แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
สัญญาซื้อขายที่ดินซึ่งได้วางมัดจำกันแล้ว และมีข้อตกลงกันว่าเงินจำนวนที่ยังค้างอยู่อีกนั้น ผู้ซื้อจะนำไปชำระให้ผู้ขายต่อหน้าเจ้าพนักงานหอทะเบียนที่ดินพร้อมทั้งทำการโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินกัน แต่ในระหว่างผู้ซื้อและผู้ขายยังมิได้ทำการโอนกรรมสิทธิ์กันนี้ ผู้ขายยอมให้ผู้ซื้อ เข้าทำประโยชน์ในที่ดินแปลงนี้ได้ตามลำพังทันที ดังนี้ เป็นสัญญาจะซื้อขาย เพราะยังจะต้องชำระเงินที่ค้างและทำการโอนทะเบียนกันต่อไป
ผู้ร้องขัดทรัพย์อ้างว่าที่นาที่ยึดไว้ ผู้ร้องได้ซื้อไว้จากจำเลย แต่เมื่อปรากฏว่าเป็นสัญญาจะซื้อขาย และการครอบครองของผู้ร้องในระหว่างรอการชำระเงินที่ค้างและการโอน เช่นนี้ ต้องถือว่าอยู่ในฐานะครอบครองแทนจำเลย ที่ยังเป็นของจำเลยอยู่ โจทก์มีสิทธิยึดไปชำระหนี้ได้
ย่อยาว
คดีนี้โจทก์นำยึดที่นามือเปล่าว่า เป็นของจำเลยผู้แพ้คดีผู้ร้องร้องขัดทรัพย์ว่าที่นาแปลงนี้ผู้ร้องได้ซื้อไว้จากจำเลยดังปรากฎตามสัญญาท้ายคำร้องขอให้ศาลสั่งถอนการยึด โจทก์ จำเลยโต้เถียงกันว่าสัญญาระหว่างผู้รับกับจำเลยเป็นสัญญาจะซื้อขายผู้ร้องไม่มีสิทธิเหนือทรัพย์รายนี้ ศาลชั้นต้นเห็นว่า สัญญานั้นมีความหมายเพียงให้ผู้ร้องซึ่งเป็นผู้ซื้อเข้าทำประโยชน์ในที่เท่านั้นหาใช่จำเลยผู้ขายการครอบครองไม่จึงสั่งให้ยกคำร้องศาลอุทธรณ์เห็นว่าตามสัญญาผู้ซื้อได้สิทธิครอบครองอย่างเป็นเจ้าของแล้วพิพากษากลับให้ถอนการยึด
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า สัญญามีข้อความว่า “ข้อ 1. ขายยอมตกลงขายที่ดิน… เป็นราคา 3,000 บาท “ข้อ 2. ในระหว่างซื้อขายกันนี้ ผู้ซื้อได้วางเงินประจำให้ไว้แก่ผู้ขายเป็นจำนวนเงิน 500 บาท “ข้อ 4. ส่วนเงินจำนวนที่ยังค้างอีก 2,500 บาท ผู้ซื้อจะนำไปชำระให้ผู้ขายต่อหน้าเจ้าพนักงานหอทะเบียนที่ดินจังหวัดสมุทรปราการ พร้อมทั้งทำการโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินกัน” “ข้อ 5. ในระหว่างผู้ซื้อและผู้ขายยังมิได้ทำประโยชน์กรรมสิทธิ์กันนี้ ผู้ขายยอมให้ผู้ซื้อเข้าทำประโยชน์ในที่แปลงนี้ได้ตามลำพังทันที” ในวันทำสัญญากัน จำเลยยอมให้ผู้ร้องเข้าทำประโยชน์ในที่รายนี้ตามสัญญาข้อ 5
ศาลฎีกาเห็นว่า การเข้าทำประโยชน์รายนี้ หาใช่ครอบครองในฐานะเป็นเจ้าของสิทธิขาดไม่สัญญาระหว่างจำเลยกับผู้ร้องเป็นสัญญาจะซื้อขายเพราะยังจะต้องชำระเงินที่ค้างและทำการโอนทะเบียนกันต่อไป การครอบครองของผู้ร้องในระหว่างรอการชำระเงินที่ค้างและการโอนเช่นนี้ ต้องถือว่าอยู่ในฐานะครอบครองแทนจำเลยผู้ร้องจะถือที่เป็นสิทธิแก่ตน โดยการเข้าทำประโยชน์ยังไม่ได้
พิพากษากลับ ให้บังคับคดีไปตามคำสั่งศาลชั้นต้น
