แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ที่ดิน
อย่างไรเรียกว่าปกครอง โดยอำนายปรปักษ์ยึดถือที่ดินแทน ถ้าจะเอากรรมสิทธิเสียเองต้องบอกให้เจ้าของทราบก่อน
ย่อยาว
ที่พิพาทเดิมจำเลยซื้อมาจาก จ.ยังไม่มีโฉนด ภายหลัง ร.สามีโจทก์ซึ่งเป็นคนใช้ของจำเลยไปรับโฉนดแทน แลลงนามจำเลยเป็นเจ้าของแล้ว ร. ได้เก็บโฉนดไว้ แลปกครองที่พิพาทมา เก็บค่าเช่าได้ก็เอาไว้เสีย ร. ตายโจทก์ก็ปกครองต่อมา ประมาณ ๑๐ ปีเศษ บัดนี้โจทก์ขอลงชื่อตนในโฉนด จำเลยจึงคัดค้านดังนี้ ปัญหาจึงมีว่าจำเลยได้ยกที่พิพาทให้ ร. หรือว่าให้อยู่ดูแลแทน
ศาลฎีกาเห็นว่ารูปคดีสมไปทางให้ ร.อยู่ดูแลให้เก็บผลประโยชน์เลี้ยงชีพ ส่วน เมื่อ ร.ตายแล้ว แม้โจทก์ได้ปกครองมาเกิน ๑๐ ปี ก็นับว่าอยู่แทน ร. ต่อไป ตามนัยแห่งประมวลแพ่ง ม. ๘๒๙ เพราะโจทก์มิได้ทำอะไรให้เป็นปรปักษ์ต่อจำเลย หรือว่าได้บอกไปว่าไม่เจตนาจะยึดถือทรัพย์แทนต่อไป ตาม ม. ๑๓๘๑ พอโจทก์เริ่มทำการปรปักษ์คือขอโฉนดจำเลยก็คัดค้านดังนี้ โจทก์จะอ้างอำนาจปรปักษ์ไม่ได้ ส่วนอายุความคู่ความไม่ยกขึ้นสู้ จึงไม่วินิจฉัย แลให้ยกฟ้องโจทก์
