แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ข้อความจดทะเบียนมีว่าให้โจทก์มีสิทธิครอบครองใช้และถือเอาซึ่งประโยชน์ แห่งทรัพย์สินในที่ดิน(โฉนด) นั้นย่อมหมายความว่า โจทก์มีสิทธิได้รับประโยชน์จากทรัพย์สินใด ๆ ในที่ดินนั้นได้ ทั้งในที่ดินนั้นเองและในสิ่งปลูกสร้างใด ๆ บนที่ดินนั้น ฉะนั้นหากสิ่งปลูกสร้างบนที่ดินนั้นจะสลายไปสิทธิเก็บกินของโจทก์ก็ยังคงมีอยู่เหนือที่ดิน อันโจทก์อาจใช้สิทธินั้นจัดการให้เกิดประโยชน์โดยปลูกสร้างสิ่งปลูกสร้างในที่ดินนั้นใหม่ได้ เจ้าของที่ดินไม่มีสิทธิจะขัดขวางสิทธิเก็บกินของโจทก์
ย่อยาว
คดี ๓๓ สำนวนนี้มูลกรณีเดียวกัน ศาลชั้นต้นได้รวมการพิจารณาพิพากษา โจทก์ฟ้องมีข้อความอย่างเดียวกันว่าที่ดินโฉนดที่ ๒๑๖,๒๑๗ ถนนไมตรีจิตต์ จังหวัดพระนคร ได้จดทะเบียนอยู่ภายใต้สิทธิเก็บกินของโจทก์และสามีตลอดชีวิตสามีโจทก์ตาย โจทก์คงมีสิทธิผู้เดียวเมื่อสองปีกว่ามานี้ สิ่งปลูกสร้างในที่ดินนี้ถูกเพลิงไหม้หมด จำเลยที่ ๑ ทุกสำนวนได้สร้างห้องชั่วคราวขึ้นในที่ดินนี้ โดยมีเงื่อนไขว่าหากเทศบาลสั่งให้รื้อถอนเมื่อใด จำเลยที่ ๑ จะต้องออกจากห้องไปทันที บัดนี้เทศบาลนครกรุงเทพฯ สั่งให้รื้อถอนแล้ว และอนุญาตให้โจทก์ปลูกตึกแถว ๒ ชั้นขึ้นใหม่ แต่จำเลยที่ ๑ ทุกสำนวนไม่ยอมออกจากที่ดิน และกลับทำสัญญาเช่าห้องชั่วคราวนี้กับจำเลยที่ ๒ เป็นการขัดขวางสิทธิเก็บกินของโจทก์ จึงขอให้ศาลพิพากษาเพิกถอนทำลายการเช่าระหว่างจำเลยที่ ๑ กับจำเลยที่ ๒ เสีย อย่าให้จำเลยทำการใด ๆ ขัดขวางสิทธิเก็บกินของโจทก์และให้ขับไล่จำเลยที่ ๑ ออกจากที่ดินรายนี้
จำเลยที่ ๑ ต่อสู้ว่า จำเลยที่ ๒ แสดงหลักฐานว่าเป็นเจ้าของที่ดิน จึงทำสัญญาเช่ากับจำเลยที่ ๒
จำเลยที่ ๒ ต่อสู้ว่า โจทก์มีสิทธิเก็บกินเฉพาะทรัพย์สินในที่ดิน เมื่อไฟไหม้สิ่งปลูกสร้างเสียแล้ว สิทธิเก็บกินของโจทก์ก็สิ้นสุดลง
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษาให้เพิกถอนการเช่าระหว่างจำเลย และขับไล่จำเลยออกจากที่ดินพิพาท กับห้ามมิให้จำเลยขัดขวางโจทก์ในอันจะก่อสร้างตึกแถวขึ้นใหม่บนที่ดินพิพาท
จำเลยทุกสำนวนฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ข้อความที่จดทะเบียนว่าให้โจทก์และสามีมีสิทธิครอบครองใช้และถือเอาซึ่งประโยชน์แห่งทรัพย์สินในที่ดินนั้น ไม่ได้ระบุจำกัดว่าให้มีสิทธิจะถือเอาซึ่งประโยชน์ แต่เฉพาะในสิ่งปลูกสร้างบนที่ดินโดยแยกออกเป็นส่วนหนึ่งต่างหากจากที่ดิน จึงไม่ชอบที่จะถือเอาเป็นถ้อยคำที่มุ่งหมายจำกัดวัตถุแห่งสิทธิเก็บกินให้มีอยู่แต่เพียงในสิ่งปลูกสร้างบนที่ดิน ข้อความที่จดทะเบียนดังกล่าว เป็นแต่บรรยายถึงลักษณะของสิทธิเก็บกินตามข้อความที่บัญญัติดังไว้ใน ป.ม. แพ่งฯมาตรา ๑๔๑๗ หมายความว่าโจทก์มีสิทธิได้รับประโยชน์จากทรัพย์สินใด ๆ ในที่ดินนั้นก็ได้ ลักษณะการเช่นนี้ต้องเข้าใจว่าที่ดินนั้นเอง รวมทั้งสิ่งปลูกสร้างใด ๆ ย่อมเป็นวัตถุแห่งสิทธิเก็บกินของโจทก์และสามี ฉะนั้นถึงแม้ห้องแถวเดิมจะสลายไป สิทธิเก็บกินของโจทก์ก็ยังคงมีอยู่เหนือที่ดิน อันโจทก์อาจใช้สิทธินั้นจัดการให้เกิดประโยชน์ โดยปลูกสร้างตึกแถวในที่ดินนั้นใหม่ได้ จำเลยไม่มีสิทธิขัดขวางสิทธิเก็บกินของโจทก์
จึงพร้อมกันพิพากษายืน
