แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เรื่องทางจำเป็นนั้น กฎหมายบัญญัติไว้เพื่อประโยชน์แก่เจ้าของที่ดินที่ถูกปิดล้อมโดยเฉพาะ ดังนั้น เจ้าของที่ดินเท่านั้นจะมีอำนาจเป็นโจทก์ฟ้องขอให้เปิดทางจำเป็น
ที่ดินของ ม.ที่โจทก์ปลูกเรือนอยู่อาศัยจดทางสาธารณะ แต่ ม.ปลูกห้องแถวกั้นเสีย จึงเข้าออกทางนี้ไม่ได้ เช่นนี้ จะถือว่าที่ดินของ ม.ตกอยู่ในที่ล้อมของที่ดินแปลงอื่น และมาร้องขอให้ศาลบังคับเจ้าของที่ดินให้เปิดทางจำเป็นไม่ได้.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าโจทก์เป็นเจ้าของบ้านเลขที่ ๑๓๓/๓ ทิศใต้ติดลวดหนามหลังห้องแถวนางเรณู ทิศเหนือติดที่ดินของจำเลย ทิศตะวันออกติดรั้วสังกะสีบ้านนางสุข ด้านตะวันตกติดที่ดินของจำเลย จำเลยเป็นเจ้าของที่ดินแปลงหนึ่งกั้นขวางหน้าที่ดินโจทก์ จำเลยได้แบ่งที่ดินแปลงนั้นเป็น ๒ แปลง แปลงด้านตะวันออกกั้นลวดหนาม แปลงตะวันตกไม่ได้กั้น โจทก์ได้อาศัยเป็นทางสัญจรเข้าออกตรอกสาธารณะซึ่งเชื่อมกับถนนมาหลายปี โจทก์ไม่มีทางเข้าออกสู่ตรอกสาธารณะ จำเลยได้ปิดกั้นปากตรอกซึ่งโจทก์ใช้เข้าออกอยู่นี้ ขอให้ศาลพิพากษาให้จำเลยเปิดทางจำเป็นตลอดถึงบ้านโจทก์
จำเลยให้การว่า ทางพิพาทไม่ใช่ทางจำเป็น โจทก์เข้าออกระหว่างบ้านโจทก์กับทางสาธารณะทางอื่นได้ ที่ดินแปลงที่โจทก์อยู่เป็นของนางเมี้ยน ไม่ใช่ของโจทก์ ตามแผนที่ท้ายฟ้องก็ปรากฏว่าที่ดินของนางเมี้ยนทั้ง ๒ แปลงมีเนื้อที่ติดต่อกัน โจทก์อาศัยนางเมี้ยนอยู่ โจทก์ชอบที่จะเดินเข้าออกระหว่างบ้านโจทก์กับทางสาธารณะทางเดียวกับที่นางเมี้ยนเดิน
ในวันชี้สองสถาน โจทก์รับว่าที่ดินที่โจทก์อยู่นี้มีโฉนดแล้ว แต่มีชื่อนางเมี้ยนน้าภริยาโจทก์เป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์ นางเมี้ยนได้ปลูกห้องแถวไว้ทางด้านตะวันออกหลายห้อง นางเมี้ยนอยู่บ้านหลังห้องแถวนี้
ศาลชั้นต้นสั่งงดสืบพยานโจทก์จำเลย วินิจฉัยว่าโจทก์ฟ้องตั้งสิทธิมาเป็นทางจำเป็น โจทก์เป็นผู้อาศัย มิได้เป็นเจ้าของที่ดิน ไม่มีอำนาจฟ้อง และที่ดินของนางเมี้ยนที่โจทก์อาศัยอยู่ติดทางสาธารณะทั้งถนนหลวงและทางเดินสู่ถนนหลวงอย่างสะดวก แต่นางเมี้ยนปลูกห้องแถวกั้นเสีย จะถือว่าที่ดินของนางเมี้ยนที่โจทก์อาศัยนี้ตกอยู่ในที่ล้อมของที่ดินแปลงอื่นและมาร้องขอผ่านโดยอ้างว่าเป็นทางจำเป็นไม่ได้ พิพากษายกฟ้องโจทก์
โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ในเรื่องทางจำเป็นนั้น กฎหมายได้บัญญัติไว้เพื่อประโยชน์แก่เจ้าของที่ดินที่ถูกปิดล้อมโดยเฉพาะ ดังนั้น เจ้าของที่ดินเท่านั้นมีอำนาจเป็นโจทก์ฟ้องขอให้เปิดทางจำเป็นได้ คดีนี้โจทก์ไม่ใช่เจ้าของที่ดิน จึงไม่มีสิทธิที่จะฟ้องขอให้เปิดทางจำเป็นได้ นอกจากนั้นข้อเท็จจริงแห่งคดีนี้ได้ความว่า ที่ดินของนางเมี้ยนที่โจทก์ปลูกเรือนอยู่อาศัยนี้จดทางสาธารณะ แต่นางเมี้ยนได้ปลูกห้องแถวกั้นเสีย จึงเข้าออกทางนี้ไม่ได้ กรณีนี้จะถือว่าที่ดินของนางเมี้ยนที่โจทก์ปลูกเรือนอาศัยตกอยู่ในที่ล้อมของที่ดินแปลงอื่นและมาร้องขอให้ศาลบังคับเจ้าของที่ดินให้เปิดทางจำเป็นไม่ได้.
พิพากษายืน.
