แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
คำให้การของจำเลยที่ถือได้ว่าเป็นการแสดงข้อต่อสู้ถึงสิทธิครอบครองและสิทธิฟ้องร้องแล้ว
จำเลยครอบครองที่ดินอยู่และได้คัดค้านการที่โจทก์นำรังวัดที่พิพาทเพื่อออกโฉนดถือว่าเป็นการโต้แย้งสิทธิของโจทก์ หากโจทก์มิได้ฟ้องร้องเอาคืนการครอบครองใน 1 ปี ย่อมหมดสิทธิฟ้องร้องตาม มาตรา 1375
แม้จำเลยจะได้เคยเช่าที่พิพาทต่อโจทก์ แต่การที่จำเลยร้องคัดค้านดังกล่าวถือว่าจำเลยได้แสดงเจตนาเปลี่ยนแปลงลักษณะการครอบครองตามมาตรา 1381
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องจำเลยแต่ละคนเป็น 5 สำนวน ศาลพิจารณารวมกัน คำฟ้องมีว่า โจทก์เป็นเจ้าของที่ดิน 1 แปลงเนื้อที่ 85 ไร่เศษ ไม่มีหนังสือสำคัญ ได้ปกครองทำกินมา 40-50 ปีแล้ว เมื่อ พ.ศ. 2482, 2483 นายฮ้อ นางแดง นายสำอางค์ จำเลยได้เช่าที่ดินพิพาทมาจากโจทก์ทำนานายกวย นายเล็ก จำเลยได้บุกรุกเข้า ทำนาใน พ.ศ. 2483 ต่อมาจำเลยไม่ยอมทำสัญญาเช่า โดยประสงค์จะแบ่งกรรมสิทธิ์ ใน พ.ศ. 2483, 2484 จำเลยทั้ง 5 คัดค้านการที่โจทก์นำรังวัดเพื่อออกโฉนด จำเลยต่อสู้ว่าได้ช่วยกันโก่นสร้างหักร้างเป็นเจ้าของมา 20 ปีแล้ว และได้คัดค้านเมื่อโจทก์นำรังวัดและจำเลยได้ปกครองทำนาต่อมาบัดนี้
ศาลจังหวัดสมุทรปราการเห็นว่าจำเลยได้ครอบครองเป็นเจ้าของมาร่วม 8 ปีแล้ว โจทก์ไม่มีสิทธิฟ้องตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1374 พิพากษายกฟ้อง
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า เมื่อโจทก์รังวัดปี 2483 จำเลยทั้ง 5 ได้ร้องคัดค้านไว้เป็นการแสดงสิทธิเป็นเจ้าของ โต้แย้งสิทธิโจทก์แม้จะถือว่าเดิมจำเลยครอบครองที่แทนโจทก์ก็เปลี่ยนลักษณะเป็นของตนแต่บัดนั้น โจทก์มิได้ฟ้องเอาคืน ซึ่งการครอบครองใน 1 ปีตามมาตรา 1375 จึงหมดสิทธิฟ้องจำเลย พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ตามคำให้การจำเลยเป็นการต่อสู้ถึงสิทธิครอบครองและสิทธิฟ้องร้องแล้ว การที่จำเลยคัดค้านเมื่อโจทก์รังวัดเมื่อพ.ศ. 2483 ถือได้ว่าเป็นการโต้แย้งสิทธิโจทก์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1375 โจทก์มิได้จัดการอย่างใด จนปี 2490 จึงมาฟ้อง โจทก์หมดสิทธิฟ้องร้องตามมาตรา 1375 ส่วนข้อที่โจทก์ฎีกาว่าจำเลยมีสัญญาเช่าต่อโจทก์ แม้จะได้คัดค้านเมื่อโจทก์รังวัดก็จะยกขึ้นมาเถียงสิทธิโจทก์มิได้นั้น เห็นว่าการที่จำเลยไปร้องคัดค้านโต้เถียงสิทธิโจทก์ดังกล่าวเป็นการแสดงว่า จำเลยได้แสดงเจตนาเปลี่ยนลักษณะการครอบครองตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1381
พิพากษายืน
