แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การร้องขอพิสูจน์สัญชาติต่อเจ้าพนักงาน หรือ ต่อศาลตามพระราชบัญญัติคนเข้าเมืองพ.ศ.2480 มาตรา 28 นั้น เป็นสิทธิของผู้ที่จะร้องขอพิสูจน์เอง คนอื่นจะร้องขอแทนมิได้ แม้ผู้ที่ร้องขอให้พิสูจน์นั้นเป็นผู้เยาว์ บิดาก็ร้องขอแทนไม่ได้
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องต่อศาลว่า นางสาว ซ.บุตรผู้ร้องเดินทางจากประเทศจีนเข้ามาในประเทศไทยเจ้าพนักงานตรวจคนเข้าเมืองไม่ยอมแสดงว่า นางสาว ซ. มีสัญชาติไทยขอให้ศาลสั่งแสดงว่านางสาว ซ.เกิดในประเทศไทยและเป็นคนมีสัญชาติไทย พนักงานอัยการคัดค้าน
ศาลชั้นต้นเห็นว่า ตามพระราชบัญญัติคนเข้าเมือง 2480 มาตรา 28 จะร้องขอพิสูจน์ต่อเจ้าพนักงานหรือทางศาลได้ทางใดทางหนึ่ง ไม่ใช่ทั้ง 2 ทางเมื่อเจ้าพนักงานชี้ขาดถึงที่สุดแล้ว ก็มาร้องทางศาลอีกไม่ได้ ให้ยกคำร้อง
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า ตามมาตรา 28 ที่ให้ร้องขอพิสูจน์ต่อเจ้าพนักงานเพื่อความรวดเร็วเท่านั้น ไม่ตัดสิทธิที่จะมีขอพิสูจน์ทางศาลอีก เช่นคดีนี้ ให้ยกคำสั่งศาลชั้นต้นให้ศาลชั้นต้นดำเนินการพิจารณาแล้วสั่งใหม่
พนักงานอัยการฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ตามมาตรา 28 พระราชบัญญัติคนเข้าเมืองพ.ศ. 2480 ผู้นั้นจะร้องขอพิสูจน์ต่อเจ้าพนักงานหรือต่อศาลก็ได้เป็นสิทธิของนางสาว ซ.หาใช่สิทธิของนายฮงเข่งที่จะร้องขอไม่แม้ทางประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 55 นางสาว ซ. ต่างหากที่ถูกโต้แย้งสิทธิหรือมีกรณีจะต้องใช้สิทธิในทางศาลนายฮงเข่งมาร้องขอตามพระราชบัญญัติคนเข้าเมือง มาตรา 28 ไม่ได้ ชอบที่นางสาว ซ.จะร้องขอเอง ส่วนนางสาว ซ. จะร้องขอโดยลำพังได้ หรือไม่ หรือต้องปฏิบัติสถานใดเป็นเรื่องของกระบวนพิจารณา
พิพากษากลับ ให้ยกคำร้องตามศาลชั้นต้น
