แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
มารดาครอบครองที่มรดกที่ไว้แทนบุตรตั้งแต่ยังเยาว์จนกระทั่งมารดาตายก็ไม่ปรากฏว่ามารดาได้แสดงว่าไม่เจตนายึดถือครอบครองที่มรดกนั้นแทนบุตร ดังนี้ แม้จะเป็นเวลาช้านานเท่าใดก็ไม่ขาดอายุความตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1754 และมารดาไม่มีสิทธิจะนำเอาทรัพย์สินส่วนของบุตรไปทำพินัยกรรมยกให้แก่คนอื่นได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยบอกขายที่ส่วนมรดกของนายอั้นที่โจทก์ครอบครองเป็นเจ้าของมา ขอให้ศาลพิพากษาว่าที่มรดกนั้นเป็นของโจทก์ส่วนหนึ่ง ให้เจ้าพนักงานที่ดินใส่ชื่อโจทก์ลงในโฉนดร่วมกับผู้มีกรรมสิทธิ์คนอื่น และห้ามจำเลยเกี่ยวข้อง
จำเลยสู้ว่า ที่มรดกนายอั้นนั้นโจทก์ไม่ได้ครอบครอง นางมาดมารดาโจทก์เป็นผู้ครอบครองมาฝ่ายเดียวและได้ทำพินัยกรรมยกให้จำเลยแล้วก่อนตาย คดีโจทก์ขาดอายุความ และฟ้องแย้งว่า จำเลยได้พยาบาลรักษาและทำศพมารดาโจทก์มา จึงขอให้โจทก์ช่วยชำระเงินค่ารักษาพยาบาลและทำศพมารดาโจทก์ให้แก่จำเลย
โจทก์แก้ฟ้องแย้งทำนองเดียวกับฟ้อง และว่าโจทก์ไม่ได้ฟ้องขอแบ่งมรดกมารดาโจทก์ โจทก์จึงไม่ต้องรับผิดตามฟ้องแย้งของจำเลย
ต่อมาผู้ร้องสอดได้ยื่นคำร้องสอดขอเข้าเป็นโจทก์ร่วมในฐานะเป็นบุตรของนางมาด อ้างเหตุทำนองเดียวกับโจทก์และขอรับส่วนแบ่งที่ดินมรดกนั้นด้วย จำเลยให้การแก้คำร้องทำนองเดียวกับแก้ฟ้องโจทก์ ศาลชั้นต้นสอบคู่ความแล้วอนุญาตให้ผู้ร้องสอดเข้าเป็นโจทก์ร่วมได้
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วพิพากษายกฟ้องโจทก์ โดยเหตุว่าโจทก์ไม่ได้ครอบครองที่ดินมรดกรายนี้ คดีโจทก์ขาดอายุความ มารดาโจทก์ทำพินัยกรรมยกทรัพย์รายนี้ให้จำเลยถูกต้องตามกฎหมายแล้ว โจทก์ไม่มีสิทธิในที่ดินรายนี้ ส่วนฟ้องแย้งจำเลยนั้นให้ยก เพราะโจทก์ไม่ได้ฟ้องขอแบ่งมรดกมารดาโจทก์
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า มารดาโจทก์ได้ครอบครองมรดกไว้แทนโจทก์ คดีโจทก์ไม่ขาดอายุความ มาตราโจทก์ไม่มีสิทธิทำพินัยกรรมยกที่ดินส่วนที่โจทก์ให้จำเลย พิพากษาแก้คำพิพากษาศาลชั้นต้นว่า ที่ดินมรดกส่วนพิพาทเป็นกรรมสิทธิ์ของโจทก์ ห้ามจำเลยและบริวารเกี่ยวข้อง
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่าที่มรดกส่วนของนายอั้นบิดาโจทก์ตกได้แก่บุตร ๓ คนและนางมาดภรรยา นางมดได้ครอบครองที่ดินส่วนมรดกนี้ไว้แทนโจทก์บุตรซึ่งในขณะนั้นยังเยาว์อยู่ และตั้งแต่วันนั้นมาจนกระทั่งตายก็ไม่ปรากฏว่านางมาดได้แสดงว่าไม่เจตนายึดถือครอบครองที่มรดกนั้นแทนโจทก์ตามประมวลฏหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๓๘๑ แต่ประการใด การที่นางมาดครอบครองมรดกแทนโจทก์แม้จะช้านานสักเพียงใด ก็ไม่ขาดอายุความตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๗๕๔ ดังนั้น นางมาดจึงไม่มีสิทธิจะนำเอาทรัพย์สินส่วนของโจทก์ไปทำพินัยกรรมยกให้แก่จำเลยได้
พิพากษายืน ยกฎีกาจำเลย
