แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ตามพระราชบัญญัติควบคุมการเช่านา พ.ศ.2517 มาตรา 41วรรคแรก ผู้ให้เช่านาจะขายนาที่ให้เช่าได้ต่อเมื่อได้แจ้งเป็นหนังสือให้ผู้เช่านาแปลงนั้นทราบพร้อมทั้งราคาที่จะขายและวิธีการชำระเงิน และถ้าผู้เช่านาแสดงความจำนงจะซื้อนาแปลงนั้นใน 30 วันนับแต่วันที่แจ้งผู้ให้เช่านาจะต้องขายนาแปลงดังกล่าวให้ผู้เช่านาในราคาและตามวิธีการที่ได้แจ้งไว้ ที่กฎหมายให้แจ้งเป็นหนังสือก็เพื่อให้เป็นหลักฐานไม่ประสงค์จะให้กล่าวอ้างกันลอยๆเพื่อคุ้มครองผู้เช่านา เมื่อข้อเท็จจริงฟังได้ว่าผู้ให้เช่าได้ขายนาที่ให้เช่าให้จำเลยทั้งสอง โดยไม่มีหนังสือแจ้งให้โจทก์ทราบก่อนเป็นการไม่ปฏิบัติตามมาตรา41 วรรคหนึ่ง ย่อมมีผลตามมาตรา 41 วรรคสี่ ให้โจทก์ผู้เช่านามีสิทธิซื้อนาจากจำเลยผู้ซื้อในราคาและตามวิธีการชำระเงินที่ผู้ให้เช่านาได้ขายให้แก่จำเลย
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า เมื่อปี พ.ศ. 2519 โจทก์เช่านาโฉนดเลขที่ 6321 และ 6322 ตั้งอยู่ที่อำเภอเมืองจังหวัดปทุมธานี เนื้อที่ 8 ไร่ ของนาวาอากาศโทเทียน มีกำหนด 1 ปี แต่ในปี 2520 นาวาอากศโทเทียน ได้ขายที่ดิน 2 แปลง ดังกล่าวให้แก่จำเลยทั้งสองในราคา 40,000 บาท โดยมิได้แจ้งให้โจทก์ทราบเป็นหนังสือตามกฎหมาย โจทก์จึงมีสิทธิซื้อนาดังกล่าวจากจำเลยในราคา 40,000 บาท ตามที่ผู้ให้เช่าได้ขายให้แก่จำเลยแต่จำเลยไม่ยอมขายให้โจทก์ ขอให้ศาลบังคับ
จำเลยทั้งสองให้การว่า หากมีการเช่ากันจริงสัญญาก็หมดอายุแล้วตั้งแต่วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2520 ตนได้ซื้อนาดังกล่าวไว้โดยสุจริตในราคา 100,000 บาท โดยนาวาอากาศโทเทียน ได้ทำหนังสือแจ้งให้โจทก์ทราบก่อนแล้ว โจทก์แจ้งว่าไม่ประสงค์จะซื้อ จึงได้ขายให้จำเลย ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า แม้ทำสัญญาเช่า 1 ปี แต่มีผลบังคับ 6 ปี ตามพระราชบัญญัติควบคุมการเช่านา พ.ศ. 2517 มาตรา 5 และฟังว่า นาวาอากาศโทเทียนได้มีหนังสือแจ้งให้โจทก์ทราบแล้วก่อนขายให้จำเลย โจทก์ไม่ประสงค์จะซื้อจึงได้ขายให้จำเลยทั้งสอง พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ฟังว่า นาวาอากาศโทเทียนมิได้แจ้งเป็นหนังสือให้โจทก์ทราบก่อนขายพิพากษากลับให้จำเลยทั้งสองขายนาพิพาทให้โจทก์ในราคา 40,000 บาท
จำเลยทั้งสองฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า พระราชบัญญัติควบคุมการเช่านา พ.ศ. 2517 มาตรา 41 วรรคแรกบัญญัติไว้ว่า ผู้ให้เช่านาจะขายนาได้ต่อเมื่อได้แจ้งเป็นหนังสือให้ผู้เช่านาซึ่งเช่านาแปลงนั้นทราบพร้อมทั้งราคาที่จะขายและวิธีการชำระเงิน และถ้าผู้เช่านาแสดงความจำนงจะซื้อนาแปลงนั้นในสามสิบวันนับแต่วันที่แจ้ง ผู้ให้เช่านาจะต้องขายนาแปลงดังกล่าวให้ผู้เช่านาในราคาและตามวิธีการที่แจ้งไว้ การที่กฎหมายบัญญัติให้แจ้งเป็นหนังสือให้ผู้เช่านาทราบก็เพื่อให้เป็นหลักฐาน ไม่ประสงค์จะให้กล่าวอ้างกันลอย ๆ เพื่อคุ้มครองผู้เช่านาข้อเท็จจริงฟังไม่ได้ว่า นาวาอากาศโทเทียนได้มีหนังสือแจ้งให้โจทก์ทราบว่าจะขายนาพิพาทและข้อเท็จจริงฟังได้ว่านาวาอากาศโทเทียนขายนาพิพาทให้จำเลยในราคา 40,000 บาท เมื่อผู้ให้เช่าขายนาให้จำเลยโดยไม่มีหนังสือแจ้งให้โจทก์ทราบก่อนเป็นการไม่ปฏิบัติตามพระราชบัญญัติควบคุมการเช่านา พ.ศ. 2517 มาตรา 41 วรรค 1 ย่อมมีผลตามมาตรา 41 วรรค 4 ให้ผู้เช่านามีสิทธิซื้อนาจากผู้ซื้อในราคาและตามวิธีการชำระเงินที่ผู้ให้เช่านาได้ขายให้แก่ผู้ซื้อ ศาลอุทธรณ์พิพากษาให้จำเลยทั้งสองจดทะเบียนโอนขายที่นาพิพาททั้งสองแปลงในราคา 40,000 บาท ให้โจทก์จึงชอบแล้ว
พิพากษายืน
