แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยขาดนัดยื่นคำให้การ ในวันนัดสืบพยานโจทก์จำเลยยื่นคำร้องว่าตนมิได้จงใจขาดนัดเพราะเป็นคนยากจน มีความรู้น้อย เมื่อได้รับหมายเรียกสำเนาฟ้องจำเลยไม่มีเงินว่าจ้างทนายความ และไม่มีความรู้เกี่ยวกับวิธีการดำเนินกระบวนพิจารณาในศาล ได้ดิ้นรนหาค่าพาหนะเดินทางไปขอความช่วยเหลือจากคณะกรรมการช่วยเหลือชาวนาชาวไร่ที่กรุงเทพฯ จนได้รับความช่วยเหลือจัดหาทนายความและทำคำให้การให้ ขอได้รับคำให้การของจำเลย คำร้องของจำเลยเช่นนี้มีเหตุผลอันควรที่จะรับไว้ไต่สวนต่อไป
ย่อยาว
คดีนี้โจทก์ฟ้องขับไล่จำเลยออกจากที่ดินที่จำเลยขายฝากหลุดเป็นของโจทก์
จำเลยขาดนัดยื่นคำให้การ ศาลสั่งนัดสืบพยานโจทก์
ในวันนัดสืบพยานโจทก์ จำเลยยื่นคำร้องว่ามิได้จงใจขาดนัดยื่นคำให้การจำเลยเป็นคนยากจน มีความรู้น้อย ได้ดิ้นรนหาค่าพาหนะไปติดต่อขอความช่วยเหลือจากคณะกรรมการช่วยเหลือชาวนาชาวไร่ที่กรุงเทพมหานคร คณะกรรมการดังกล่าวได้จัดหาทนายความให้และทำคำให้การมายื่นต่อศาล ขอได้รับคำให้การของจำเลยไว้พิจารณาด้วย
ศาลชั้นต้นสั่งคำร้องและคำให้การของจำเลยว่า เหตุที่ว่ายากจนไม่มีความรู้ทางกฎหมายไม่ใช่เหตุตามกฎหมายที่จะอนุญาตให้จำเลยยื่นคำให้การได้ งดไต่สวน ให้ยกคำร้องและไม่รับคำให้การของจำเลยเพราะยื่นเกินกำหนด แล้วพิจารณาคดีโจทก์ไปฝ่ายเดียวแล้วตัดสินในวันนั้นให้ขับไล่จำเลยและบริวารออกไปจากที่พิพาท
จำเลยอุทธรณ์คำสั่งที่ให้งดไต่สวนและไม่รับคำให้การของจำเลย
ศาลอุทธรณ์เห็นว่าข้อเท็จจริงตามคำร้องของจำเลยแสดงว่ามิได้จงใจขาดนัด และมีเหตุสมควรประการอื่นที่ศาลใช้ดุลพินิจให้จำเลยยื่นคำให้การได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๑๙๙ วรรคแรก พิพากษายกคำพิพากษาศาลชั้นต้นให้ศาลชั้นต้นไต่สวนคำร้องของจำเลยที่ขออนุญาตยื่นคำให้การและมีคำสั่งใหม่ในเรื่องนี้แล้วทำการพิจารณาพิพากษาใหม่
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่ามีปัญหาในชั้นนี้ว่า คำร้องขอยื่นคำให้การของจำเลยสมควรรับไว้พิจารณาหรือไม่ ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๑๙๙ วรรคแรก บัญญัติว่า “ถ้าจำเลยมาศาลเมื่อเริ่มต้นสืบพยานหรือแจ้งให้ศาลทราบก่อนเริ่มสืบพยานถึงเหตุที่ตนมิได้ยื่นคำให้การ และศาลเห็นว่าการขัดนัดของจำเลยมิได้เป็นไปโดยจงใจหรือมีเหตุอันสมควรประการอื่น ให้ศาลมีคำสั่งอนุญาตให้จำเลยยื่นคำให้การภายในกำหนดเวลาตามที่ศาลเห็นสมควร” กรณีเรื่องนี้ได้ความว่าจำเลยไม่ยื่นคำให้การภายในกำหนด ศาลสั่งว่าจำเลยขาดนัดยื่นคำให้การนัดสืบพยานโจทก์ ในวันสืบพยานโจทก์นั้นเองจำเลยยื่นคำร้องว่าจำเลยมิได้จงใจขาดนัด จำเลยเป็นคนยากจน มีความรู้น้อย เมื่อได้รับหมายเรียกและสำเนาฟ้องจำเลยไม่มีเงินว่าจ้างทนายความและไม่มีความรู้เกี่ยวกับวิธีการดำเนินกระบวนพิจารณาในศาล ได้ดิ้นรนหาค่าพาหนะเดินทางไปขอความช่วยเหลือจากคณะกรรมการช่วยเหลือชาวนาชาวไร่ที่กรุงเทพฯ จนได้รับความช่วยเหลือจัดหาทนายความและทำคำให้การให้ ขอได้รับคำให้การของจำเลย คำร้องของจำเลยมีเหตุผลสมควรที่จะรับไว้ไต่สวนต่อไป ศาลอุทธรณ์พิพากษาชอบแล้ว
พิพากษายืน
