แห่งผู้ถือหุ้นทั้งปวง” และมาตรา ๑๑๖๘ บัญญัติว่า “กรรมการต้องรับผิดชอบร่วมกันในประการต่าง ๆ ดังจะกล่าวต่อไปนี้คือ (๔) บังคับการให้เป็นไปโดยถูกต้องตามมติของที่ประชุมใหญ่” ดังนี้เห็นว่า แม้คณะกรรมการบริษัทสยามบริการการบิน จำกัด จะมีอำนาจตามข้อบังคับของบริษัทข้อ ๑๘ ในอันที่จะแต่งตั้งผู้จัดการแทนในการจัดการเกี่ยวกับเครื่องอุปโภคบริโภคให้แก่สายการบินอย่างกว้างขวางก็ตาม แต่ก็ยังต้องอยู่ในความครอบงำของที่ประชุมใหญ่แห่งผู้ถือหุ้นตามมาตรา ๑๑๔๔ ดังกล่าว และโดยเฉพาะเกี่ยวกับเรื่องตั้งบริษัทเดลีฟาร์มไอซ์แอนด์โคลสตอเรส จำกัด เป็นผู้จัดการแทนนี้ ก็ได้มีการนำเข้าสู่ที่ประชุมใหญ่แห่งผู้ถือหุ้นมาแล้วสองครั้ง จนถึงครั้งที่สามซึ่งเป็นการต่ออายุสัญญาที่ใกล้จะสิ้นสุดลง การประชุมใหญ่วิสามัญของผู้ถือหุ้นครั้งหลังสุดนี้ได้กระทำกันเมื่อวันที่ ๒๖ พฤศจิกายน ๒๕๒๓ ในการประชุมมีปัญหาเกี่ยวกับสิทธิออกเสียงของผู้ถือหุ้นบางรายประธานที่ประชุมจึงขอเลื่อนเพื่อปรึกษาทนายก่อนที่จะดำเนินการลงมติในเรื่องนี้ซึ่งก็เท่ากับที่ประชุมมีมติให้เลื่อนการประชุมไป โดยปัญหาดังกล่าวยังถือว่าค้างพิจารณาเพื่อรอการลงมติอยู่ ที่ประชุมผู้ถือหุ้นหาได้มอบหมายให้คณะกรรมการบริษัทนำเรื่องนี้ไปประชุมพิจารณาลงมติกันเองแต่อย่างใดไม่ อำนาจของคณะกรรมการที่จะจัดการเกี่ยวกับเรื่องนี้เห็นได้ว่าถูกจำกัดให้อยู่ในความครอบงำของที่ประชุมใหญ่แห่งผู้ถือหุ้นตลอดมาแต่ต้น คณะกรรมการจำต้องงดเว้นการกระทำเพื่อรอปฏิบัติการให้เป็นไปโดยถูกต้องตามมติของที่ประชุมใหญ่ซึ่งจะมีขึ้นในคราวต่อไป การที่คณะกรรมการถือโอกาสรวบรัดประชุมลงมติเกี่ยวกับเรื่องนี้เมื่อวันที่ ๑๘ ธันวาคม ๒๕๒๓ จึงเป็นการกระทำที่ฝืนเจตนารมณ์ของที่ประชุมผู้ถือหุ้นและขัดต่อกฎหมายดังกล่าวข้างต้นโดยแจ้งชัด นับเป็นมติที่ไม่ชอบอันอาจทำให้บรรดาผู้ถือหุ้นเสียหาย ผู้ร้องซึ่งเป็นผู้ถือหุ้นชอบที่จะขอให้เพิกถอนเสียได้
พิพากษายืน
