แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
แม้ผู้ร้องที่ 2 มิได้เป็นบุคคลตามที่ ป.วิ.พ. มาตรา 280 บัญญัติไว้ กล่าวคือ ผู้ร้องที่ 2 มิใช่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาหรือลูกหนี้ตามคำพิพากษา หรือลูกหนี้แห่งสิทธิเรียกร้องที่ถูกอายัด และมิใช่ผู้ที่ชอบจะใช้สิทธิอันได้จดทะเบียนไว้โดยชอบ หรือผู้ที่ได้ยื่นคำร้องขอตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 288, 289 และ 290 อันเกี่ยวกับทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องที่ถูกบังคับคดี แต่บทบัญญัติตามมาตรา 280 ดังกล่าว เป็นเพียงบทสันนิษฐานเพื่อประโยชน์แห่งบทบัญญัติในภาค 4 ว่าด้วยวิธีการชั่วคราวก่อนพิพากษาและการบังคับตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง ที่ให้ถือว่าบุคคลตามที่ระบุไว้เป็นผู้มีส่วนได้เสียในวิธีบังคับคดีเท่านั้น มิได้หมายความว่าบุคคลอื่นนอกจากที่ระบุไว้ในมาตรา 280 แล้ว จะเป็นผู้มีส่วนได้เสียในวิธีบังคับคดีไม่ได้
คดีนี้ผู้ร้องที่ 2 เป็นผู้เข้าสู้ราคาคนหนึ่งในการขายทอดตลาดของเจ้าพนักงานบังคับคดี ผู้ร้องที่ 2 อ้างว่าเจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการขายทอดตลาดโดยมิได้ปฏิบัติตามเงื่อนไขที่ได้แจ้งแก่ผู้เข้าสู้ราคา และมีผลทำให้ผู้ร้องที่ 2 ไม่มีโอกาสเสนอราคาเพิ่มสูงขึ้น เป็นกรณีที่ผู้ร้องที่ 2 อ้างว่าเจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการบังคับคดีฝ่าฝืนต่อบทบัญญัติแห่งลักษณะการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง และเป็นเหตุโดยตรงให้ผู้ร้องที่ 2 ต้องเสียหายโดยการฝ่าฝืนนั้น ผู้ร้องที่ 2 จึงเป็นบุคคลภายนอกที่มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีซึ่งต้องเสียหายโดยการฝ่าฝืนนั้น ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 296 วรรคสอง ผู้ร้องที่ 2 มีสิทธิร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดของเจ้าพนักงานบังคับคดีได้
ข้อโต้แย้งที่ว่าราคาทรัพย์สินที่ขายทอดตลาดต่ำหรือไม่นั้น เป็นข้อโต้แย้งหรือส่วนได้เสียของเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา ลูกหนี้ตามคำพิพากษา หรือบุคคลตามที่ระบุไว้ใน ป.วิ.พ. มาตรา 280 โดยตรง ไม่เกี่ยวกับผู้ร้องที่ 2 ซึ่งเป็นเพียงผู้เข้าสู้ราคาแต่อย่างใด ผู้ร้องที่ 2 จึงไม่มีสิทธิกล่าวอ้างหรือฎีกาในประเด็นดังกล่าว
(ประชุมใหญ่ครั้งที่ 8/2543)
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องมาจากศาลชั้นต้นพิพากษาตามยอมให้จำเลยทั้งสองร่วมกันชำระเงินจำนวน 20,000,000 บาท พร้อมดอกเบี้ยแก่โจทก์ จำเลยทั้งสองไม่ปฏิบัติตามคำพิพากษา โจทก์นำเจ้าพนักงานบังคับคดียึดทรัพย์ของจำเลยที่ 1 เจ้าพนักงานบังคับคดีได้ประกาศขายทอดตลาดที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างของจำเลยที่ 1 ปรากฏว่าบริษัทยู แอนด์ ไอ ซัพพลาย จำกัด ประมูลได้ในราคาสูงสุดเป็นเงิน 492,000,000 บาท
ผู้ร้องที่ 1 ที่ 3 และที่ 4 ยื่นคำร้องเป็นทำนองเดียวกันว่า ผู้ร้องเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาที่ได้รับอนุญาตให้เข้าเฉลี่ยทรัพย์ของจำเลยที่ 1 เจ้าพนักงานบังคับคดีขายทอดตลาดทรัพย์ของจำเลยที่ 1 ในราคาต่ำไป ไม่พอชำระหนี้แก่เจ้าหนี้ มีบุริมสิทธิ เป็นเหตุให้ผู้ที่ได้รับอนุญาตให้เข้าเฉลี่ยทรัพย์ไม่ได้รับชำระหนี้ ขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาด
ผู้ร้องที่ 2 ยื่นคำร้องว่าการขายทอดตลาดฝ่าฝืนต่อคำสั่งกรมบังคับคดีที่กำหนดว่า ในกรณีที่มีผู้สู้ราคาตั้งแต่ 500,000 บาท ขึ้นไป หรือทรัพย์ที่ขายนั้น เจ้าพนักงานบังคับคดีประเมินราคาขณะยึดตั้งแต่ 500,000 บาท ขึ้นไป หากเจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควรขายให้รายงานอธิบดีหรือรองอธิบดีผู้ได้รับมอบหมายเพื่อขออนุมัติก่อน ที่ดินและสิ่งปลูกสร้างที่ขายทอดตลาดมีราคาไม่น้อยกว่า 650,000,000 บาท เจ้าพนักงานบังคับคดีตกลงขายในราคาต่ำ ขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาด
โจทก์และจำเลยทั้งสองมิได้ยื่นคำคัดค้าน
เจ้าพนักงานบังคับคดีมีหนังสือรายงานข้อเท็จจริงในการขายทอดตลาดว่า ได้ปฏิบัติตามขั้นตอนชอบด้วยระเบียบกระทรวงยุติธรรมว่าด้วยการบังคับคดี พ.ศ. 2522 และคำสั่งกรมบังคับคดีทุกประการ ก่อนเคาะไม้ปรึกษาผู้บังคับบัญชาระดับสูงแล้วเห็นว่าเป็นราคาที่เหมาะสม
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้รวมการไต่สวนคำร้องของผู้ร้องทั้งสี่เข้าด้วยกันและวินิจฉัยว่า ไม่มีเหตุที่จะเพิกถอนการขายทอดตลาดตามคำร้องของผู้ร้องทั้งสี่ ให้ยกคำร้องของผู้ร้องทั้งสี่ ค่าคำร้องให้เป็นพับ
ผู้ร้องที่ 2 อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า ผู้ร้องที่ 2 มิใช่ผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีตาม ป.วิ.พ. มาตรา 280 ไม่มีสิทธิร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาด พิพากษายืน
ผู้ร้องที่ 2 ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า คดีมีปัญหาต้องวินิจฉัยตามฎีกาของผู้ร้องที่ 2 เป็นประการแรกว่า ผู้ร้องที่ 2 มีสิทธิร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดของเจ้าพนักงานบังคับคดีหรือไม่ ศาลฎีกาโดยมติที่ประชุมใหญ่ เห็นว่า แม้ผู้ร้องที่ 2 มิได้เป็นบุคคลตามที่ ป.วิ.พ. มาตรา 280 บัญญัติไว้ กล่าวคือ ผู้ร้องที่ 2 มิใช่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา หรือลูกหนี้ตามคำพิพากษา หรือลูกหนี้แห่งสิทธิเรียกร้องที่ถูกอายัด และมิใช่ผู้ที่ชอบจะใช้สิทธิอันได้จดทะเบียนไว้โดยชอบ หรือผู้ที่ได้ยื่นคำร้องขอตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 288, 289 และ 290 อันเกี่ยวกับทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องที่ถูกบังคับคดี แต่บทบัญญัติตามมาตรา 280 ดังกล่าวเป็นเพียงบทสันนิษฐานเพื่อประโยชน์แห่งบทบัญญัติในภาค 4 ว่าด้วยวิธีการชั่วคราวก่อนพิพากษา และการบังคับตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง ที่ให้ถือว่าบุคคลตามที่ระบุไว้เป็นผู้มีส่วนได้เสียในวิธีบังคับคดีเท่านั้น มิได้หมายความว่าบุคคลอื่นนอกจากที่ระบุไว้ในมาตรา 280 แล้ว จะเป็นผู้มีส่วนได้เสียในวิธีบังคับคดีไม่ได้ สำหรับกรณีที่เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการบังคับคดีไปโดยฝ่าฝืนต่อบทบัญญัติแห่งลักษณะการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น ป.วิ.พ. มาตรา 296 วรรคสอง ที่ใช้บังคับในขณะขายทอดตลาดและขณะที่ผู้ร้องที่ 2 ร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาด บัญญัติให้เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา ลูกหนี้ตามคำพิพากษา หรือบุคคลอื่นที่มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีซึ่งต้องเสียหายโดยการฝ่าฝืนนั้น ร้องขอให้ศาลมีคำสั่งยกกระบวนวิธีการบังคับคดี หรือวิธีการบังคับใด ๆ หรือขอให้ศาลมีคำสั่งกำหนดวิธีการใด ๆ แก่เจ้าพนักงานบังคับคดีตามที่เห็นสมควร คดีนี้นอกจากผู้ร้องที่ 2 เป็นผู้เข้าสู้ราคาคนหนึ่งในการขายทอดตลาดของเจ้าพนักงานบังคับคดีแล้ว ผู้ร้องที่ 2 ยังอ้างด้วยว่าเจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการขายทอดตลาดโดยมิได้ปฏิบัติตามเงื่อนไขที่ได้แจ้งแก่ผู้เข้าสู้ราคา และมีผลทำให้ผู้ร้องที่ 2 ไม่มีโอกาสเสนอราคาเพิ่มสูงขึ้น เป็นกรณีที่ผู้ร้องที่ 2 อ้างว่าเจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการบังคับคดีฝ่าฝืนต่อบทบัญญัติแห่งลักษณะการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง และเป็นเหตุโดยตรงให้ผู้ร้องที่ 2 ต้องเสียหายโดยการฝ่าฝืนนั้น ผู้ร้องที่ 2 จึงเป็นบุคคลภายนอกที่มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีซึ่งต้องเสียหายโดยการฝ่าฝืนนั้น ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 296 วรรคสอง ผู้ร้องที่ 2 มีสิทธิร้องขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดของเจ้าพนักงานบังคับคดีได้
ส่วนที่ผู้ร้องที่ 2 ฎีกาว่า เจ้าพนักงานบังคับคดีขายทอดตลาดในราคาต่ำไป เห็นว่า ข้อโต้แย้งที่ว่าราคาทรัพย์สินที่ขายทอดตลาดต่ำหรือไม่นั้น เป็นข้อโต้แย้งหรือส่วนได้เสียของเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา ลูกหนี้ตามคำพิพากษา หรือบุคคลตามที่ระบุไว้ใน ป.วิ.พ. มาตรา 280 โดยตรง ไม่เกี่ยวกับผู้ร้องที่ 2 ซึ่งเป็นเพียงผู้เข้าสู้ราคาแต่อย่างใด ผู้ร้องที่ 2 จึงไม่มีสิทธิกล่าวอ้างหรือฎีกาในประเด็นดังกล่าว
พิพากษายืน ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นฎีกาให้เป็นพับ.
