แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
แม้ที่ดินของโจทก์ได้แบ่งแยกมาจากที่ดินโฉนดเลขที่ 6885 ของ ล. และ ล. ได้คงที่ดินโฉนดดังกล่าวไว้ใช้เป็นทางเดินซึ่งโจทก์ก็สามารถผ่านออกสู่ทางเดินเลียบคลองขวางอันเป็นทางที่จะผ่านออกสู่ถนนจรัญสนิทวงศ์ได้ แต่เมื่อปัจจุบันทางเดินเลียบคลองขวางไม่มีสภาพเป็นทางที่จะออกสู่ถนนจรัญสนิทวงศ์ได้อีกต่อไป อีกทั้งทางพิพาทซึ่งอยู่บนที่ดินของจำเลย จำเลยก็สร้างกำแพงคอนกรีตปิดกั้นเสีย จึงต้องถือว่าที่ดินของโจทก์มีที่ดินแปลงอื่นล้อมอยู่จนไม่มีทางออกถึงทางสาธารณะได้
เมื่อข้อเท็จจริงปรากฏว่าจำเลยได้เคยยินยอมให้โจทก์และชาวบ้านใช้ทางพิพาทบนที่ดินของจำเลยออกสู่ ซอยจรัญสนิทวงศ์ 49/1 แล้วออกสู่ถนนจรัญสนิทวงศ์ อีกทั้งทางพิพาทดังกล่าวก็มีความสะดวกเหมาะสมซึ่งหากโจทก์ใช้ทางพิพาทดังกล่าวของจำเลยก็จะเกิดความเสียหายแก่ที่ดินที่ล้อมที่ดินของโจทก์น้อยที่สุด ฉะนั้นทางพิพาทบนที่ดินของจำเลยที่โจทก์ขอผ่านจึงเป็นทางที่สะดวกและเหมาะสมกับทางจำเป็น โจทก์ชอบที่จะขอให้จำเลยเปิดทางพิพาทบน ที่ดินของจำเลยเป็นทางจำเป็นสำหรับโจทก์ใช้เป็นทางออกสู่ถนนจรัญสนิทวงศ์ซึ่งเป็นทางสาธารณะได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้บังคับจำเลยทั้งสองรื้อถอนกำแพงคอนกรีตโดยให้จำเลยที่ 1 รื้อถอนกำแพงเฉพาะบนที่ดินโฉนดเลขที่ 988 ตำบลบางบำหรุ อำเภอบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร ตั้งแต่หลักเขตที่ดิน ก. 55212 จนถึงหลักเขตที่ดิน ขทด. 5202 ให้จำเลยที่ 2 รื้อถอนกำแพงเฉพาะบนที่ดินโฉนดเลขที่ 40316 ตำบลบางบำหรุ อำเภอบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร ตั้งแต่หลักเขตที่ ขทด. 5202 ตามแนวเขตที่ดินของโจทก์ออกไป 2 เมตร ซึ่งสร้างปิดกั้นตามแนว ทางเข้าออกบ้านเลขที่ 1805/152 และที่ดินโฉนดเลขที่ 16796 ตำบลบางบำหรุ อำเภอบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร และยินยอมให้โจทก์กับบริวารใช้ทางบนที่ดินดังกล่าวของจำเลยทั้งสองเป็นทางออกสู่ทางสาธารณะได้โดยห้ามมิให้ขัดขวางด้วยประการใด ๆ หากจำเลยทั้งสองไม่ยอมรื้อถอนให้โจทก์รื้อถอนกำแพงคอนกรีตดังกล่าวได้เอง
จำเลยทั้งสองให้การและฟ้องแย้ง ขอให้ยกฟ้องและห้ามโจทก์กับบริวารเข้าเกี่ยวข้องและใช้ทางบนที่ดินโฉนดเลขที่ 988 และ 40316 เป็นทางออกสู่ทางสาธารณะ หากศาลพิพากษาให้ที่ดินโฉนดเลขที่ 988 เป็นทางจำเป็นระยะ 1 เมตร และที่ดินโฉนดเลขที่ 40316 เป็นทางจำเป็นระยะ 2 เมตร ก็ขอให้โจทก์ใช้ค่าเสียหายหรือค่าทดแทน ให้จำเลยที่ 1 เดือนละ 30,000 บาท ให้จำเลยที่ 2 เดือนละ 60,000 บาท
โจทก์ยื่นคำให้การแก้ฟ้องแย้งยืนยันตามคำฟ้องเดิม ขอให้ยกฟ้องแย้ง
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วพิพากษายกฟ้องโจทก์ ห้ามโจทก์และบริวารเข้าเกี่ยวข้องและใช้ทางบนที่ดินโฉนด เลขที่ 988 และ 40316 ตำบลบางบำหรุ อำเภอบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร ของจำเลยทั้งสองเป็นทางออก สู่ทางสาธารณะ ยกคำขอนอกจากนี้ตามฟ้องแย้งของจำเลยทั้งสอง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้จำเลยทั้งสองรื้อถอนกำแพงคอนกรีตโดยให้จำเลยที่ 1 รื้อถอนเฉพาะกำแพงบนที่ดินโฉนดเลขที่ 988 ตำบลบางบำหรุ อำเภอบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร ตั้งแต่หลักเขตที่ดินเลขที่ ก. 55212 จนถึงหลักเขตที่ดินเลขที่ 5202 และให้จำเลยที่ 2 รื้อถอนกำแพงเฉพาะกำแพงบนที่ดินโฉนดเลขที่ 40316 ตำบลบางบำหรุ อำเภอบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร ตั้งแต่หลักเขตที่ดินเลขที่ 5202 ตามแนวเขตที่ดินของโจทก์ออกไปอีก 2 เมตร เป็นทางจำเป็นของโจทก์ ห้ามมิให้จำเลยปิดกั้นขัดขวางการใช้การดังกล่าว โดยให้โจทก์ใช้ค่าทดแทนแก่จำเลยที่ 1 ปีละ 1,000 บาท และจำเลยที่ 2 ปีละ 2,000 บาท คำขอของโจทก์นอกจากนี้ให้ยก
จำเลยทั้งสองฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่าแม้ที่ดินของโจทก์ได้แบ่งแยกมาจากที่ดินโฉนดเลขที่ 6885 ของนางลิ่ว และนางลิ่วได้คง ที่ดินโฉนดเลขที่ดังกล่าวไว้ใช้เป็นทางเดินซึ่งโจทก์ก็สามารถที่จะผ่านออกสู่ทางเดินเลียบคลองขวางอันเป็นทางที่จะผ่านออกสู่ถนนจรัญสนิทวงศ์ได้ แต่เมื่อปัจจุบันทางเดินเลียบคลองขวางไม่มีสภาพเป็นทางต่อไปแล้วและ โจทก์ไม่สามารถที่จะผ่านออกสู่ถนนจรัญสนิทวงศ์ได้ดังที่ได้วินิจฉัยมา ทั้งทางพิพาทซึ่งอยู่บนที่ดินของจำเลยทั้งสอง จำเลยทั้งสองก็สร้างกำแพงคอนกรีตปิดกั้นเสียแล้ว จึงต้องถือว่าที่ดินของโจทก์มีที่ดินแปลงอื่นล้อมอยู่จนไม่มีทางออกถึงสาธารณะได้ และเมื่อข้อเท็จจริงได้ความว่า จำเลยทั้งสองได้ยินยอมให้โจทก์และชาวบ้านใช้ทางพิพาทบนที่ดินของจำเลยทั้งสองออกสู่ซอยจรัญสนิทวงศ์ 49/1 แล้ว ออกสู่ซอยจรัญสนิทวงศ์ อีกทั้งทางพิพาทบนที่ดินของจำเลยทั้งสอง ก็มีความสะดวกและมีความเหมาะสมซึ่งหากโจทก์ใช้ทางพิพาทดังกล่าวของจำเลยก็จะทำให้เกิดความเสียหายแก่ที่ดินที่ล้อมอยู่น้อยที่สุด ฉะนั้น ทางพิพาทบนที่ดินของจำเลยทั้งสองที่โจทก์ขอผ่าน จึงเป็นทางที่สะดวกและเหมาะสมกับทางจำเป็น โจทกจึงชอบที่จะขอให้จำเลยทั้งสองเปิดทางพิพาทบนที่ดินของจำเลยทั้งสอง เป็นทางจำเป็นสำหรับโจทก์ใช้เป็นทางออกสู่ถนนจรัญสนิทวงศ์ซึ่งเป็นทางสาธารณะได้
พิพากษาแก้เป็นว่า ให้จำเลยทั้งสองรื้อถอนกำแพงคอนกรีตโดยให้จำเลยที่ 1 รื้อถอนเฉพาะกำแพงบนที่ดินโฉนดเลขที่ 988 ตำบลบางบำหรุ อำเภอบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร ตั้งแต่หลักเขตที่ดินเลขที่ ก. 55212 จนถึง หลักเขตที่ดินเลขที่ ขทด. 5202 และให้จำเลยที่ 2 รื้อถอนกำแพงเฉพาะกำแพงบนที่ดินโฉนดเลขที่ 40316 ตำบลบางบำหรุ อำเภอบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร ตั้งแต่หลักเขตที่ดินเลขที่ 5202 ตามแนวเขตที่ดินของโจทก์ออกไปอีก 2 เมตร และเปิดทางพิพาทให้โจทก์กับบริวารใช้เป็นทางเข้าออกสู่ทางสาธารณะยาวตลอดแนวเขตที่ดินของจำเลยทั้งสอง โดยให้โจทก์ใช้ค่าทดแทนแก่จำเลยที่ 1 ปีละ 1,000 บาท และจำเลยที่ 2 ปีละ 2,000 บาท นับแต่วันเปิดทางจำเป็นเป็นต้นไปจนกว่าจะหมดความจำเป็นในการผ่านทาง นอกจากที่แก้คงให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นฎีกาให้เป็นพับ.
