แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์และจำเลยต่างเป็นเจ้าของที่ดินคนละแปลง ซึ่งเดิมเป็นของเจ้าของคนเดียวกันได้มีการโอนกรรมสิทธิ์กันมาหลายทอดโดยโอนโฉนดไขว้สับกันด้วยความเข้าใจผิดแต่โจทก์ได้ครอบครองเป็นเจ้าของที่ดินถูกต้องตลอดมาดังนี้ แม้จำเลยจะมีชื่อในโฉนด ก็จะอ้างเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินซึ่งจำเลยมิได้มีเจตนารับโอนหาได้ไม่โจทก์ย่อมขอให้บังคับจำเลยส่งมอบโฉนดแลกเปลี่ยนกันและจดทะเบียนกรรมสิทธิ์ในโฉนดที่ดินทั้งสองแปลงให้ถูกต้องตรงตามความจริงได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นเจ้าของที่พิพาทซึ่งเป็นที่ไร่ จำเลยเป็นเจ้าของที่นา เดิมที่ทั้งสองแปลงนี้เป็นของเจ้าของคนเดียวกันได้มีการโอนกรรมสิทธิ์กันมาหลายทอด โดยโอนโฉนดไขว้สับกันด้วยความเข้าใจผิด จนกระทั่งตกเป็นของโจทก์และจำเลย โจทก์ได้ครอบครองเป็นเจ้าของที่พิพาทด้วยความสงบและเปิดเผย โดยเจตนาเป็นเจ้าของมากว่า 30 ปีแล้ว ขอให้พิพากษาว่าที่พิพาทเป็นของโจทก์ ให้จำเลยโอนที่และมอบโฉนดให้โจทก์ โดยโจทก์ยอมโอนที่นาให้จำเลย
จำเลยต่อสู้ว่า จำเลยรับซื้อที่พิพาทไว้โดยสุจริตและเสียค่าตอบแทน มิได้เจตนารับซื้อที่นา และไม่ทราบว่าโจทก์เป็นเจ้าของด้วย โจทก์ไม่เคยครอบครองที่พิพาทในฐานะเป็นเจ้าของ
ศาลชั้นต้นฟังว่า จำเลยรับโอนที่พิพาทมาโดยสุจริตและเสียค่าตอบแทน ไม่เชื่อว่ามีการโอนโฉนดไขว้สับกัน พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ฟังว่า จำเลยมีเจตนาซื้อที่นา ไม่ใช่ซื้อที่พิพาทซึ่งโจทก์เป็นเจ้าของโจทก์จำเลยถือโฉนดไขว้สับกันโดยเข้าใจผิดพิพากษากลับว่า โจทก์มีกรรมสิทธิ์ในที่พิพาท ให้ทั้งสองฝ่ายส่งมอบโฉนดแลกเปลี่ยนกัน และจดทะเบียนกรรมสิทธิ์ในโฉนดที่ดินทั้งสองแปลงให้ถูกต้องตรงตามความจริง
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาฟังว่า จำเลยซื้อที่นา มิใช่ที่พิพาท ที่พิพาทเป็นกรรมสิทธิ์ของโจทก์ที่ได้ครอบครองมาโดยสงบและเปิดเผย ด้วยเจตนาเป็นเจ้าของเกินกว่า 10 ปี เจ้าของคนแรกโอนโฉนดไขว้สับกันด้วยเข้าใจผิด เป็นเหตุให้ผู้รับโอนรายต่อ ๆ มายึดถือโฉนดไว้โดยผิดหลง
การที่จำเลยเจตนาซื้อที่นา ไม่ได้เจตนาซื้อที่พิพาท แม้จะได้มีการจดทะเบียนชื่อจำเลยเป็นเจ้าของในโฉนดที่พิพาท แต่เมื่อการมีชื่อจำเลยในโฉนดเป็นเพราะความสำคัญผิดของเจ้าของที่ดินซึ่งได้ยึดถือโฉนดไขว้สับกันมาแต่ต้นเช่นนี้ จำเลยจะอ้างเป็นเจ้าของที่พิพาทซึ่งจำเลยมิได้เจตนาซื้อหาได้ไม่ พิพากษายืน
