แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ใบมอบอำนาจของสมาคมที่ก่อตั้งในต่างประเทศ กฎหมายไม่ได้บัญญัติว่าจะต้องทำ ณ ประเทศที่จดทะเบียนการก่อตั้งสมาคมหรือประเทศสัญชาติของสมาคม แม้จะได้ทำในประเทศอื่นแต่ถ้าได้มีการรับรองถูกต้องก็ย่อมใช้ได้
เมื่อผู้ขายไม่มีอำนาจที่จะขายทรัพย์พิพาท แม้ผู้ซื้อจะรับซื้อไว้โดยสุจริต ก็ไม่ทำให้ผู้ซื้อได้กรรมสิทธิ์
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นสมาคมสหกรณ์จดทะเบียนเป็นนิติบุคคลในประเทศเบลเยี่ยม มีสาขาในประเทศไทย ได้มอบอำนาจให้นายอังรี่รูเอลล์ ฟ้องคดีนี้ โดยอ้างว่าโจทก์เป็นเจ้าของรถยนต์โฟคสวาเกน 1 คัน ผู้จัดการสาขาของโจทก์คนก่อนทุจริตเอาไปขายแก่จำเลย โดยจำเลยรู้หรือควรจะรู้ว่าผู้จัดการสาขาคนก่อนไม่มีอำนาจที่จะขาย แล้วได้โอนทะเบียนรถดังกล่าวใส่ชื่อจำเลยขอให้แสดงว่าการโอนทะเบียนซื้อขายดังกล่าวไม่ชอบด้วยกฎหมาย และให้โอนแก้กลับเป็นของโจทก์
จำเลยให้การว่า นายอังรี่ รูเอลล์ จะเป็นผู้รับมอบอำนาจและมีอำนาจฟ้องคดีนี้แทนโจทก์ไรือไม่ จำเลยไม่รับรอง และไม่รับรองหนังสือมอบอำนาจท้ายฟ้องว่าจะเป็นหนังสือมอบอำนาจที่ถูกต้องและสมบูรณ์ตามกฎหมายหรือไม่ และว่าจำเลยได้ซื้อรถยนต์ดังกล่าวไว้จากนายชะนัวผู้จัดการโจทก์ ได้ชำระเงินให้แล้วเมื่อ 2 ตุลาคม 2505 และจดทะเบียนเป็นของจำเลยแล้วเมื่อ 1 กุมภาพันธ์ 2506 โดยไม่รู้หรือควรจะรู้ว่าผู้จัดการของโจทก์ทุจริตหรือไม่มีอำนาจที่จะขาย เมื่อจำเลยรับซื้อแล้ว ผู้จัดการโจทก์ได้เช่ารถเป็นรายเดือน ต่อมานายชะนัวเดินทางออกไปจากประเทศไทย จำเลยไปขอรับรถคืน ผู้จัดการคนใหม่ของโจทก์ไม่ยอมให้ จึงขอให้ยกฟ้องและฟ้องแย้งเรียกค่าเสียหาย กับขอให้ส่งมอบรถยนต์พิพาทคืน
โจทก์ให้การแก้ฟ้องแย้งว่า การซื้อขายรถพิพาทเกิดจากการที่จำเลยให้นายชะนัวกู้เงินไป เป็นเรื่องส่วนตัว แล้วจำเลยขอให้มอบทะเบียนรถยนต์ของโจทก์และหลักฐานการโอนต่าง ๆ ให้จำเลยยึดถือไว้นายชะนัวไม่ชำระเงินกู้ให้จำเลย จำเลยจึงทำเป็นเรื่องซื้อขายแล้วโอนทะเบียนใส่ชื่อจำเลย การซื้อขายจึงไม่สมบูรณ์นายชะนัวพ้นหน้าที่ผู้จัดการไปตั้งแต่ 2 มกราคม 2506 ก่อนวันโอนทะเบียน ขอให้ยกฟ้องแย้ง
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า การโอนซื้อขายรถรายพิพาทเป็นโมฆะ ให้จำเลยโอนแก้ทะเบียนกลับเป็นของโจทก์ และให้ยกฟ้องแย้ง
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาพิจารณาแล้ว ที่จำเลยฎีกาว่าเอกสารมอบอำนาจโจทก์ที่มอบอำนาจให้นายอังรี่ รูเอลล์ ฟ้องคดี ไม่มีเอกอัครราชทูตหรือโนตารี่ในประเทศเบลเยี่ยมซึ่งเป็นประเทศสัญชาติของสมาคมโจทก์ และเป็นประเทศที่สมาคมโจทก์ได้จดทะเบียนรับรองความถูกต้องแท้จริงของเอกสารดังกล่าว จึงเป็นเอกสารที่ไม่สมบูรณ์ตามกฎหมายนั้น พิจารณาแล้วเห็นว่าเรื่องการทำใบมอบอำนาจเช่นนี้ กฎหมายหาได้บัญญัติว่าจะต้องทำกัน ณ ประเทศที่จดทะเบียนการก่อตั้งสมาคมหรือประเทศสัญชาติของสมาคมแต่อย่างใดไม่ ดังนั้น จะทำกัน ณ ประเทศใด ๆ แล้วให้มีการรับรองถูกต้องก็ย่อมใช้ได้ สำหรับคดีนี้ใบมอบอำนาจได้ทำขึ้นที่กรุงปารีส ประเทศผรั่งเศส อันเป็นที่ตั้งสำนักงานใหญ่ของสมาคมโจทก์ ทั้งเลขานุการของสถานเอกอัครราชทูตไทยในกรุงปารีสได้ลงนามประทับตรารับรองไว้แล้ว และไม่มีเหตุอันควรสงสัยอย่างใดว่าใบมอบอำนาจนี้จะไม่ใช่ใบมอบอำนาจที่แท้จริง นายอังรี่ รูเอลล์ จึงมีอำนาจดำเนินคดีได้และฟังว่า จำเลยได้ทราบดีอยู่แล้วว่า รถรายพิพาทเป็นรถของสมาคมโจทก์ และว่าปรากฏตามใบมอบอำนาจทั่วไปของสมาคมโจทก์ว่า หาได้ให้อำนาจแก่นายชะนัวที่จะจำหน่ายจ่ายโอนทรัพย์สินของสมาคมได้ไม่ นายชะนัวจึงไม่มีอำนาจที่จะขายรถรายพิพาท ฉะนั้น แม้จำเลยจะรับซื้อไว้โดยสุจริต ก็ไม่ทำให้จำเลยได้กรรมสิทธิ์ เพราะผู้รับโอนย่อมไม่มีสิทธิดีกว่าผู้โอน โจทก์จึงขอให้เพิกถอนการโอนรถยนต์รายพิพาทได้
พิพากษายืน
