แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จ้างโรงงานหีบอ้อยเป็นน้ำตาล เมื่อได้น้ำตาลแล้วโรงงานไม่ยอมมอบให้จนต้องฟ้องขอให้ศาลบังคับให้ส่งมอบน้ำตาลดังนี้ วัตถุแห่งนี้ก็คงเป็นน้ำตาลจำนวนนั้น จะกลายเป็นหนี้เงินโดยคำนวนเอาตามราคาน้ำตาลในขณะที่หีบน้ำตาลเสร็จและผิดนัดไม่ได้ เมื่อโรงงานไม่สามารถส่งน้ำตาลให้ได้ ก็ต้องใข้ราคาน้ำตาลโดยคำนวนในขณะที่เจ้าหนี้ร้องขอศาลให้บังคับชำระหนี้ตาม ป.พ.พ.ม.213
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า บริษัทจำเลยรับจ้างหีบอ้อยเป็นน้ำตาลให้แก่โจทก์ เมื่อหักเป็นค่าจ้างแล้วเป็นน้ำตาลได้แก่โจทก์ ๓๓๑๐๒๘ หาบ โจทก์ขอรับไป จำเลยไม่ยอมให้ จึงขอให้ศาลบังคับให้จำเลยส่งมอบน้ำตาลจำนวนนี้ให้แก่โจทก์ ถ้าส่งมอบไม่ได้ให้จำเลยใช้ราคาคิดราคาหาบละ ๑๒๐ บาท พร้อมทั้งดอกเบี้ย
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยส่งมอบน้ำตาลแก่โจทก์ ถ้าส่งไม่ได้ให้ใช้ราคาในขณะหีบน้ำตาลเสร็จในอัตราหาบละ ๑๖ บาท
ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้ฉะเพาะข้อใช้ราคาเป็นราคาหาบละ ๑๒๐ บาท
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า หนี้จำเลยจะต้องปฏิบัติชำระในเรื่องนี้ คือน้ำตาล ๓๓๑๐๒๘ หาบอันเป็นทรัพย์ที่เป็นประเภท เมื่อจำเลยผิดนัดหรือละเลยเสียไม่ปฏิบัติการชำระหนี้ตลอดมาจนกระทั่งเจ้าหนี้ต้องร้องขอ ต่อศาลให้บังคับชำระหนี้ หนี้ของจำเลยยังคงเป็นน้ำตาลจำนวนนั้นอยู่นั่นเอง จะกลายเป็นเป็นหนี้เงินโดยคำนวนเอาตามราคาทรัพย์อันเป็นวัตถุแห่งนี้ในขณะที่ลูกหนี้ผิดนัดหาได้ไม่ ศาลฎีกาเห็นว่าเวลาอันเป็นฐานที่ตั้งแห่งการกะประมาณราคาวัตถุแห่งนี้ในกรณีนี้คือ เวลาเจ้าหนี้ร้องขอต่อศาลสั่งให้บังคับชำระหนี้ตาม ป.พ.พ.ม.๒๑๓ เพราะการอันมีกำหนดพึงกระทำเพื่อชำระหนี้นั้นมีอยู่อย่างเดียวคือการส่งมอบน้ำตาลจำนวนดังกล่าว ลูกหนี้หามีสิทธิจะเลือกชำระเป็นหนี้เงินได้ไม่ จำเลยจะเลือกชำระเป็นหนี้เงินได้ก็ด้วยคำฟ้องของโจทย์เองเท่านั้น จึงพิพากษายืน
