แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การที่เจ้าของร่วมในหนี้จำนวนหนึ่ง แต่คนเดียวได้เอาเงินจำนวนนั้นไปรับจำนองที่พิพาท และได้ขอพิสูจน์หนี้จำนอง เต็มตามสัญญาจำนอง ตลอดจนได้ซื้อทอดตลาดที่พิาพทโอนใส่ชื่อเป็นผู้ซื้อแต่คนเดียว ก็ดี ดังนี้ ถือว่าเป็นการจัดการแทนเจ้าของร่วมคนอื่น ๆ ด้วย ซึ่งไม่จำเป็นต้องมีหลักฐานการตั้งตัวแทนและจกยกอายุความได้สิทธิหรือเสียสิทธิ มาต่อสู้ไม่ได้ เจ้าของร่วมคนอื่นฟ้องขอแบ่งแยกส่วนกรรมสิทธิในที่พิพาทได้
ย่อยาว
ได้ความว่า ก.(บิดาโจทก์และ ท.) เป็นพี่ชายจำเลย ก.และจำเลยเป็นเจ้าหนี้ร่วมในเงินที่ให้พระ ส. กู้ ๘๐,๐๐๐ บาท และพระส. ยอมเอาที่ดิน ๓ แปลงมาจำนอง ในการจำนองนี้มีเอกสารระหว่างโจทก์จำเลยว่า ให้โจทก์กับ ท.มีสิทธิเป็นเจ้าของเงินที่รับจำนองคนละ ๑๒,๒๐๐ บาท ก.ตายมา ๒๘ ปีแล้ว ต่อมาพระ ส.ล้มละลาย กองหมายยึดที่ดินพิพาทและสิ่งปลูกสร้าง จำเลยได้ยื่นพิสูจน์หนี้เต็มตามสัญญาจำนอง และจำเลยเป็นผู้ซื้อทอดตลาดที่พิพาทได้ในราคา ๓๐,๐๐๐ บาท จำเลยให้หักหนี้จำนองใช้ราคาที่ดิน แล้วได้จัดการโอนทะเบียนที่ดินพิพาทโดยหักจำเลยเป็นผู้ซื้อจากกองรักษาทรัพย์ โจทก์ฟ้องขอแบ่งแยกกรรมสิทธิ์ที่พิพาท ๓ แปลง ๑ ใน ๔ โดยอ้างว่าจำเลยได้จัดการแทน จำเลยต่อสู้ว่าได้ทำเป็นส่วนตัว ไม่ได้จัดการแทนโจทก์ กับต่อสู้อายุความและอื่น ๆ หลายประการ
ศาลอุทธรณ์เห็นพ้องกับศาลชั้นต้นว่า จำเลยได้จัดทำไปเพื่อประโยชน์ของโจทก์จำเลยและ ท.ร่วมกัน ไม่มีปัญหาวินิจฉัยเรื่องแบบของการตั้งตัวแทน ตราบใดที่โจทก์จำเลยเป็นเจ้าของร่วมกันอยู่ และจำเลยมิได้บอกกล่าวแก่โจทก์ว่าครอบครองเอาเป็นของตนเสียคนเดียวแล้ว อายุความไ้ด้สิทธิหรือเสียสิทธิย่อมไม่เกิดขึ้น พิพากษายืนตามศาลชั้นต้นที่ให้แบ่งแยกที่พิพาท ๓แปลงรวมทั้งสิ่งปลูกสร้างให้โจทก์ ๑ ใน ๔ ส่วนตามฟ้อง ไม่ตกลงให้ประมูลหรือขายทอดตลาด คำขออื่นให้ยก
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า การที่จำเลยจัดการดังกล่าว แม้จะปรากฏชื่อจำเลยแต่เพียงคนเดียว แต่ในระหว่างกันเองท้องถือว่าได้ทำไปในฐานะจัดการแทนโจทก์ซึ่งเป็นเจ้าของร่วม ที่จำเลยเถียงว่าเป็นแต่เพียงยืมหนี้จำนองของโจทก์ไปซื้อที่ดินนั้นฟังไม่ขึ้น เพราะรูปคดีเป็นเรื่องจัดการทรัพย์สินที่ผู้อื่นมอบมาให้จัดการเพื่อหาประโยชน์ด้วยความไว้วางใจ ไม่จำต้องมีหลักฐานในการตั้งตัวแทน เพราะเป็นเรื่องจัดการแทนในระหว่างเจ้าของร่วมแห่งทรัพยสิทธิ มิใช่เป็นเรื่องตั้งตัวแทนกระทำนิติกรรม การที่จำเลยยึดถือที่ดินต่อมาเป็นการยึดถือแทนเจ้าของรวมคนอื่น ๆ ด้วย จำเลยจะยกเอาอายุความได้สิทธิหรือเสียสิทธิมาต่อสู้ เพื่อเอากรรมสิทธิที่พิพาทเสียคนเดียวยังไม่ได้
พิพากษายืน
