แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
ในคดีร้องขอเป็นผู้จัดการมรดกซึ่งมีผู้คัดค้านหลายคน และผู้คัดค้านเหล่านั้นต่างร้องขอเป็นผู้จัดการมรดกด้วย ผู้ร้องขอถอนคำร้องไม่ติดใจดำเนินคดี ศาลชั้นต้นสั่งอนุญาตให้ถอนคำร้องได้ และสั่งจำหน่ายคดีทั้งหมด ให้ผู้คัดค้านไปดำเนินคดีใหม่ เมื่อผู้คัดค้านคนหนึ่งอุทธรณ์ขอให้ศาลชั้นต้นไต่สวนคำร้องของตนต่อไป หากศาลอุทธรณ์เห็นว่าคำสั่งศาลชั้นต้นยังไม่ถูกต้อง ก็ชอบที่จะพิพากษายกคำสั่งศาลชั้นต้น ให้ดำเนินการไต่สวนคำร้องเฉพาะของผู้คัดค้านที่อุทธรณ์เท่านั้น จะให้ดำเนินการไต่สวนคำร้องของผู้คัดค้านอื่นซึ่งมิได้อุทธรณ์ด้วยหาได้ไม่ เพราะกรณีไม่เกี่ยวด้วยการชำระหนี้อันไม่อาจแบ่งแยกได้
ย่อยาว
ผู้คัดค้านที่ 3 ฎีกาคัดค้านคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ลงวันที่ 21 เดือนมิถุนายน พุทธศักราช 2514
คดีนี้ เดิมผู้ร้องยื่นคำร้องขอเป็นผู้จัดการมรดกไม่มีพินัยกรรมของนายจุน จีระแพทย์ ศาลชั้นต้นนัดไต่สวนคำร้อง ผู้คัดค้านทั้งสี่ยื่นคำร้องคัดค้านและพร้อมกับได้ร้องขอเป็นผู้จัดการมรดกด้วยศาลชั้นต้นสอบถามทุกฝ่ายแล้ว ต่างแถลงไม่ยินยอมจะเป็นผู้จัดการมรดกร่วมกันผู้ร้องแถลงว่า เพื่อตัดความยุ่งยาก ขอถอนคำร้องไม่ติดใจดำเนินคดีต่อไปผู้คัดค้านทั้งสี่ไม่คัดค้าน
ศาลชั้นต้นสั่งอนุญาตให้ผู้ร้องถอนคำร้องได้ ส่วนที่ผู้คัดค้านขอให้ตั้งตนเป็นผู้จัดการมรดกนั้น เห็นว่ามีหลายคนด้วยกัน การดำเนินคดีนี้ต่อไปอาจยุ่งยาก เพราะในระหว่างกันเองมีการคัดค้านว่าใครสมควร ไม่สมควรอย่างไร หากติดใจให้ไปดำเนินคดีใหม่เป็นเรื่อง ๆ ให้เป็นกิจจะลักษณะ ให้จำหน่ายคดีเสีย คืนค่าขึ้นศาลทั้งหมดนอกนั้นเป็นไปตามระเบียบ
ผู้คัดค้านที่ 3 แต่ผู้เดียวอุทธรณ์ว่า ที่ผู้คัดค้านที่ 3 ได้ร้องคัดค้านคำร้องของผู้ร้อง ผู้คัดค้านที่ 3 ได้ขอให้ศาลมีคำสั่งตั้งผู้คัดค้านที่ 3 เป็นผู้จัดการมรดกมาด้วย การที่ศาลชั้นต้นสั่งจำหน่ายคดีของผู้คัดค้านที่ 3 เสียด้วยเป็นการไม่ชอบ ขอให้พิพากษากลับคำสั่งศาลชั้นต้นให้ศาลชั้นต้นดำเนินการไต่สวน คำร้องของผู้คัดค้านที่ 3 ที่ขอเป็นผู้จัดการมรดกของนายจุน จีระแพทย์ แล้วมีคำสั่งใหม่ตามรูปคดี
ศาลอุทธรณ์ปรึกษาแล้วเห็นว่า การที่ผู้ร้องถอนคำร้อง ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้ผู้ร้องถอนคำร้องได้ เป็นเรื่องที่ศาลชั้นต้นจะสั่งได้แต่เฉพาะผู้ร้องเท่านั้น การถอนคำร้องของผู้ร้องหามีผลกระทบกระเทือนถึงผู้คัดค้านไม่ เพราะผู้คัดค้านเองในขณะเดียวกันนั้นก็ได้ยื่นคำร้องขอเข้ามาเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายและเสียค่าธรรมเนียมครบถ้วน ศาลชั้นต้นสั่งรับแล้ว การที่ผู้ร้องถอนคำร้องไป หาทำให้การถอนคำร้องมีผลไปถึงคำร้องคัดค้านของผู้คัดค้านไม่ พิพากษาให้ยกคำสั่งของศาลชั้นต้น ให้ดำเนินการไต่สวนคำร้องคัดค้านของผู้คัดค้านทั้งสี่ต่อไป แล้วมีคำสั่งใหม่ตามรูปคดี
ผู้คัดค้านที่ 3 ฎีกาว่า เมื่อศาลชั้นต้นสั่งจำหน่ายคดีของผู้คัดค้านทั้ง 4 ราย ผู้คัดค้านที่ 1 ที่ 2 และที่ 4 มิได้อุทธรณ์คำสั่งศาลชั้นต้นคดีสำหรับผู้คัดค้านที่ 1 ที่ 2 ที่ 4 ได้ถึงที่สุดไปแล้ว การที่ศาลอุทธรณ์พิพากษาให้ดำเนินการไต่สวนคำร้องของผู้คัดค้านทั้งสี่ต่อไป เห็นว่าคลาดเคลื่อน ศาลอุทธรณ์น่าจะพิพากษาให้ดำเนินการไต่สวนเฉพาะคำร้องของผู้คัดค้านที่ 3 เพียงรายเดียว ขอให้พิพากษาแก้ให้ศาลชั้นต้นดำเนินการไต่สวนคำร้องของผู้คัดค้านที่ 3 แต่ผู้เดียวต่อไปแล้วพิจารณาสั่งตามรูปคดี
ศาลฎีกาตรวจสำนวนประชุมปรึกษาแล้ว ปัญหาที่ศาลฎีกาจะวินิจฉัยมีว่า คดีนี้ควรจะสั่งให้ศาลชั้นต้นดำเนินการไต่สวนเฉพาะคำร้องขอเข้าเป็นผู้จัดการมรดกของผู้คัดค้านที่ 3 เพียงรายเดียวหรือไม่
ได้พิเคราะห์แล้ว การที่ผู้คัดค้านที่ 1, 2, 3 และ 4 แต่ละฝ่ายได้ร้องขอเป็นผู้จัดการมรดกมาด้วยนั้น เมื่อศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้จำหน่ายคดี หากฝ่ายใดติดใจก็ให้ไปดำเนินคดีใหม่เป็นเรื่อง ๆ และผู้คัดค้านที่ 1, 2, 4 ก็มิได้อุทธรณ์คำสั่งศาลชั้นต้น คำร้องขอของผู้คัดค้านที่ 1, 2, 4 ได้ถึงที่สุดไปแล้วเช่นนี้ เมื่อผู้คัดค้านที่ 3 แต่ผู้เดียวอุทธรณ์คำสั่งศาลชั้นต้น ขอให้ศาลอุทธรณ์พิพากษาให้ศาลชั้นต้นดำเนินการไต่สวนคำร้องที่ผู้คัดค้านที่ 3ขอให้ตั้งผู้คัดค้านที่ 3 เป็นผู้จัดการมรดกด้วยนั้น เห็นว่าตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 245 บัญญัติว่าคำพิพากษาหรือคำสั่งชั้นอุทธรณ์ให้มีผลเฉพาะระหว่างคู่ความชั้นอุทธรณ์เว้นแต่ในกรณีต่อไปนี้
(1) ถ้าคำพิพากษาหรือคำสั่งที่อุทธรณ์นั้นเกี่ยวด้วยการชำระหนี้อันไม่อาจแบ่งแยกได้ และคู่ความแต่บางฝ่ายเป็นผู้อุทธรณ์ซึ่งทำให้คำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นมีผลเป็นที่สุดระหว่างคู่ความอื่น ๆ ถ้าศาลอุทธรณ์เห็นว่าควรกลับคำพิพากษาหรือคำสั่งที่อุทธรณ์ให้ศาลอุทธรณ์มีอำนาจชี้ขาดว่าคำพิพากษาหรือคำสั่งศาลอุทธรณ์ให้มีผลระหว่างคู่ความทุกฝ่ายในคดีในศาลชั้นต้นด้วย
แต่คดีนี้ผลของการมีคำสั่ง การไต่สวนคำร้องขอของผู้คัดค้านที่ 1 เป็นการเฉพาะตัวของผู้คัดค้านที่ 3 มิได้เกี่ยวด้วยการชำระหนี้อันไม่อาจแบ่งแยกได้เกี่ยวข้องกับผู้คัดค้านที่ 1, 2, 4 ที่มิได้อุทธรณ์แต่อย่างใด เมื่อศาลชั้นต้นสั่งจำหน่ายคดีแล้ว ผู้คัดค้านที่ 1, 2, 4 จะดำเนินคดีต่อไปหรือไม่จึงเป็นเรื่องของผู้คัดค้านที่ 1, 2, 4 และผู้คัดค้านที่ 1, 2, 4 ก็มิได้อุทธรณ์ การที่ศาลอุทธรณ์พิพากษาให้ศาลชั้นต้นดำเนินการไต่สวนคำร้องของผู้คัดค้านที่ 1, 2, 4 ไปด้วยนั้น ไม่ต้องด้วยความเห็นของศาลฎีกา
จึงพิพากษาแก้ให้ศาลชั้นต้นดำเนินการไต่สวนคำร้องของผู้คัดค้านที่ 3 แต่ผู้เดียว แล้วมีคำสั่งใหม่ตามรูปคดี ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นฎีกาเป็นพับ
